ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ လူထုအံုႂကြမႈ ဘာေတြေအာင္ျမင္ခဲ့

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ျမန္မာလူထုရဲ႕ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ အေရးေတာ္ပံုကို အေစာဆံုး၊ အထိမိဆံုး မွတ္တမ္းတင္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာဆရာ Outrage: Burma's Struggle for Democracy စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သူ Bertil Lintner နဲ႔ ျမန္မာ့အေရး တစိုက္မတ္မတ္ ေလ့လာေနတဲ့ ပါေမာကၡ David Steinberg တို႔ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ တင္ျပထားပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၅ ႏွစ္ကာလက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ၈ ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုကို အေစာဆံုး၊ အထိမိဆံုး၊ အပီျပင္ဆံုး သံုးသပ္မွတ္တမ္းတင္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အေထာက္အထားတခုကိုျပပါဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ Outrage ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို အားလံုးက တညီတညြတ္ ညႊန္းျပရပါလိမ့္မယ္။ ဒီစာအုပ္ကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ေရးျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စာေရးသူ သတင္းစာဆရာႀကီး Bertil Lintner က အခုလို ရွင္းျပပါတယ္။ 

Bertlin Lintner ။ ။ က်ေနာ္ဟာ ဘန္ေကာက္မွာ ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းနဲ႔ ေန႔စဥ္ မအားမလပ္ ဆက္သြယ္လုပ္ေနပါတယ္။ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ ႏိွပ္ကြပ္မႈအၿပီးမွာ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ နယ္စပ္ေက်ာ္ျဖတ္ ထြက္ေျပးလာၾကေတာ့ က်ေနာ္ဟာ သူတုိ႔ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတာေတြကို သြားေရာက္ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ တကယ့္ကိုယ့္ေတြအျဖစ္အပ်က္ေတြကို အေျခခံထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Bertlin ဆိုေတာ့ အခု ၂၅ ႏွစ္ၾကာလာတဲ့အခါမွာ Bertlin ဟိုတုန္းက မေတြ႔မိခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားအသစ္ေတြ သမိုင္းမွာေတာ့ ေနာက္ေတြ႔ အေထာက္အထားလုိ႔ ေခၚတာေပါ့။ အဲဒီလို ေနာက္ေတြ႔ အေထာက္အထားေတြ ေပၚထြက္လာတာ ရွိပါသလား။ 


Bertlin Lintner ။ ။ မရွိပါဘူး။ ဒီနွစ္ ဇြန္လတုန္းက ဒါကို ျမန္မာလုိ ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ အခ်က္အလက္အားလံုးဟာ ဟိုတုန္းက တကယ္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို အေျခခံၿပီး ေရးထားတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိစဥ္က ေခတၱ သမၼတျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ေရးတဲ့ စာအုပ္လည္း ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ၈၈ အေရးအခင္းအေၾကာင္းကိုပဲ ေရးထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအထဲမွာ ေရးထားတာေတြအားလံုးေတာ့ အေလးအနက္မွတ္ယူလို႔ မရပါဘူး။ သူက ဆႏၵျပသူေတြကို အျပစ္တင္ထားပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးေတြက စစ္သားေတြကို ေသနတ္နဲ႔ ပစ္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးေတြလည္း ပါေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Outrage ဟာ ၈၈ မွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ အခိုင္လံုဆံုး ေရးသားထားတဲ့ အေထာက္အထားျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္က ဒီအပတ္အတြင္းမွာပဲ facebook ထဲမွာ ျမန္မာလုိ အေထာက္အထားတခုကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ၈၈ ၾသဂုတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ ေန႔စြဲနဲ႔ တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရး ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဗိုလ္မွဴးႀကီးခင္ညႊန္႔ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့၊ ႐ံုးတံဆိပ္ေတြနဲ႔ ႐ိုက္ႏိွပ္ထားတဲ့ ထိပ္တန္းလွ်ဳိ႕ဝွက္စာတေစာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ျပည္သူလူထု ေတြေဝေျခာက္ျခားေစရန္ နည္းမ်ဳိးစံုသံုး၍ တန္ျပန္ အဖ်က္အေမွာင့္လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္သြားရမည္လို႔ အတိအက် ညႊန္ၾကားထားတဲ့စာျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒီစာကိုမ်ား Bertlin အခုျပန္ေတြ႔သလားဆုိတာကို က်ေနာ္ ေမးတာပါ။ 

Bertlin Lintner ။ ။ ဒါဟာ တကယ္ေတာ့ အသစ္အဆန္းလို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။ ဒါကို ၁၉၈၈ ကတည္းက က်ေနာ္တို႔ သိခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္သူေတြ၊ ဆႏၵျပသူေတြၾကားထဲ စိမ့္ဝင္ေစၿပီး အဖ်က္အေမွာင့္လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေစပါတယ္။ လူထုကို အဖ်က္အေမွာင့္လုပ္ငန္းေတြ လုပ္လာေအာင္ ဆြေပးဖို႔၊ တနည္းေျပာရရင္ ဆႏၵျပသူေတြကို ႏိွပ္ကြပ္ေျခမႈန္းသင့္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပႏိုင္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ျဖစ္ေစခ်င္သလုိ မျဖစ္လာခဲ့ပါဘူး။ ဝ႐ုန္းသုန္းကားျဖစ္မယ့္အစား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အစာငတ္ခံဆႏၵျပသူေတြသာ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေရာက္ေတာ့ ႏိွပ္ကြပ္ေခ်မႈန္းခဲ့ပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ လမ္းေပၚမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြလည္း ျဖစ္လာေနပါတယ္။ ဒီဟာေတြအားလံုးဟာ စစ္တပ္ေထာက္လွမ္းေရးေတြရဲ႕ လက္ခ်က္လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးကလည္း ေဒါသေပါက္ကြဲေနၾကပါတယ္။ လူထုအံုႂကြမႈတရပ္လံုးကို ျခံဳေျပာရရင္ေတာ့ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းရွိတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုကို အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္ကေတာ့ ဒါဟာ အဖ်က္အေမွာင့္လုပ္ငန္းေတြသာျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ မလိုလားအပ္တဲ့ အဖ်က္အေမွာင့္အင္အားစုေတြက ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္လို႔ မျဖစ္သင့္ဘဲျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ကိစၥလို႔ သံုးသပ္ၾကတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ထားလိုက္ပါေတာ့။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕အမွန္တကယ္ သံုးသပ္သူ ႏုိင္ငံတကာပညာရွင္၊ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းသမားတခ်ဳိ႕ကလည္း ဒီအေရးေတာ္ပံုဟာ မေအာင္ျမင္ဘူး။ က်ဆံုးခဲ့တယ္။ Failed uprising လုိ႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲဒါကို Bertlin လက္ခံပါသလား။ 

Bertlin Lintner ။ ။ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအေရးေတာ္ပံု မေအာင္ျမင္ဘူး၊ က်ဆံုးတယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။ ဒီျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လံုးဝေျပာင္းလဲသြားတာပါ။ အေရးအခင္းေၾကာင့္ပဲ ထိုစဥ္က ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ အစိုးရ ဇာတ္သိမ္းသြားရတာပါ။ အဲဒီေနရာမွာ စစ္အစိုးရ တက္လာတယ္ဆုိတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္အစိုးရကပဲ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပလာခဲ့ရတယ္။ ဆႏၵျပျပည္သူေတြရဲ႕ သေဘာထားတခ်ဳိ႕ကုိ လိုက္ေလ်ာခဲ့ရပါတယ္။ ဒီကေန႔ေတာင္ အစိုးရက သမၼတက တကယ္မလုပ္ေပးႏိုင္ေသးေတာင္ ဒီမုိကေရစီအေၾကာင္း ေတာ္ေတာ္ေျပာေနရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီ အေရးေတာ္ပံုဟာ အခုထိ မၿပီးေသးပါဘူး။ အခ်ိန္အေတာ္ ယူရပါလိမ့္မယ္။ ၈၈ မွာ စတင္ခဲ့တာပါ။ ဒါကို ဆံုး႐ံႈးမႈတရပ္လို႔ေတာ့ လံုးဝ မယူဆသင့္ပါဘူး။ ဒီအတြက္ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံသြားရတဲ့ လူေတြကိုလည္း ဂုဏ္ျပဳမွတ္တမ္းတင္ရပါလိမ့္မယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံုက ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ အစဥ္အလာ။ တနည္းအားျဖင့္ သမိုင္းရဲ႕ေျခရာ၊ သမုိင္းမွာ ထင္က်န္ရစ္ခဲ့မယ့္ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံုရဲ႕ legacy ဘာလို႔ Bertlin ထင္ပါသလဲ။ 

Bertlin Lintner ။ ။ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အံုႂကြမႈကခ်မွတ္ထားခဲ့တဲ့ သမုိင္းေျခရာကေတာ့ ၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနပြင့္လင္းလာဖုိ႔ ပထမဦးဆံုး ျဖစ္ထြန္းခဲ့တဲ့လႈပ္ရွားမႈဆိုတာပါ။ ၈၈ အံုႂကြမႈမရွိခဲ့ရင္ ဒီအေျခအေနမ်ဳိးကိုလည္း လံုးဝျမင္ေတြ႔ရလိမ့္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြဟာ တကယ့္အစစ္အမွန္ မဟုတ္ဘူး။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကလည္း စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ ဖြဲ႔စည္းပံု မဟုတ္ပါဘူး။ သို႔ေပမယ့္လည္း ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြကစၿပီး မျမင္ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အခု ျမန္မာျပည္မွာ ေတြ႔လာရပါတယ္။ သတင္းစာေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ရွိလာပါတယ္။ အရပ္သား လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ထြန္းကားလာပါတယ္။ ဒါေတြ အားလံုးဟာ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုရဲ႕ legacy ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံေရးကို စိုက္လိုက္မတ္တပ္ အခုအခ်ိန္အထိ ေလ့လာသံုးသပ္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ပါေမာကၡ David Steinberg ရဲ႕အျမင္ကို ဆက္လက္ တင္ျပလိုပါတယ္။ ပထမဦးစြာ ဆရာႀကီး Steinberg အေနနဲ႔ ၈၈ အေရးအခင္းဟာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးပါသလဲ။ ဘယ္ေလာက္အထိ significant ျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။ 

Prof. David Steinberg ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွစ္ေလးလံုး အံုႂကြမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ႐ႈထာင့္ႏွစ္မ်ဳိးက ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တမ်ဳိးက ေဒသဆုိင္ရာ ႐ႈထာင့္။ ေနာက္တမ်ဳိးက ႏိုင္ငံတြင္း ႐ႈေထာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသဆုိင္ရာကို ၾကည့္လို႔ရွိရင္ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ျပည္သူ႔ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ ေတာင္ကိုးရီးယား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ၿပီးေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ေျပာင္းလဲခဲ့တယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ၾကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေအာင္ျမင္မႈမရတဲ့ အံုႂကြမႈႀကီးျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၉ မွာ တ႐ုတ္ျပည္ Tiananmen ဆႏၵျပပြဲျဖစ္တယ္။ ဒါေတြဟာ သီးျခားစီကင္းလြတ္ ျဖစ္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေဒသတခုလံုးကို လႊမ္းျခံဳျဖစ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ကြက္ၿပီးေျပာရရင္ေတာ့ ဒီ အံုႂကြမႈဟာ သိပ္ကို ထူးျခားပါတယ္။ အံုႂကြမႈဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာတရပ္အေနနဲ႔ စတင္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ မဆုိင္တဲ့ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ရန္ပြဲကို ႏိွပ္ကြပ္ရာက စတင္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာပဲ ႏိုင္ငံေရး မေက်နပ္မႈေတြ၊ စီးပြားေရး မေက်နပ္မႈေတြ အားလံုးစံုစည္းၿပီးေတာ့ အံုႂကြလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျဖစ္ပ်က္ရပ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ အလြန္႔အလြန္ ထူးျခားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ႀကီးပါ။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီ အံုႂကြမႈဟာ ေအာင္ျမင္မႈမရွိခဲ့ဘူးလို႔ ဆရာႀကီးက ဘာေၾကာင့္ေျပာသလဲ။ ၁၉၈၆ ဖီလစ္ပိုင္မွာ ေအာင္ျမင္တယ္။ ၈၇ ေတာင္ကိုးရီးယား ျပဳျပင္ေရး ေအာင္ျမင္တယ္။ ၈၈ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မေအာင္ျမင္ဘူးလို႔ ဆရာႀကီးက ဆုိတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူးလို႔ ဆရာႀကီးထင္ပါသလဲ။ 

Prof. David Steinberg ။ ။ စစ္တပ္အေနနဲ႔ အဲဒီအခိုက္အတန္႔မွာ ဘာကိုမွ ေျပာင္းလဲဖို႔ ျပင္ဆင္ထားတာ မရွိပါဘူး။ တ႐ုတ္ကလည္း ၁၉၈၉ Tiananmen တုန္းက တစံုတရာ ေျပာင္းလဲဖို႔ မစဥ္းစားခဲ့ေသးပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔က အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈတခ်ဳိ႕ ေလွ်ာ့ေပးပါလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္မလာခဲ့ပါဘူး။ စစ္တပ္ဟာ စိုးရိမ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆူဆူပူပူ ျဖစ္မယ္။ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္မယ္ဆုိတာကို စစ္တပ္က အျမဲတမ္း စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ ၈၈ အေရးအခင္းကိုလည္း သူတုိ႔က ဆူပူမႈလို႔ပဲ ဆုိၾကပါတယ္။ လူအမ်ားအျပားကေတာ့ ဒါကို လက္မခံၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အေထြေထြ မေက်နပ္မႈေတြဟာ ႏိုင္ငံကိုဖ်က္ဆီးႏုိင္တယ္လို႔ စစ္တပ္က တြက္ပါတယ္။ ဒီလုိျဖစ္လာခဲ့ရင္ ႏုိင္ငံကို ကာကြယ္ဖုိ႔ဟာ သူတုိ႔အလုပ္လို႔လည္း ျမင္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း သူတုိ႔ရဲ႕ ႏိွပ္ကြပ္မႈေတြေၾကာင့္ လူအသက္ေတြ အေျမာက္အျမား ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီ အံုႂကြမႈရဲ႕ ရလဒ္ကေတာ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ေပးဖို႔ ကတိစကားရရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အေျခခံအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲ လုပ္ရေတာ့မယ္ဆုိတာကို အစိုးရက ေခါင္းညိတ္လိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိဆုိလုိက္လို႔ ဒီအေျပာင္းအလဲဟာ လြယ္လင့္တကူျဖစ္မယ္၊ ျပည့္စံုၿပီဆိုတဲ့သေဘာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ အခ်ိန္ယူရပါလိမ့္မယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီျဖစ္စဥ္ဟာ ရွစ္ေလးလံုးက စတင္လိုက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီအေရးအခင္းဟာ အလြန္႔အလြန္အေရးပါတဲ့ လႈပ္ရွားမႈတခု ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ၈၈ အေရးအခင္းဟာ ႐ုတ္တရက္ ေအာင္ျမင္မႈ ခ်က္ခ်င္းအက်ဳိးရလဒ္ ေပၚထြက္လာတယ္ဆုိတာ မေတြ႔ရဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ေရရွည္ကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္မႈရရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆုိလုိတယ္သေဘာေပါ့။ 

Prof. David Steinberg ။ ။ ေရရွည္ၾကည့္လို႔ရွိရင္ေတာ့ ဒီအေရးအခင္းဟာ ျဖစ္စဥ္တရပ္ကို စတင္ေပးခဲ့တယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ဗဟုဝါဒ ပိုမိုထြန္းကားတဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္ ပိုၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ဖန္တီးႏိုင္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းကို စတင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဘယ္ေလာက္ ေရွ ႔ဆက္သြားရအုံးမယ္ဆုိတာကို ဘယ္သူမွ တက္အပ္မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အစိုးရအသစ္ တက္လာၿပီးကတည္းက အေျပာင္းအလဲေတြကို အမွန္တကယ္ ေတြ႔ျမင္လာရပါၿပီ။ 

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုဟာ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲအျပင္ လူမႈေရးအေျပာင္းအလဲကိုလည္း တဖက္မွာ ေျပာင္းလဲေဖာ္ေဆာင္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆုိရမလား။ က်ေနာ္ စဥ္းစားမိတာကေတာ့ ဒီ ၈၈ အေရးအခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူငယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျပည္ပကို ေရာက္ရွိသြားခဲ့ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္းပဲ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ပညာေတြ သင္ၾကားတက္ေျမာက္လာၾကတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရေတြက ပြင့္လင္းတဲ့စနစ္ကုိ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ က်င့္သံုးက်င့္သံုး ဒီေလာက္လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ႏုိင္ငံျခားကို ေက်ာင္းသားေတြ ပို႔လႊတ္ႏိုင္မယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလူငယ္ေတြ ဒီေလာက္ ပညာတက္လာၾကတယ္။ ျပည္ပကို အမ်ားႀကီး ေရာက္ရွိသြားတာလည္း လူမႈေရးအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈတရပ္၊ ေဘးထြက္အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈလို႔လည္း ဆုိရင္လည္းဆိုေပါ့။ အဲဒီလုိ ယူဆပါတယ္။ ဆရာႀကီး ဘယ္လုိသေဘာေပါက္ပါသလဲ။ 

Prof. David Steinberg ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သိပ္ကိုအေရးႀကီးတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈတရပ္ပါ။ အထက္တန္းပညာေတြ တက္လာလို႔ရွိရင္ တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈေတြကို ပိုမိုေတာင္းခံလာၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံုကို လႊမ္းျခံဳၾကည့္လို႔ရွိရင္ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ကို က်ဆံုးေစခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ စစ္တပ္အာဏာမသိမ္းခင္မွာပဲ မဆလ အစိုးရဟာ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ အလုပ္မျဖစ္ဘူးဆိုတာကို သေဘာေပါက္သြားပါတယ္။ ဒါဟာလည္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အသြင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ သိပ္ကိုအေရးပါတဲ့ အခ်က္တရပ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ ေတာ္လွန္ေရးဟာ ေရတုိေအာင္ျမင္မႈမရွိေပမယ့္ ေရရွည္မွာ လြတ္လပ္မႈအတြက္ လမ္းေၾကာင္းခင္းေပးခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးလို႔ ဆိုရတာပါ။    ။

ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပိုင္း)အစီအစဥ္ မွ ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါတယ္။