ေျမဇာပင္ႏိုင္ငံမ်ား (နိဂံုးပိုင္း)

အမွန္ေတာ့ ေတာထဲထြက္ေျပးၿပီး လက္နက္ကိုင္တိုက္ပဲြဆက္တိုက္ေနသူေတြက တေန႔ေန႔မွာေတာ့ အေမရိကန္ေတြဟာ က်ိန္းေသျပန္ေရာက္လာၿပီး သူတို႔ကိုကူညီလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္တုန္းက မိသားစုမ်ား အပါအဝင္ လူေပါင္း ၇၈,ဝဝဝ ေလာက္ (အဲသည္ထဲမွာ လူ ၁၅,ဝဝဝ ေလာက္က လက္နက္ကိုင္ႏိုင္တယ္) အေမရိကန္ကူညီလိမ့္ဦးမယ္လို႔ ယူဆခ်က္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးကို ဆက္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။

အခု ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္ ၄ဝ နီးပါးၾကာေတာ့ အေမရိကန္ေတြ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္လာေတာ့မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သူတို႔သိၾကပါၿပီ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို သူတို႔အ႐ႈံးေပးလိုက္ရၿပီျဖစ္တယ္။

ဒါေပမယ့္ သူတို႔မွာ အျခားေရြးစရာလမ္းမရွိပါ။ ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္ကိုလည္း ကူးလို႔မရ။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ အက်ဥ္းစခန္းေတြထဲမွာလည္း မေနႏိုင္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကမၻာဦးလူသားဘဝကို ျပန္ေရာက္ရင္း ေတာထဲ ေတာင္ထဲမွာပဲ အငတ္ငတ္အျပတ္ျပတ္နဲ႔ ေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး ဒဏ္ခံၿပီးေနေနရပါတယ္။

ယခုအခ်ိန္ထိ (Hmong)မႈန္းလူမ်ဳိး ၁ဝဝ,ဝဝဝ ေလာက္ လာအိုကေန ထိုင္းႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးၾကၿပီလို႔ ဆိုတယ္။ လူေသာင္းေပါင္းမ်ားစြာကလည္း ၁၉၇၅ ကေန ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ေသဆံုးကုန္ၿပီလို႔ တရားမဝင္ စာရင္းဇယားမ်ားအရ သိရတယ္။ အျခား မႈန္းလူမ်ဳိး ၂,ဝဝဝ ေလာက္ကေတာ့ ပသက္ လာအို ထိမ္းသိမ္းေရး စခန္းေတြမွာ ရွိေနဆဲပဲ။

၁၉၈ဝ ေက်ာ္ခုႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ ျပင္ပအကူအညီ အနည္းအပါးပဲရတာေၾကာင့္ မႈန္းခုခံေရးစစ္ပဲြဟာရွိတယ္လို႔ ဆို႐ုံေလးပါပဲ။ အေမရိကားမွာေတာ့ (Hmong Community)ဟာ လူ ၁ဝဝ,ဝဝဝ ေလာက္ ရွိေနပါၿပီ။ လာအိုအစိုးရကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ မၿခိမ္းေျခာက္ႏိုင္ေတာ့ေပမယ့္ ထို မႈန္းခုခံေရးအုပ္စုေတြကေတာ့ တတ္ႏိုင္သ၍ တိုက္ပဲြဝင္ေနဆဲပါ။

ဒါေပမယ့္ စစ္ေအးေခတ္အၿပီး ယိုးဒယားလိုႏိုင္ငံရဲ႕အစိုးရေတြက အင္ဒိုနီးရွားကို စစ္ပဲြေဒသအျဖစ္ထက္ အေရာင္းအဝယ္ေဒသအျဖစ္ ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးလာတာေၾကာင့္ အကူအညီေပးမႈေတြက တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့က်လာတာမို႔ (Hmong)ခုခံစစ္ဟာ ရပ္တည္ႏုိင္ေရးအဆင့္ထက္ မပိုေတာ့ပါဘူး။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအထိ (Hmong)မႈန္းလူမ်ဳိး ၁၇,၆၆၉ ဦး ေတာထဲေတာင္ထဲမွာ ရွိေနၾကပါေသးတယ္။ ၂ဝဝ၇ အကုန္ေလာက္မွာေတာ့ ၄,ဝဝဝ ေလာက္ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ တခ်ဳိ႕က လက္နက္ခ်ၿပီး တခ်ဳိ႕က ထိုင္းႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးၾကတာပါ။

(Hmong)မႈန္းလူမ်ဳိးစုေတြအဖို႔ ေနာက္ဆံုး သစၥာေဖာက္ခံရတာတခ်က္ကေတာ့ ၂ဝဝ၇ ဇြန္လအတြင္းက ျဖစ္ပါတယ္။ Gen Vang Pao နဲ႔ သူ႔လက္ေထာက္ ၁ဝ ေယာက္ေလာက္ဟာ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ အဖမ္းခံရတယ္။ ေဒၚလာ ၉.၈ သန္းဖိုးတန္တဲ့ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္နဲ႔ လက္နက္ေတြဝယ္ယူၿပီး လာအိုအစိုးရကို ဖယ္ရွားဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္နဲ႔ပါ။ သူ႔မွာ အျပစ္ရွိေၾကာင္းေတြ႔ရွိရရင္ Gen Vang Pao ဟာ တသက္တကြၽန္းက်ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (Hmong) မႈန္းလူမ်ဳိးစုေတြအဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ခါးသီးနာက်ည္းဖြယ္ရာ ေကာင္းတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳပါလဲ။

၂ဝ၁ဝ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁ဝ ရက္ထုတ္ Nation သတင္းစာရဲ႕ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ (Hmong)မႈန္းဒုကၡသည္ေတြကို လာအိုႏိုင္ငံကို ျပန္ပို႔တဲ့ကိစၥအေပၚ ေဝဖန္ေထာက္ျပထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဟိုတုန္းက ဘယ္ေလာက္ပဲ ရန္ညႇဳိး ရန္စေတြရွိရွိ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဒါေတြကိုသင္ပုန္းေခ်ၿပီး အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို လာအိုကြန္ျမဴနစ္အစိုးရက လုပ္ပါ့မလားဆိုတဲ့အေပၚလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာပါ။

ဗီယက္နမ္စစ္အၿပီးမွာ (Hmong)လူမ်ဳိးစုေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕သစၥာေဖာက္ခံ ဒါမွမဟုတ္ ေမ့ပစ္ခံရတဲ့ တခုတည္းေသာလူမ်ဳိးစုေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ေက်ာ္ႏွစ္မ်ားက (Hmong) လူမ်ဳိးစုေတြကို လာအိုစစ္ပဲြထဲဆဲြသြင္းခဲ့တဲ့အခ်ိန္နဲ႔ တခ်ိန္တည္းမွာလိုပဲ CIA ဟာ ေတာင္ဗီယက္နမ္ရဲ႕ ကုန္းျမင့္ေဒသေတြက ေတာင္ေပၚေဒသလူမ်ဳိးမ်ားကို ဗီယက္နမ္ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ ထိမ္းခ်ဳပ္မႈကိုဟန္႔တားဖို႔ စစ္ပဲြအတြင္း ဆဲြသြင္းခဲ့ပါေသးတယ္။ (ဒါကို ေနာက္အပတ္မွာ အက်ယ္ေရးပါမယ္)

စစ္ေအးေခတ္ရဲ႕အျခားဘက္တဖက္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာကိုလည္း တင္ျပရပါမယ္။ သိၾကတဲ့အတိုင္း စစ္ေအးေခတ္ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားစစ္ပဲြဆိုတာ ျပင္သစ္ေတြဆုတ္သြားရၿပီးေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္နဲ႔ မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနား ၃ ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရးအင္အားစုေတြကတဖက္၊ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွားက အႀကီးအက်ယ္ ကူညီေထာက္ပံ့ထားတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္အင္အားစုေတြကတဖက္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့စစ္ပဲြပါ။

စစ္ေအးေခတ္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရးအၾကပ္အတည္းကို အျမင့္မားဆံုးစစ္ပဲြ အသြင္သ႑ာန္နဲ႔ ေျဖရွင္းမႈရဲ႕ နမိတ္ပံုရိပ္ဆိုရင္လည္း မမွားပါ။

စာေလးသြားမွာစိုးလို႔ အတိုခ်ဳပ္ေျပာရေအာင္။ ၁၉၇၅ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ကြန္ျမဴနစ္ခမာနီေတြ ကမ္ပူးခ်ားမွာ အာဏာရတယ္။ ၁၉၇၈ ခု ဧၿပီလ ၃ဝ ရက္ေန႔မွာ ဗီယက္နမ္စစ္ပဲြၿပီးသြားလို႔ ဗီယက္နမ္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ေအာင္ပဲြရတယ္။ ၁၉၇၈ ဒီဇင္ဘာလ ၂၅ ရက္မွာေတာ့ ဗီယက္နမ္စစ္တပ္က နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ရက္ေပါင္း ၂ဝ အတြင္းမွာ ကမ္ပူးခ်ားၿမိဳ႕ေတာ္ ဖႏြမ္းပင္ကို သိမ္းလိုက္တယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး၊ ၁၉၇၉ ေဖေဖာ္ဝါရီလမွာေတာ့ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္တပ္ေတြက နယ္စပ္ကိုျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ဗီယက္နမ္ကို ဝင္တိုက္တယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ အခ်င္းခ်င္းျဖစ္တဲ့ စစ္ပဲြဆိုလည္း မမွားပါ။

ဗီယက္နမ္ေတြဝင္သိမ္းလို႔ ထိုင္းနယ္စပ္ကိုဆုတ္ခြာသြားရတဲ့ ခမာနီေတြကို ထိုင္းအစိုးရက ခိုလႈံရာေနရာေတြ ေပးထားတယ္။ အေမရိကန္ကလည္း ထိုင္းကေနတဆင့္ ကူညီတယ္။ တ႐ုတ္ကေတာ့ ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႔ထဲက ထိုင္းဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕ေတြကတဆင့္ သူ႔လက္နက္ေတြကို ခမာနီေတြရွိေနတဲ့ ထိုင္း-ကမ္ပူးခ်ား နယ္စပ္ကို ပို႔ေပးပါတယ္။

သည္လို တ႐ုတ္လက္နက္ေတြကို ထိုင္းနယ္ေျမကိုျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ခမာနီေတြဆီပို႔ေပးဖို႔ ခြင့္ျပဳေပးရလို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံကရတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ကေတာ့ ထိုင္းကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို တ႐ုတ္ကဆက္ၿပီး ႐ုပ္ဝတၳဳပစၥည္း အကူအညီ မေပးေတာ့ပါဘူးဆိုတဲ့ ကတိကဝတ္ပါပဲ။ ၁၉၈၉ ခုမွာ ဗီယက္နမ္ေတြ ကမ္ပူးခ်ားက ဆုတ္ခြာေတာ့ ဆယ္ႏွစ္တာ ကမ္ပူးခ်ားစစ္ပဲြမွာ ေပးလိုက္ရတဲ့ဆံုး႐ံႈးမႈက ဗီယက္နမ္စစ္သား ၅၂,ဝဝဝ က်ဆံုးၿပီး ၂ဝဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရခဲ့တာပါပဲ။ ကမ္ပူးခ်ားျပည္သူေတြ ဘယ္ေလာက္ ေသေၾကမယ္ဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ေပေတာ့။

သည္အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ အနီးေခတ္ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ စစ္ေအးတိုက္ပဲြရဲ႕ေမွးေမွးမွိန္မွိန္ ပံုရိပ္တခ်ဳိ႕ပါ။ ဆိုးတာက ကြၽဲႏွစ္ေကာင္ခတ္တဲ့ၾကားက ေျမဇာပင္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြ၊ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြရဲ႕ ရင္နာဖြယ္၊ ေၾကကဲြဖြယ္၊ နာက်ည္းဖြယ္အျဖစ္ပါ။ ကြၽဲေတြကေတာ့ သူ႔အလုပ္ သူလုပ္တာပါပဲ။ ေျမဇာပင္ဆိုတာ ရွိတယ္ေတာင္ မေအာက္ေမ့ၾကပါဘူး။

သည္လိုပဲ မဟာအင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြကလည္း သူ႔အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ သူ႔ေပၚလစီအတြက္ ႏိုင္ငံငယ္ေလးေတြကို အသံုးခ်ေနတာပါ။ “ေမႊးတုန္းေတာ့ျဖင့္ ပန္ခ်င္ျပန္တယ္၊ နံရင္ ပစ္ပယ္” ဆိုသလို သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားတည့္တုန္းေတာ့ ပဲြထုတ္ပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ မကိုက္ညီေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြကိုလည္း ေျပာင္သစၥာေဖာက္ဖို႔ ဝန္မေလးပါ။ မစားရဝခမန္း စကားအလွတန္ဆာဆင္ ေျပာေနေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားပါပဲ။ ဒါကလည္း မဆန္းပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးမွာ ဆို႐ိုးတခုရွိတယ္ မဟုတ္လား။ “ထာဝရ မိတ္ေဆြ မရွိ၊ ထာဝရရန္သူ မရွိ၊ ထာဝရ အက်ဳိးစီးပြားပဲရွိတယ္” လို႔။

တခ်ဳိ႕က ေဝဖန္မယ္။ စစ္ေအးေခတ္ကုန္သြားၿပီ။ ႏိုင္ငံတကာအက်ဳိးစီးပြားေတြက တခုနဲ႔တခု ဆက္စပ္ေနၾကၿပီ။ စစ္ေအးေခတ္ကလို အျဖစ္အပ်က္ေတြ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူးလို႔။ မွန္ပါတယ္။ ထပ္တူထပ္မွ် တူတာေတြေတာ့ ျဖစ္မလာႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ႏိုင္ငံမွ သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ့ကိစၥေတြကို စိတ္ခံစားမႈ အေျခခံေတြေပၚ မူတည္ၿပီး မလုပ္ဘူး။ ႐ံႈးမဲ့ျမင္းကို မေလာင္းဘူး။ အားမရွိတဲ့သူကို မေလးစားဘူး။ သနားတာေလာက္ေတာ့ ရွိမွာေပါ့။

ဒါ့ေၾကာင့္ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ပံုသ႑ာန္အရ ေျပာင္းခ်င္ေျပာင္းမယ္။ အႏွစ္သာရအရကေတာ့ သည္လို အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ပံုစံတမ်ဳိးနဲ႔ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ စိန္ေခၚမႈေတြရွိေနဆဲပါ။ သူတို႔ႏိုင္ငံႀကီးေတြရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာကစားကြက္ထဲ မေရာက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ဟာ ေျမဇာပင္ႏိုင္ငံမျဖစ္ဖို႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါျဖင့္ ဘာလုပ္ၾကမလဲ၊။

အမွီအခိုကင္းေရး၊ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ေရး၊ ျပည္သူလူထုနဲ႔အတူရွိေနေရး၊ ေခတ္နဲ႔အညီ ေျပာင္းလဲေနမႈေတြအေပၚ မ်က္ျခည္မျပတ္ေရး၊ တီထြင္ဆန္းသစ္ေရး၊ မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္ေတြကို ေလ့က်င့္ ပ်ဳိးေထာင္ေရး၊ ညီၫြတ္ေရး၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး စတဲ့ စကားအလွတန္ဆာေတြကို လက္ေတြ႔ လုပ္ငန္းမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါမွ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံၾကံဳေတြ႔ရမဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ၊ ေထာင္ေခ်ာက္ေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။

အဓိက ကေတာ့ တိုင္းခ်စ္ျပည္ခ်စ္စိတ္ဓာတ္နဲ႔ အမ်ဳိးသားညီၫြတ္ေရးအေပၚအေျခခံၿပီး လူထုအက်ဳိး သည္ပိုးႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။ သည္လို လုပ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာလည္း အနာဂတ္ေခါင္းေဆာင္သစ္ေတြရဲ႕ အေျမာ္အျမင္ေပၚ မူတည္ေနပါတယ္။ သူတို႔ေလးေတြရဲ႕ အေျမာ္အျမင္ကလည္း အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊ အနာဂတ္ကို သူတို႔ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ အသံုးခ်မယ္။ ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ဆက္စပ္သြားမယ္ဆိုတဲ့ အသိညဏ္အေပၚမွာ မွီတည္ေနတယ္ထင္လို႔ သည္စာကို ေရးပါတယ္။

ျမင္းရည္တက္ဦးသာ

ကိုးကား
1. Conflict (Nelsen Rand)
2. From Ladle to Exile (Bui Tin)
3. Nation Feb 10, 2010.

ဓာတ္ပံု- www.zicasso.com