အေရးယူႏိုင္တဲ့ စစ္တပ္က်ဴးလြန္မႈမ်ား

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ သံုးသပ္ခ်က္ ေဆြးေႏြးခန္းအစီအစဥ္မွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ခၽြတ္ျခံဳက်ေနတယ္လို႔ ေဝဖန္ခံေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္က က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျပစ္မႈေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ မွန္မွန္ကန္ကန္ ကိုင္တြယ္အေရးယူႏိုင္ပါသလဲ။ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္္မရွင္အေနနဲ႔ ဘာေတြမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါသလဲ။ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ေရွ႕ေန ဦးမင္းလြင္ဦးနဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာတုိ႔ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု ကခ်င္ ေစတနာဝန္ထမ္း ဆရာမႏွစ္ဦး ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္မရွင္က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အတိအက်ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္ကိုလည္း ညႊန္းထားတဲ့သေဘာလို႔ က်ေနာ္ နားလည္ပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္တပ္ရဲ႕လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ အတိအက်မ်ား အေထာက္အထားေတြ ရွိၿပီလား ခင္ဗ်ား။


ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ အစရွိတဲ့ ေဒသေတြမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စစ္တပ္က ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔ရတယ္။ ခမရေတြရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ၊ တပ္သားေတြ၊ အရာရွိေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ အစဥ္အလာေတြကို ေတြ႔ရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမႈမွာလည္း ျဖစ္ရပ္မွန္ ေပၚေပါက္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ အျမန္ဆံုး စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔အတြက္ သက္ဆုိင္ရာ ေျမာက္ပိုင္းတုိင္း လက္ေအာက္မွာရွိတဲ့ ေျချမန္တပ္ရင္းမွဴးအသီးသီးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနအသီးသီးကို အျမန္ဆံုး စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံတာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးမင္းလြင္ဦး ေျပာတဲ့စကားကိုၾကည့္မယ္ဆုိရင္ စစ္တပ္ရဲ႕လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒစကားနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ Circumstantial evidence ေတာင္ မရွိေသးဘူးေပါ့။ ဦးမင္းလြင္ဦး ေျပာတာ Generalization ေပါ့။ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာျဖစ္ေနရင္ သူတုိ႔ ပါဝင္တတ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးပဲ ရွိတယ္ေပါ့။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာရတဲ့ကိစၥမွာ ဒီတမႈထဲ မကပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ခြဲေလာက္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပည္ၿမိဳ႕ရဲ႕ နဝေဒးတံတားေအာက္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမႈေတြမွာလည္း စစ္သားေတြ ပါဝင္ပတ္သက္တဲ့ အမႈေတြရွိခဲ့တယ္ဆုိတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ယေန႔ထက္တုိင္ တပ္မေတာ္က တပ္သားေတြ၊ အရာရွိေတြ ပါဝင္က်ဴးလြန္တဲ့ အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူတာကို ယေန႔ထက္တုိင္ မရွိေသးဘူးဆိုတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ အဓိက ေဇာင္းေပးေဖာ္ျပလုိတဲ့အတြက္ တပ္မေတာ္စစ္ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုေတာ့ အဲဒီနားမွာ စခန္းခ်ေနတဲ့ စစ္တပ္ထဲက တပ္သား ၂၀ ေလာက္ကိုလည္း DNA ယူၿပီးေတာ့ စစ္ေဆးဖို႔ဆုိၿပီးေတာ့ ခြင့္ျပဳထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ စစ္တပ္ကိုယ္တုိင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာတယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ အသိအမွတ္ ျပဳရမွာေပါ့။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ အဲဒီလို ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိ ျပစ္မႈဆုိင္ရာအမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက တပ္မေတာ္နဲ႔ဆုိင္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြကို စစ္တပ္ကသာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမယ္ဆိုၿပီး စစ္ခံု႐ံုးကိုပို႔ၿပီးေတာ့ စစ္ေဆးစီရင္တာေတြကိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အရင္တုန္းကလုိ ဒီလုိမ်ဳိး စစ္ဖက္နယ္ဖက္ က်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈေတြကို အရပ္ဖက္တရား႐ံုးမွာ စစ္ၿပီးအျပစ္ေပးတာက လံုးဝ မရွိေတာ့ဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ၊ လူသတ္မႈ စတဲ့အမႈေတြအားလံုးကို စစ္ခံု႐ံုးကေန စစ္ေဆးအျပစ္ေပး စီရင္ေနတာေတြကို သိရတယ္။ အဲဒီလုိ အျပစ္ေပးစီရင္တဲ့အခါမွာလည္း ျပစ္ဒဏ္ေတြက ထိေရာက္တဲ့ျပစ္ဒဏ္ေတြ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ၂ လတန္သည္မ်ဳိး၊ ၃ လတန္သည္မ်ဳိး ရာထူးတဆင့္ ေလွ်ာ့ခ်တာမ်ဳိး ျပစ္ဒဏ္ေပးတယ္ဆိုတာမ်ဳိးေတြကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၾကားသိရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလေတြမွာ အေရးအခင္းကာလေတြမွာ အရပ္သားေတြကိုဖမ္းၿပီးေတာ့ စစ္ခံု႐ံုးက စီရင္လုိက္တဲ့ ကိစၥေတြၾကေတာ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြက အေတာ္ျမင့္ျမင့္မားမား အဆမတန္ ျပစ္မႈနဲ႔ ျပစ္ဒဏ္ မမွ်ေလာက္ေအာင္ ႀကီးမားတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြကို ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အခုၾကေတာ့ သူတုိ႔အမႈေတြၾကေတာ့ ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ေပါ့ေပါ့ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာလား။ သူတုိ႔ရဲ႕ဥပေဒထဲမွာ ဘယ္လိုမ်ား ျပဌာန္းထားလို႔လဲ။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ တပ္တြင္း စစ္တရား႐ံုးေတြ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ပံုစံမွာ က်ေနာ္တို႔ သိရသေလာက္က အက်ဥ္းနည္းနဲ႔ စစ္ေဆးစီရင္တာပဲ မ်ားပါတယ္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တယ္လို႔ စြပ္စြဲခံရတဲ့ တပ္မေတာ္သားဘက္ကေတာင္မွ ခုခံေခ်ပႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရး မရွိဘူးဆိုတာေတြလည္း ၾကားသိရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အက်ဥ္းနည္းနဲ႔ စစ္ေဆးစီရင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ တပ္မေတာ္တရား႐ံုးက တပ္အတြင္းက ဘယ္လို စစ္ေဆးစီရင္တာကို ျပင္ပက ဥပေဒကၽြမ္းက်င္သူေတြလည္း မသိႏုိင္ပါဘူး။ ဆရာဝန္ေတြလည္း သက္ေသထြက္ခ်က္ မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီအမႈမွာ တပ္မေတာ္သားေတြ တကယ္တမ္း ပါဝင္ပတ္သတ္ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ကိစၥျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ အရပ္ဖက္တရား႐ံုးကို ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီးေတာ့ ဒီအမႈကို စစ္ေဆးစီရင္ေပးဖုိ႔ကို က်ေနာ္တို႔က အေလးအနက္ထား ေတာင္းဆိုတာျဖစ္တယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု မၾကာေသးခင္က ေလာေလာလတ္လတ္ဆိုရင္ ကိုပါႀကီး အသတ္ခံရတဲ့ အမႈလည္း ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီအမႈကို စစ္တပ္က စစ္ေဆးခဲ့သလား။ အရပ္ဖက္တရား႐ံုးက စစ္ေဆးသလားဆိုတာကို နည္းနည္းရွင္းျပပါ။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ကိုပါႀကီးအမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကိုပါႀကီးဇနီး မသႏၱာက ေသမႈေသခင္း ရဲစခန္းမွာ ဖြင့္ထားတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ သိရတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေသမႈေသခင္းက ဘာမွဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္မႈမရွိဘူးလို႔ ေနာက္ဆံုး အေျခအေနအရ သိရပါတယ္။ ပထမတုန္းကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာၿပီးရင္ အေရးယူေပးမယ္။ ဆက္လက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီအမႈက လံုးဝ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈလည္း မရွိဘူး။ ရပ္တန္႔ေနတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ သိရတယ္။ စစ္တပ္က ပါဝင္ပတ္သက္တဲ့ အမႈျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာင္မွ ဒီ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ တပ္မေတာ္အရာရွိေတြက တပ္မေတာ္နယ္ေျမအတြင္းမွာ ေသဆံုးသြားခဲ့တဲ့ လူတေယာက္ျဖစ္ခဲ့ရင္ အျမန္ဆံုး သက္ဆုိင္ရာ ရဲစခန္းနဲ႔ တရား႐ံုးကို အေၾကာင္းၾကားရမယ္။ ဒါေတြကို မလုပ္ခဲ့တာေတာင္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ေထာက္ျပေျပာဆုိတာ မရွိဘူးဆုိတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုပါႀကီးအမႈကိုပဲ နည္းနည္းဆက္ရမယ္ဆိုရင္ ဦးမင္းလြင္ဦးက ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အခုလက္ရွိ သက္ေသအေထာက္အထားေတြက စစ္တပ္ရဲ႕လက္ခ်က္ဆိုတာ အေတာ္ေလး ခိုင္ခိုင္လံုလံု ေတြ႔ရလား။ ေျပာႏိုင္လား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားသိရသေလာက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက စစ္တပ္ရဲ႕ ေျချမန္တပ္ရင္း တပ္သားေတြ ပါဝင္က်ဴးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ တရားဝင္ မဟုတ္ေသာ္လည္းပဲ ေဒသခံျပည္သူလူထုေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ အန္ဂ်ီအုိ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေျပာၾကားေပးတဲ့ သတင္းေတြအရ တပ္မေတာ္သားေတြ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတာကို သိရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အခု ကခ်င္ေစတနာဝန္ထမ္း ဆရာမေလးႏွစ္ဦးရဲ႕အမႈၾကေတာ့ေကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က တစံုတရာေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ဦးမင္းလြင္ဦးတုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ တုိက္တြန္းတာေတြ၊ ေတာင္းဆိုတာေတြ ရွိပါလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားႀကီး ေတာင္းဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွာက သူ႔ရဲ႕မူဝါဒရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ တရားစြဲဆုိရမယ့္ကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူက ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳဘူး။ ဒုတိယတခ်က္အေနနဲ႔က တရားစြဲဆိုေနရင္ျဖစ္ရင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က တရား႐ံုးအေပၚမွာ ဘာမွ လႊမ္းမုိးအာဏာေပးျခင္း မရွိဘူး။ တရား႐ံုးက စစ္ေဆးစီရင္ေပးတဲ့ အမႈေတြကိုလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ပါဝင္ပတ္သက္မႈမရွိဘူးလို႔ တိတိက်က် ေဖာ္ျပထားတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ဘယ္ကိစၥရပ္ေတြမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးမလဲဆိုတာေတာင္ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္ စဥ္းစားရခက္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြမွာ အထူးသျဖင့္ ဒီမုိကေရစီထြန္းကားတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မ်ားသည္ သူတို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးကိစၥမွာ ဝင္ေရာက္ၿပီးေတာ့ ေဝဖန္စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္ ရွိၾကပါလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ႏုိင္ငံတကာမွာဖြဲ႔ထားတဲ့ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အာရွႏိုင္ငံ မပါဘူးေပါ့။ အဲဒီ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လြတ္လပ္တဲ့ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခု က်ေနာ္ ေမးခ်င္တာက အခုန ဦးမင္းလြင္ဦးတို႔အဖြဲ႔က အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ဆုိေတာ့ အာရွတုိက္ကႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ဆိုၿပီး ေျပာသြားတယ္။ အာရွတုိက္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ေတြ၊ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ေတြက အေနာက္တုိင္း ဒီမုိကေရစီထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြေလာက္ မျမင့္ဘူးလို႔ဆိုရင္ မမွားဘူးဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိး က်ေနာ္ အဓိပၸာယ္ေကာက္ခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါ မွန္ပါသလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို အဲဒီ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္မယ္ဆိုရင္ ေနာက္မွာထားမလား၊ ေရွ႕မွာထားမလား။ တန္းတူထားမလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္မွာထားရမယ့္ အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ေျပာရရင္ က်ေနာ္တုိ႔ အိမ္နီးခ်င္း ထုိင္းႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ထက္ သူက နည္းနည္းပုိၿပီးေတာ့ လုပ္ႏုိင္ေသးတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဒီဆရာမေလးႏွစ္ေယာက္ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဦးမင္းလြင္ဦးတို႔က ဒီလုိ ေၾကညာခ်က္ထုတ္တဲ့အျပင္ ဘာမ်ားတုိက္တြန္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ရွိပါသလဲ။ အခ်င္းခ်င္း ေတြ႔ဆံုညိႇႏိႈင္းတာ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ ပိုၿပီးလူ႔အခြင့္အေရး ထြန္းကားလာေအာင္ဆိုတာမ်ဳိး ဦးမင္းလြင္ဦးတို႔ ေကာ္မရွင္ဘက္က ကမ္းလွမ္းတာမ်ဳိး ရွိပါလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ကမ္းလွမ္းထားတဲ့ကိစၥရပ္ေတြေတာ့ မရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အခါအားေလ်ာ္စြာ က်ေနာ္တုိ႔ American Center, British Council ဌာနေတြကေန သင္တန္းေတြ ေခၚယူေပးပို႔တဲ့ ပို႔ခ်တဲ့အခါေတြမွာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကေန သြားေရာက္သင္တန္းေတြ ပို႔ခ်တယ္ဆိုတာကို သိရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ တရားဝင္ေတြ႔ဆံုၿပီးေတာ့ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ေတာ့ အစီအစဥ္ မရွိေသးဘူးေပါ့။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ မရွိေသးပါဘူး။ သူတုိ႔ကေတာ့ ေျပာတယ္ ဦစိန္ၿမိဳင္တုိ႔ကေတာ့ ေျပာတယ္။ သင္တန္းေတြ ဖြင့္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတုိ႔ကိုေျပာပါ။ သူတုိ႔ အတတ္ႏုိင္ဆံုး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လို႔ေတာ့ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔က သီရိလကၤာရဲ႕နမူနာကို ေကာင္းေကာင္းရထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီ အာရွေဒသမွာ အစိုးရနဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ဆိုတာ မလြယ္ေသးတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီကိစၥကို ဘာမွ မေျပာေသးပါဘူး။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ဆံုးတခုေမးခ်င္တာက အခု ဆရာမေလးႏွစ္ေယာက္ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က တစံုတရာ ေဆာင္ရြက္လာႏုိင္တယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါလား။ ေဆာင္ရြက္လာရင္ ထိေရာက္မႈရွိလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ဒီလိုမ်ဳိး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္တုိင္းျဖစ္တိုင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကေန ေျပာတာကေတာ့ တုိင္ၾကားလုိ႔ရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔က လက္ခံေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ထိုက္သင့္တဲ့ စံုစမ္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ဒါေလာက္ပါပဲ။ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့လုပ္တဲ့ဥစၥာ ဘာမွ မရွိေသးပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ ဘဒန္ေရွာင္၊ လဖိုင္ကိုင္ ဆုိတဲ့ ကခ်င္အမ်ဳိးသားႏွစ္ဦးကို မတရားအသင္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ထားတာရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ စစ္ေၾကာေရးမွာ ေယာက်္ားခ်င္း လိင္တူဆက္ဆံတဲ့ကိစၥရပ္ေတြအထိ ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတယ္ဆိုတာေတြကို ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ Yanghee Lee ကိုယ္တုိင္ အဲဒီလူေတြနဲ႔ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုၿပီးေတာ့ သိရွိၿပီးျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္တုိင္ ဒီအမႈကိုလည္း အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရွိေသးဘူးဆိုတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ သိရတယ္။ မတရားစြပ္စြဲခံၿပီးေတာ့ ေထာင္က်ခံေနရတဲ့ တရားခံႏွစ္ဦးကိုလည္း အခုအခ်ိန္အထိ ျပန္လည္လြတ္ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိေသးဘူးဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ ဒီဆရာမႏွစ္ဦးကိစၥလည္း တိုင္ၾကားတယ္လို႔ ၾကားၿပီလား။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ကာယကံရွင္က တုိင္ၾကားတယ္ဆိုရင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အဲဒီလုိ တုိင္ၾကားလိုက္တဲ့အတြက္ ဒုကၡေရာက္သြားတာေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီဥစၥာကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွာပဲ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘရန္ေရွာင္ဆိုတဲ့ ေက်ာင္းသူတဦးေလးရဲ႕မိဘ။ သမီးျဖစ္သူကို နယ္ေျမခံတပ္ အခ်င္းခ်င္း မွားယြင္းၿပီး ပစ္ခတ္တဲ့အခါမွာ ေသဆံုးသြားတယ္။ ေသဆံုးလို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို တိုင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ နယ္ေျမခံတပ္ကေန ဦးဘရန္ေရွာင္ေပၚမွာ အစိုးရကို မမွန္သတင္းေတြ ေပးၿပီးေတာ့ တာဝန္ဝတၱရား ေႏွာက္ယွက္တယ္ဆုိတဲ့အမႈနဲ႔ တရားစြဲထားတယ္။ အခုအခ်ိန္အထိ အဲဒီအမႈကလည္း မၿပီးေသးပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ တိုင္ရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္လဲ အဲဒီလို ျပႆနာနဲ႔ ရင္ဆုိင္ၾကံဳေတြ႔ရတယ္။ ။ 

ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပိုင္း) အစီအစဥ္က ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါတယ္။ 

ဓာတ္ပံု - ကခ်င္ဆရာမႏွစ္ဦးရဲ႕ စ်ာပန