အမ်ဳိးသမီးမ်ား ကမၻာႀကီးကုိဦးေဆာင္တဲ့အခါ (ေမာင္ေမာင္ဝမ္း)

အမ်ဳိးသမီးေတြသာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ ... ကမၻာႀကီးဟာ ပုိမုိလုိ႔ၿငိမ္းခ်မ္းလာမလားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကုိ … ဟားဗတ္တကၠသိုလ္က စိတ္ပညာရွင္တဦးျဖစ္တဲ့ .. စတီဗင္ပင္ကာ(Steven Pinker) ေျဖၾကားခဲ့တာ ကေတာ့ ... မွန္ပါတယ္တဲ့ …။

ပင္ကာ … ေရးသားခဲ့တဲ့ (In The Better Angels of Nature) ဆုိတဲ့စာအုပ္မွာ … လူသားအၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ (ဒီကေန႔ အမ်ားႀကီးရွိေနေသးေပမယ့္) တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ က်ဆင္းေနၿပီဆုိတာကုိ အခ်က္လက္ အကုိးအကားမ်ားနဲ႔ တင္ျပထားပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ မလုိလားတဲ့ အင္အားစုေတြျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာကုိလည္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ 

အစဥ္အလာစစ္ပြဲေတြဟာ .. အမ်ဳိးသားမ်ား ဖန္တီးခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲမ်ားသာျဖစ္ၿပီး … လူမ်ဳိးႏြယ္စု အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ပတ္ဝန္းက်င္ေဒသေတြကုိ .. ဝင္ေရာက္စီးနင္း တုိက္ခုိက္သိမ္းပုိက္ဖုိ႔ကုိ မလုပ္ေဆာင္ခဲ႔ပါဘူး။ မိခင္မ်ားအျဖစ္ … သူတုိ႔ရဲ႕ရင္ေသြးငယ္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရမယ္၊ မ်ဳိးဆက္မ်ားကုိ လက္ဆင့္ကမ္းရမယ္ဆုိတဲ့ သဘာဝအသိေတြဟာ … ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိ ေစာင့္ေရွာက္သလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ပင္ကာရဲ႕အဆုိကုိ လက္မခံသူမ်ားကေတာ့ ခ်က္ျခင္းဆုိသလုိ တု႔ံျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္ … ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သာမာန္အားျဖင့္ … အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ စစ္ပြဲေတြကုိ … မဖန္တီးခဲ့ပါဘူး … ဒါကလည္း သူတုိ႔မွာ အာဏာဆုိတာ ... မရသေလာက္နီးပါးရွိေနတာမုိ႔ပါ။ တကယ္လုိ႔မ်ား သူတုိ႔သာ အာဏာအျပည့္အဝရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြသာ ျဖစ္မယ္ဆုိရင္ ေယာက္်ားေတြျပဳမူေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္လုိပဲ … သူတုိ႔ ... လုပ္ခဲ့မွာ မလြဲပါဘူး မာဂရက္သက္ခ်ာ၊ ဂုိဒါမီယာ၊ အင္ဒီယာဂႏၵီ တုိ႔ဆုိတာ အာဏာ အျပည့္အဝရခဲ့ဖူးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္ေတြပါ။ သူတုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ဘဝမွာ သူတုိ႔ႏုိင္ငံက စစ္ပြဲေတြကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္ တဲ့။

အမ်ဳိးသားေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ကစားေနရတဲ့ ... ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခုံေပၚမွာ … အဆုိပါ ေျပာဆုိခ်က္မ်ားဟာလည္း မွန္ပါတယ္ …။ ဒီလုိ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ေတြကပဲ … အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ... အမ်ဳိးသားမ်ားနဲ႔နည္းတူ ေခါင္းေဆာင္ဘဝမွာ ေနရာရႏုိင္ဖုိ႔ အရည္အေသြးေတြ မဟုတ္ပါလား။ ေခါင္းေဆာင္ေနရာမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ အမ်ဳိးသားမ်ားနဲ႔ ဒြန္တြဲ တာဝန္ယူေဆာင္ရမယ္ဆုိရင္ေတာင္မွ သူတုိ႔ရဲ႕ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားဟာ ျခားနားေနပါလိမ့္မယ္။

ဒီကိစၥဟာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေမးခြန္းအျဖစ္ရွိေနဆဲပါ … ေခါင္းေဆာင္မႈအခန္းက႑မွာ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးဆုိတဲ့အရာဟာ တကယ့္ကုိ ကိစၥတခုအျဖစ္တည္ရွိေနဆဲပဲလား ..? သမ႐ုိးက်အေျခအေနမွာ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားက ျပသေနတာကေတာ့ ... အမ်ဳိးသားေတြဟာ … အာဏာကုိ ခက္ထန္ထန္ ကုိင္တြယ္တတ္တဲ့သေဘာရွိၿပီး … အမ်ဳိးသမီးမ်ားကေတာ့ … စည္း႐ုံးဆြဲေဆာင္မယ္၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင္ နားလည္မႈရေအာင္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္မယ္၊ ေပ်ာ႔ေပ်ာ႔ေျပာင္းေျပာင္း ကုိင္တြယ္မယ္ဆုိတဲ့ … သေဘာသဘာဝေတြ ရွိေနပါတယ္။ အေမရိကန္ေတြဟာ ခက္ထန္တတ္တဲ႔ အမ်ဳိးသား စ႐ုိက္လကၡဏာ ေခါင္းေဆာင္မႈကုိ ဦးညြတ္တတ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ မၾကာခင္က … ေခါင္းေဆာင္မႈ႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားက ျပသေနတာကေတာ့ … တခါက စဥ္းစားခဲ့ဖူးၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတုိ႔ရဲ႕သဘာဝပုံစံ စဥ္းစားေတြးေခၚ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားဟာ မ်ားျပားေအာင္ျမင္ေနတယ္ဆုိတာပါပဲ။

ေယာက္်ားဆန္ဆန္

လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းက သတင္းအခ်က္လက္မ်ားကုိ အေျခခံၾကည့္တဲ့အခါ … အခ်င္းခ်င္း လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ားဟာ ဝါစဥ္ႀကီးငယ္လုိက္ အစားထုိး လုပ္ကုိင္တတ္ၾကတယ္၊ ပညာလုပ္သားမ်ားဟာ ... အမိန္႔နာခံမႈနည္းတယ္၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ားဟာ ခြဲေဝက်င့္သုံးေနရတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈအခန္းက႑မ်ားေၾကာင့္ ပိရမစ္ပုံစံေခါင္းေဆာင္မႈထက္ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေနရတယ္၊ Google CEO Eric Schmidt ကဆုိ ဘယ္လုိေျပာသလဲဆုိေတာ့ … သူရဲ႕အလုပ္သမားေတြကုိ ဖူးဖူးမႈတ္ေနရပါတယ္တဲ့ …။

စစ္တပ္ေတာင္မွ ဒီလုိအေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ပင္တဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္က ေျပာတာကေတာ့ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားေတာင္မွ ေအာ္ဟစ္ေျပာဆုိျခင္းမ်ားကုိ အနည္းဆုံး လုပ္ေဆာင္ေနရပါတယ္တဲ့ … ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ … ဒီေန႔မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားဟာ အရည္အေသြး ျပည့္မီပါတယ္ ဆုိတဲ့ သင္တန္းဆရာမ်ားထက္ ပုိမုိ ေကာင္းမြန္တဲ့အရာေတြ တုံ႔ျပန္ႏုိင္ၾကလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ဒဗလွ်ဴဘြတ္ရွ္ တခါက … ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရတဲ႔သူတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သူ႔ရဲ႕ အခန္းက႑ကုိ ရွင္းျပခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေခတ္မီတဲ့ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ဆုိတာ … ကြန္ယက္ေတြကုိ အသုံးျပဳႏုိင္ရမယ္၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရမယ္၊ ပူးေပါင္းပါဝင္သူမ်ားကုိ အားေပးႏုိင္ရမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဝါစဥ္ႀကီးငယ္လုိက္ ဆက္ခံရမယ္ဆုိတဲ႔ အစဥ္လာသမားမ်ားမဟုတ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕စတုိင္မ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားဟာ ပညာကုိအေျခခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြက္ လုိအပ္ေနတဲ့ လုိအပ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ အံဝင္ဂြင္က်ျဖစ္ေနတာကုိ ေတြ႔ေနရပါတယ္။

အတိတ္ကာလက … အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ ... အဖြဲ႔အစည္း ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑ကုိ တုိက္ခုိက္ၿပီဆုိရင္ … အမ်ဳိးသားမ်ားဟာ … ေယာက္်ားဆန္တယ္ဆုိတဲ့စကားနဲ႔ တံု႔ျပန္ေလ့ရွိပါတယ္ … (ဒါဟာ … လူမႈေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီး သီလရွင္မ်ားကုိ ေစာ္ကားလုိက္သလုိလည္း ျဖစ္ပါတယ္)။ သုိ႔ေသာ္ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ … ေအာင္ျမင္စြာ ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ … အမ်ဳိးသားမ်ားဟာ … အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕ ျပဳမႈေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိတဲ့ သေဘာသဘာဝမ်ားကုိ တန္ဖုိးထားတတ္႐ုံမက … အဲဒီ့အရည္အေသြးေတြအတြက္ ကၽြမ္းက်င္ေအာင္ လုပ္ယူဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ … အခ်က္အလက္ မဟုတ္ပါ … ဦးတည္ရာမဲ့လမ္းေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ ေခါင္းေဆာင္မႈအခန္းက႑မွာ ေနာက္က်က်န္ရစ္ေနဆဲပဲျဖစ္တယ္။ အားလုံးကုိ လႊမ္းျခံဳၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးထုရဲ႕ ငါးရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္သာ … ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေနရာကုိ ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ (အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာဆုိရင္ ၁၆ ရာႏႈန္းသာ အမ်ဳိးသမီး ဦးေဆာင္မႈရွိပါတယ္ … ၄၅ ရာႏႈန္းေလာက္ရွိတဲ့ ဆြီဒင္နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ)၊ ၂၀ ရာစု လြတ္လပ္တဲ့ႏုိင္ငံမ်ားရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ၁၉၄၁ ဦးကို ေလ႔လာၾကည့္တဲ့အခါ အမ်ဳိးသမီး … ၂၇ ဦးပဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ အဲဒီ့ထဲကတဝက္ဟာ … အုပ္ခ်ဳပ္သူအမ်ဳိးသားမ်ားရဲ႕ အမ်ဳိးသမီး (မုဆုိးမ) နဲ႔ သမီးေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသမီး ကမၻာႀကီး

သတင္းေခတ္ႀကီးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕က႑ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ႀကီးမားလာပါၿပီ။ ဘာလုိ႔မ်ား အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ပုိမုိေကာင္းမြန္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ရမွာလဲ?... အေတြ႔အၾကံဳအားနည္းမႈ၊ အေျခခံတာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္တတ္မႈ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံတတ္မႈမ်ားမွတဆင့္ က်ားမ ကြာဟခ်က္မ်ားကုိ ရွင္းျပ အကူညီေပးဖုိ႔ ျဖစ္လာပါတယ္။ အစဥ္အလာလမ္းေၾကာင္းမ်ား၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားနဲ႔ သူတုိ႔ကုိ တြန္းအားေပးဖုိ႔ တည္ေဆာက္ ဖန္တီးမႈမ်ားဟာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ... အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕က႑ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေနရာမွာရွိေနႏုိင္ဖုိ႔ … (သူတုိ႔ရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္ပုိင္ႏုိင္မႈမ်ားကုိ သာမန္အားျဖင့္ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္သလုိျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္)။

ဒီမုိကေရစီ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာေတာင္မွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ လူမႈစြန္႔စားခန္းမ်ားနဲ႔ ၾကံဳေတြ႔ရတတ္တယ္လုိ႔ သုေတသနေတြက ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ … အမ်ဳိးသားမ်ားဟာ အစဥ္လာအားျဖင့္ကုိ … အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ကုိင္လုိတဲ့ သြင္ျပင္မ်ားက … အရွိန္အျဖစ္ က်န္ရစ္ေနဆဲမုိ႔ပါ။ ဒီအတားအဆီးမ်ားကုိေတာ႔ ေက်ာ္ျဖတ္ရပါလိမ့္မယ္။ အမ်ဳိးသားမ်ားသာလွ်င္ အရာရာကုိ ဦးေဆာင္ရမယ္ဆုိတဲ့ … အစဥ္အလာ အတားအဆီးႀကီးက သတင္းေခတ္ႀကီးမွာ ပုတ္သုိးေဆြးေျမ႕ေနပါၿပီ။ ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ … ပူးေပါင္းပါဝင္ ေဆာင္ရြက္အားေပးရမယ့္အစား အမိန္႔ဆန္ဆန္ … လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ႐ႈျမင္သုံးသပ္ခ်က္မ်ားကုိ နည္းေအာင္ သုံးသပ္သင့္ပါတယ္။ အမာနဲ႔ အေပ်ာ႔ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ ကုိင္တြယ္ အသုံးျပဳျခင္းဟာ အမ်ဳိးသားမ်ားေရာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ပါ အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ေစပါတယ္။ အစဥ္အလာ လိင္ခြဲျခားျခင္းေတြနဲ႔ အရာရာကုိ ဖုံးအုပ္မထားသင့္ေတာ့ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေနေတြမွာ … အမ်ဳိးသားမ်ားဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕ စိတ္ေနသဘာဝ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကဲ့သုိ႔ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ကလည္း ထုိနည္းတူစြာပါပဲ … လုိအပ္လာလွ်င္ အမ်ဳိးသားမ်ားကဲ့သုိ႔ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။

က်ေနာ္တုိ႔ အနာဂတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ စစ္ပြဲေတြကုိ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ အဓိကေသာ့ခ်က္ကေတာ့ လိင္ကြဲျပားမူေပၚမွာ အေျခမခံေတာ့ပဲ … အမ်ဳိးသားျဖစ္ျဖစ္ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ျဖစ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ လုပ္ပုိင္ႏုိင္ခြင့္အင္အား အေပ်ာ႔ အမာမ်ားကုိ ဟန္ခ်က္ညီညီ ကုိင္တြယ္အသုံးခ်ျခင္းျဖင့္ … အေကာင္းဆုံးနည္းဗ်ဴဟာမ်ားကုိ ခ်မွတ္သြားႏုိင္ဖုိ႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ ပင္ကာ ေျပာဆုိခ်က္ေတြဟာ မွန္ပါတယ္။ ကမၻာႀကီးမွာ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ဆင္းလာတယ္ဆုိတာဟာ … တကယ္ေတာ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕အခန္းက႑ကုိ ျမႇင့္တင္အားေပးခဲ့လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အားလုံးကုိ ေလးစားစြာျဖင့္

(ေမာင္ေမာင္ဝမ္း)

(Joseph S. Nye, Jr. is a professor at Harvard and author of The Future of Power. ၏ when women lead the world ကုိဆီေလွ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိပါသည္။)