ျမန္မာ့ ၂၀၁၄ ကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ၾကျခင္း

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ဘယ္ဘက္ကိုေရြ႕ခဲ့သလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ထိေရြ႕ခဲ့သလဲ၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြက္ေကာ အလားအလာ ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုတာေတြကို ဝါရင့္သတင္းသမားေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္၊ ဧရာဝတီ ဦးေအာင္ေဇာ္တို႔နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပထမဦးဆံုး ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ကို ေမးပါရေစ။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကို ျပန္ေျပာင္းသံုးသပ္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာတို႔ခ်ီတက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းဟာ အေတာ္ကေလး ေရြ႕ခဲ့ပါသလား။ သို႔တည္မဟုတ္ ရပ္တန္႔ေနသလား။ ေနာက္ကို ျပန္ေလွ်ာက်သြားသလားဆုိတာကို ပထမဦးဆံုး လႊမ္းျခံဳၿပီးေတာ့ အက်ဥ္းခ်ဳံး ေျဖေပးပါ။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ျပည္သူလူထုေမွ်ာ္မွန္းထားတဲ့အတုိင္းမျဖစ္ဘဲနဲ႔ ေနာက္ကိုျပန္ၿပီးေလွ်ာက်သြားတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအာင္ေဇာ္အေနနဲ႔ ဘယ္လုိျမင္ပါသလဲ။ 

ဦးေအာင္ေဇာ္ ။ ။ က်ေနာ္ ျမင္တာကေတာ့ အရင္အစိုးရလုပ္သြားတဲ့အတုိင္း သူ႔ road map လုိ႔ေခၚတဲ့ လမ္းျပေျမပံုကို ဆက္လုပ္ေနတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ကို အတုိင္းအတာတခု တံခါးေလး ဖြင့္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ တိုင္းျပည္မွာရွိတဲ့ power နဲ႔ resources အဲဒါေတြအားလံုးကေတာ့ အရင္လက္ေဟာင္းေတြပဲ ပံုစံတမ်ဳိးနဲ႔ ျပန္ၿပီးထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲပဲလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာရရင္ေတာ့ တုိင္းျပည္မွာ ဒီမုိကေရစီ နီးစပ္သြားၿပီလားလို႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ ေျပာခဲ့သလိုပဲ stall ျဖစ္သြားၿပီ၊ ေရွ႕ကိုဆက္မသြားေတာ့ဘူး။ ဒီေလာက္ အတိုင္းအတာေလာက္ပဲ ရေတာ့မယ္ဆိုတာကို စိတ္ထဲမွာ ခံစားရပါတယ္။ 


ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ အဲဒီေတာ့ ၂၀၁၁ ေလာက္ကစၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအသံေတြ ၾကားခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့။ ပထမ (၂) ႏွစ္မွာ ဒီမုိကေရစီဖက္ကို အေတာ္ေရြ ႔ခဲ့သလား။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ ေစာေစာပိုင္းတုန္းကေတာ့ ေရြ႕တယ္လို႔ ထင္ရတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အခု ၁၃ တႏွစ္လံုး ျပန္ၾကည့္လိုက္ရင္ က႑ေပါင္းစံု - တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးမွာၾကည့္ၾကည့္၊ မူးယစ္ေဆးကိစၥမွာၾကည့္ၾကည့္၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြၾကည့္ၾကည့္ - ဘယ္ကိစၥကိုၾကည့္ၾကည့္ အကုန္လံုးက ေမွ်ာ္မွန္းထားသလို ျဖစ္မလားဘဲနဲ႔ အဆိုးဘက္ကို ေရာက္ေနတာကို ျမင္ရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရက ေျပာတဲ့အထဲမွာ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကိုယ္တုိင္ မိန္႔ခြန္းေတြေျပာေနတဲ့အထဲမွာေတာ့ အေရွ ႔ကို ဘယ္လုိ တုိးတက္လာပါတယ္။ စီးပြားေရး ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏံွမႈအတြက္ လမ္းေၾကာင္းေတြ ဘယ္လုိပြင့္လင္းသြားပါတယ္ စသျဖင့္ အမ်ားႀကီး ေျပာေနတာပဲ။ အဲဒီဟာထဲမွာ လက္ခံသင့္တဲ့အခ်က္ေတြ မေတြ႔ဘူးလား။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ က်ေနာ္ေတာ့ သိပ္မျမင္ဘူးဗ်။ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတေတာင္မွ ေရွ႕တုန္းကလုိပဲ နံပတ္ဝမ္းႀကီးကို မသိဘူးထင္တယ္လို႔ ေျပာရမလိုမ်ား ျဖစ္လာၿပီလား မသိဘူး။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေအာင္ေဇာ္လည္း ဆက္ေဆြးေႏြးပါအံုး။ အဲဒီေတာ့။ 

ဦးေအာင္ေဇာ္ ။ ။ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ေျပာသလို ၂၀၁၃ ကို အက်ဥ္းခ်ဳံးျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒါ ႏုိင္ငံရဲ ႔ image ကို အရမ္းထိခိုက္ေစခဲ့တယ္။ ေနာက္ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး - ခရီးဘယ္ေလာက္ေရာက္ခဲ့သလဲ။ အဲဒီ ခရီးေရာက္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့တာကို က်ေနာ္တုိ႔ plus အေနနဲ႔ မေတြ႔ရေပမယ့္၊ တခ်ိန္တည္းမွာ တိုက္ပြဲေတြဆက္ျဖစ္ေနတယ္။ ကခ်င္နဲ႔ လိပ္ခဲတင္းတင္း ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေတြဟာ က်ေနာ္တို႔အတြက္ စိုးရိမ္စရာအလြန္ေကာင္းတဲ့ အေျခအေနေတြပါ။ တုိင္းျပည္ကို ေနာက္ကိုျပန္ၿပီးဆြဲသြားမယ့္ အေျခအေနေတြလုိ႔ သံုးသပ္မိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မႏၱေလး၊ စစ္ကိုင္း၊ ရန္ကုန္၊ ေတာင္ငူ၊ Trader Hotel စတဲ့ေနရာေတြမွာ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ ဆက္တုိက္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေတြဟာ မတည္ၿငိမ္မႈကို ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ဖန္တီးခ်င္တဲ့လူေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို ျပေနတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ plus ကိုေျပာရမယ္ဆုိရင္ SEA Games ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ ဒါကို ရင္တမမနဲ႔ ၾကည့္ခဲ့ရတယ္လူေတြရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ၿပီးခဲ့တယ္။ ျမန္မာက ဒုတိယ ရခဲ့တယ္ေပါ့။ တခ်ိန္တည္းမွာ ျမန္မာ အာဆီယံ chairmanship ကို အခုစၿပီးယူၿပီ။ ၂၀၁၄ မွာ အာဆီယံ chairmanship ျမန္မာရဲ ႔ foreign policy က ဘာလဲ။ ဘယ္ကို သြားမလဲ။ တ႐ုတ္လက္ေအာက္ခံအျဖစ္နဲ႔ပဲ ဆက္ၿပီးသြားမလား။ ဒါမွမဟုတ္ တကယ္ကို သူေျပာတဲ့ active ျဖစ္တဲ့ foreign policy ကို၊ independence ျဖစ္တဲ့ foreign policy ကို … လုပ္ႏိုင္မလားဆုိတာကို က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ၂၀၁၄ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္ဆုိေတာ့ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေန႔တဓုဝ စားဝတ္ေနေရးေတြ သီးသီးသာသာ သတိထားမိေလာက္ေအာင္ တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာမႈေတြ မေတြ႔ရဘူးလား။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ မေတြ႔ရဘဲနဲ႔ ပိုၿပီးေတာင္ လူတန္းစားေတြ ဆင္းရဲၾကပ္တည္းသြားတဲ့ လကၡဏာေတြ ပိုေတြ႔လာရတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ လူေတြေျပာေတာ့ ရန္ကုန္ၿမို ႔၊ မႏၱေလးၿမိဳ ႔လို ၿမိဳ ႔ႀကီးေတြမွာေတာ့ ပံုစံေျပာင္းသြားတယ္။ ေက်းလက္မွာသာ ဘယ္လိုျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္ဆိုတာမ်ဳိးကို ၾကားရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ ၿမိဳ ႔ျပမွာေနတယ့္ လူေတြလည္း ဆင္းရဲၾကပ္တည္းမႈ ပိုလာတယ္လို႔ ခံစားရပါတယ္။ ေက်းလက္ေတြကလည္း ဒီလိုပဲ ၾကပ္တည္းလာပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေအာင္ေဇာ္ေရ ဒါေပမဲ့ အစုိးရကေတာ့ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြအတြက္ ပိုၿပီးေတာ့ အေျခအေနေကာင္းလာတယ္။ Investment ေတြ အလားအလာ ပိုေကာင္းလာတယ္လို႔ စာရင္းဇယားအရ ေျပာေနတယ္။ 

ဦးေအာင္ေဇာ္ ။ ။ ေကာင္းပါတယ္။ က်ေနာ္ထင္တယ္ ဒါေပမဲ့ တုိင္းျပည္မွာ visionary အျမင္က်ယ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း လိုပါတယ္။ မည္သူပဲမဆုိ သူတုိ႔ေတြကေနၿပီးေတာ့ စြမ္းအင္ investment လာလို႔၊ FDI လာလို႔၊ Sanction တခ်ဳိ ႔ေလ်ာ့သြားလုိ႔ တုိင္းျပည္အေျခအေန ေကာင္းလာမယ္လုိ႔ပဲ သူတုိ႔က ခန္႔မွန္းေနရင္ အဲဒီေလာက္နဲ႔ တုိင္းျပည္က ေကာင္းလာမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ မေမွ်ာ္လင့္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔က resource ေတြကို ေရာင္းစားတဲ့ ေရနံသဘာဝတြင္းထြက္ေတြကိုပဲ ေရာင္းစားတဲ့ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ပဲ ရပ္တည္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အလြန္ကို အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ အေနအထားတခုကို သြားေနတယ္လုိ႔ ခံစားလို႔ရပါတယ္။ က်ေနာ္ထင္တယ္ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ ေျပာသလိုပဲ လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ႏွစ္အတြင္းမွာ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အေျခအေနက သိပ္ေျပာင္းလဲသြားတာမ်ုိးကိုေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ မခံစားရဘူး။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာတို႔ ႏွစ္ေယာက္စလံုးက မီဒီယာက အယ္ဒီတာႀကီးေတြဆိုေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုတိုင္းတာမလဲ။ ၂၀၁၃ မွာ ပုဂၢလိကသတင္းစာတခ်ဳိ႕ေပၚထြက္လာတယ္ ဘာညာေျပာၾကပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ ၂၀၁၃ ရဲ႕ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ေန႔စဥ္ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြ ေပၚလာတာပါ။ ေနာက္ထပ္ထပ္ၿပီးေတာ့ ျဖည့္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ဆရာကိုေအာင္ေဇာ္တို႔ရဲ႕ ဧရာဝတီ အပါအဝင္ မဇၥ်ိမတုိ႔လို အရင္က ႏိုင္ငံျခားက ပံုႏိွပ္မီဒီယာေတြ ျပည္တြင္းကို ဝင္လာခြင့္ရလာတယ္။ ေနာက္တခါ ႏုိင္ငံျခားအသံလႊင့္ဌာနေတြ၊ ရုပ္သံဌာနေတြ ျပည္တြင္းကို ဝင္လာခြင့္ရလာတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ တုိးတက္မႈလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ အခုသတင္းစာတုိင္း ရႈံးေနၾကတယ္။ ေရရွည္ရပ္တည္ဖုိ႔ကို ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲတဲ့ အေနအထားတခုကို ေရာက္လာပါတယ္။ အစိုးရက ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြကို အားေပးမႈ ေတာ္ေတာ္ကို အားနည္းတယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒီလို ျမင္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာ အားေပးမႈဆိုတာ ဘာကို ဆုိလုိတာလဲ။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ ဥပမာဆုိပါစို႔ အခြန္ခ ပံုႏိွပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စကၠဴ၊ ပံုႏိွပ္မင္၊ ပံုႏိွပ္စက္စတဲ့ ပစၥည္းမ်ဳိးေတြအေပၚမွာ ေကာက္ခံေနတဲ့ အခြန္အခမ်ဳိးေတြ ဒါမ်ဳိးေတြ လံုးဝနီးပါး ေလွ်ာ့ေပးၿပီးေတာ့ အားေပးေစခ်င္တယ္။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တုိ႔ သတင္းရရွိမႈအပိုင္းမွာ အစိုးရဌာနမ်ားကို ဆက္သြယ္ၿပီး သတင္းေမးျမန္းရတာ အင္မတန္ကို ခက္ခဲပါတယ္။ အခုထိလည္း သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အစိုးရဌာနေတြက ဖံုဖိကြယ္ထားခ်င္တုန္း၊ သတင္းေမွာင္ခ်ခ်င္သူေတြ မ်ားေနတုန္းပဲလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အဲဒီလို ျမင္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဘက္ေပါင္းစံု ပြင့္လင္းၿပီးေတာ့ သတင္းေတြ က်ေနာ္တို႔ေတြရေအာင္ လုပ္ေပးရင္ေတာ့ ပိုၿပီးတုိးတက္လာမယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာကိုေအာင္ေဇာ္ သတင္းေရးသားခြင့္ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ေဝဖန္ခြင့္တုိ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ ၂၀၁၃ မွာ တုိးတက္လာၿပီလဲ။ 

ဦးေအာင္ေဇာ္ ။ ။ က်ေနာ္ထင္တယ္ media sector ကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အားရစရာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ investment ေတြ အမ်ားႀကီးထားလို႔ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အထဲမွာရွိတဲ့ လူငယ္ေတြရဲ ႔ ႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္လို႔ က်ေနာ္ ခံစားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာန Minister of Information တုိ႔ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတုိ႔ေတြက မရွိသင့္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္ထားစရာမလုိဘူးလုိ႔ ခံစားရပါတယ္။ တကယ္လို႔ သူတုိ႔က public media ေတြကို တကယ္ယံုၾကည္တယ္ဆုိရင္ ဖြင့္ေပးလုိက္တာ ေကာင္းပါတယ္။ က်ေနာ္ျမင္တာက သူတို႔က တကယ္ကို industry အႀကီးႀကီး ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ တႏွစ္တႏွစ္ကို ေဒၚလာသန္း (၇၀) သန္း (၁၀၀) ဝန္းက်င္ေလာက္ ဝင္ေနႏိုင္တဲ့ industry ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒါကို သူတုိ႔ လက္မလြတ္ဘဲနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးထိန္းခ်ဳပ္မႈတင္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ စီးပြားေရးအရေတာင္ cash cow လုပ္ေနတဲ့ကိစၥတခုလုိ႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ Ministry of Information က လံုးဝကို မရွိသင့္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုလို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ေနာက္တခု ေျပာရရင္ေတာ့ မီဒီယာကိုပဲ watchdog လုပ္မယ္ဆိုတာကို သိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ မီဒီယာကို လုိင္စင္အရ၊ extension လုပ္ဖို႔ကိစၥ၊ အထူးသျဖင့္ broadcast media ေတြကို အႀကီးအက်ယ္ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္လို႔ပဲ ခံစားရတယ္။ အဲဒီ မုိးက်ေရႊကိုယ္ေတြ ေျပာရရင္ေတာ့ အရင္တုန္းက uniform ဝတ္ၿပီးေတာ့ အခု ပုဆိုးဝတ္တဲ့ လူေတြက သူတို႔မသိတဲ့တာေတြကို ဝင္လုပ္တဲ့ကိစၥေတြက က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ ျပႆနာအႀကီးအက်ယ္ရွိတယ္လို႔ ခံစားရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ မၾကာခင္က အေရွ ႔ေတာင္အာရွ အားကစားပြဲေတာ္လုပ္ေတာ့ ျပည္ပမီဒီယာေတြကို ကိုင္တြယ္တာကေရာ ဘယ္ေလာက္အထိ အဆင့္အတန္း မီွခဲ့သလဲဆုိတာကိုလည္း ကိုေအာင္ေဇာ္ တဆက္တည္း ေျပာပါ။ 

ဦးေအာင္ေဇာ္ ။ ။ ျပန္ၾကားေရးလုပ္ငန္းေတြ အစိုးရကိုင္တြယ္ပံုေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ သူတုိ႔ရဲ ႔ ခေလးဆန္ဆန္ ကိုင္တြယ္ခဲ့တာေတြ။ သူတုိ႔ေတြ အားမရစရာေကာင္းတာေတြ။ သူတုိ႔မွာ အရည္အခ်င္းမရွိဘူး။ ဘာမွ နားမလည္းဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္ထင္တယ္ ေသခ်ာကို ျမင္လုိက္ရတယ္လို႔ ခံစားရပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အာဆီယံကိုလည္း ေစာင့္ၾကည့္ရမွာေပါ့။ ဘယ္လုိ ျဖစ္လာမလဲဆုိတာ။ ေနာက္တခု အာဆီယံနဲ႔ တဆက္တည္း ေမးခ်င္တာက ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ အာဆီယံ အလွည့္က် သဘာပတိလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ သတင္းအေတာ္ေလး လုိက္ခဲ့ဘူးပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က လာအိုမွာလုပ္တဲ့ အာဆီယံပြဲမွာဆို ေမာ္ေတာ္ကားေတြကအစ တရုတ္ျပည္သူသမၼတႏုိင္ငံမွ လွဳဒါန္းသည္။ အာဆီယံအတြက္ဆိုၿပီး အကုန္လံုးေရးထားတယ္။ အေဆာက္အအံုေတြကအစ တရုတ္ေတြက အဲဒီေလာက္အထိ ေနရာယူထားတာကို ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ ဆိုေတာ့ ၂၀၁၄ မွာ ျမန္မာအာဆီယံလုပ္လာတဲ့အခါ ဘယ္လို ျမင္ကြင္းေတြ၊ အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြ ထပ္ၿပီးျမင္ေနရမယ္ ထင္သလား။ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္ အရင္ေဆြးေႏြးပါ။ မႏၱေလးဆုိေတာ့ ပိုၿပီးနီးစပ္မယ္ထင္တယ္။ အဲဒီဖက္နဲ႔။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ လြန္ခဲ့တဲ့ SEA Games ဖြင့္ပြဲ၊ ပိတ္ပြဲ တရုတ္မီးရွဳးမီးပန္း လႊတ္တာကစၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က တရုတ္ရဲ ႔ ထီးရိပ္ေအာက္မွာ ေတာ္ေတာ္ေရာက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာႀကီးကို ေတြ႔လိုက္ရပါတယ္။ ေငြလည္း အေမရိကန္ေဒၚလာ (၃၃) သန္းဖိုး ကူညီတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ က်ေနာ္ စိုးရိမ္တာက အာဆီယံဥကၠ႒ လုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီလိုမ်ဳိး ဆက္ၿပီးကူညီေနအံုးမယ္။ ဒီဖက္ကလည္း အကူအညီ ယူေနမယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ႏုိင္ငံေရးအရ လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုင္ငံတခုလို႔ ႏုိင္ငံတကာက လက္ခံႏိုင္ပါ့မလား။ အဲဒီလုိ သံသယဝင္စရာ ရွိပါတယ္။ တရုတ္ကေတာ့ ေနရာယူမွာပဲ ဝင္ၿပီးေတာ့ တံဆိပ္ကပ္မွာပဲ။ အဲဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ဖက္က လက္ခံရင္ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ image ကို အမ်ားႀကီး ထိခိုက္လိမ့္မယ္လို႔ အဲဒီလို ထင္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေအာင္ေဇာ္ ေျပာပါ တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြမွာ ဥကၠ႒အေနနဲ႔ ဘယ္လုိေနမယ္ ထင္သလဲ။ သံုးသပ္ေပးပါ။ 

ဦးေအာင္ေဇာ္ ။ ။ က်ေနာ္ ျမင္တာကေတာ့ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏုိင္ငံ ျဖစ္သြားမွာကိုေတာ့ ေၾကာက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ကေမာၻဒီးယားမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ လုပ္ခဲ့တဲ့ အာဆီယံ Summit ပြဲမွာဆုိရင္ တရုတ္က တရုတ္ႏိုင္ငံ တရုတ္အစုိးရ control လုပ္ခဲ့တဲ့ agenda ျဖစ္သြားတယ္။ ကေမာၻဒီးယားမွာ လုပ္သြားတဲ့ အာဆီယံထိပ္သီးအစည္းအေဝး ပ်က္သြားပါတယ္လို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒါမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အဲဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္သြားမလား။ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရုန္းထြက္ၿပီးေတာ့ မိမိရဲ႕သူတုိ႔ေႂကြးေၾကာ္သလုိပဲ active ျဖစ္တယ္။ independence ျဖစ္တဲ့ foreign policy တခု လုပ္ႏိုင္မလား။ အဲဒါမ်ဳိးက အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ေနာက္တခုက ၂၀၁၄ မွာ က်ေနာ္ ေထာက္ျပခ်င္တာတခုက အေျခခံဥပေဒကို ျပင္မလား၊ ဒါကို အသစ္ေရးဆြဲမလားဆုိတဲ့ကိစၥ။ ဒါေတြက ၂၀၁၄ မွာ ၾကံဳေတြ႔ရမယ့္ တကယ့္တကယ္ အေရးႀကီးတဲ့ challenge ေတြလို ယူဆတယ္။ ေနာက္ အေရးႀကီးဆံုးတခုက ဘာလဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားျပႆနာ။ တုိင္းရင္းသားျပႆနာေတြကို မေျဖရွင္းႏုိင္ရင္ တုိင္းျပည္က ေနာက္ကို back to square one ျပန္သြားမယ္လို႔ ခံစားရတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာေက်ာ္ရင္ျမင့္လည္း ၂၀၁၄ ကို လွမ္းေမွ်ာ္ၿပီးေတာ့ ဆရာအျမင္ကို ေျပာပါအံုး။ 

ဦးေက်ာ္ရင္ျမင့္ ။ ။ က်ေနာ္ကလည္း ၂၀၁၄ ကိုေတာ့ က်ေနာ္ႏိုင္ငံအတြက္ ေတာ္ေတာ္ စိုးရိမ္ပူပန္စရာေကာင္းတဲ့ ႏွစ္တႏွစ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီးကလည္း ျပင္လုိ႔ကို လံုးဝ မရႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ခက္ခဲေအာင္ ေရးဆြဲထားတာ။ အဲဒီႀကီးကို ျပင္သင့္တဲ့အခ်ိန္ ၂၀၁၄ ထဲမွာ ဒီမုိကေရစီနည္းနဲ႔ ျပင္ႏုိင္လို႔မရဘူးဆုိရင္ ဒီမိုကေရစီမဆန္တဲ့နည္းေတြနဲ႔ ျပင္လိုက္ၾကရမယ့္ အေနအထားကို ေရာက္သြားမွာ စိုးရိမ္စရာ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တဖက္ကလည္း အခုနေျပာသလို ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္မယ့္အသံမ်ဳိးေတြ ၾကားလာတဲ့အခါမွာ ဗုံးေတြခြဲလာမွာေတြ၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ ဖန္တီးလာမွာမ်ဳိး၊ အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြ စိုးရိမ္စရာရွိတဲ့ အေနအထားလို႔ ျမင္ပါတယ္။ 

ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပိုင္း) အစီအစဥ္က ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါတယ္။