ျမစ္သံလြင္ေပၚဝယ္ (ေရႊအိမ္စည္)

(က)

“လူ႐ိုင္းဘဝက ကြၽန္ေတာ္လာသလား မသိ။ ယေန႔ထိ လူ႐ိုင္းသေဘာမ်ဳိးေနခ်င္သည့္ စိတ္ထားမ်ားရွိသည္။ ရံဖန္ရံခါ လူယဥ္ေက်းမ်ားႏွင့္ အသားမက်ခဲ့ေခ်။ မ်က္စိေနာက္ ျမင္ျပင္းကပ္လာသည္။ ထိုအခါ လူယဥ္ေက်းမ်ားႏွင့္ ငါလူ႐ိုင္းဟု ဇာတိခြဲပစ္ခ်င္သည့္ စိတ္မ်ားရွိသည္။ လူ႐ိုင္းက ၾကမ္း၏။ ခက္ထန္၏။ သို႔ေသာ္ ေျဖာင့္ျဖဴး၏။ တည္ၾကည္၏။ လြတ္လပ္၏။ က်န္းမာ၏။ သန္စြမ္း၏။ ငါ့ျမင္း ငါစိုင္း ေညာင္ကိုင္းေရာက္ေရာက္ ဆိုသည္ကို ကြၽန္ေတာ္ ႀကိဳက္၏။

ကြၽန္ေတာ္စိတ္တြင္ အင္မတန္ စိုျပည္လက္ဆတ္ေသာဘဝဟု ယူဆသည္။ ဗမာျပည္ရွိသည့္ လူသည္ လူ႐ိုင္းမ်ဳိးဘဝ ေရာက္ခ်င္ေရာက္သြားပါေစ၊ လြတ္လပ္ခ်မ္းသာစြာ ေခါင္းေထာင္ေနႏုိင္မည္ဆိုလွ်င္ မလြတ္လပ္ေသာ လူယဥ္ေက်းဘဝထက္ ကြၽန္ေတာ္ အဆတရာ ႀကိဳက္သည္၊ ႏွစ္သက္သည္။ စိမ္းလန္စုိျပည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ လြင္ျပင္႐ိုင္းေပၚတြင္ လက္ပန္းေပါက္ခတ္၍ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျမဴးထူးေအာ္ဟစ္ေနလိုသည္။”

ေအာင္ဆန္း (၁၉၁၅-၁၉၄၇)

(ခ)

ျမစ္တြင္းမွ လွမ္း၍ၾကည့္လွ်င္ မတ္ေစာင့္ျမင့္မားေသာ ျမစ္ကမ္းပါးကို ေတြ႔ရသည္။ ျမစ္ကမ္းပါးထိပ္မွ ျမင္ရေသာ ျမစ္ျပင္သည္က ညိဳညစ္၍ ေဒါမာန္ႀကီးေသာ ေႁမြႀကီးတေကာင္လို။

မုတ္သုန္ရာသီအတြင္း၌ နီက်င္က်င္ ျမစ္ေရသည္ ေဒါမာန္ႀကီးစြာျဖင့္ စီးဆင္းေနေသာ္လည္း ေႏြေႏွာင္းကာလမ်ားတြင္မူ ကမ္းပါးယံ၏ ေအာက္ေျခစပ္ဆီသို႔ ျဖတ္တိုက္ တိုးေဝွ႔ႏိုင္ျခင္းပင္ မရွိေတာ့။ ကမ္းပါးႏွင့္ျမစ္ယံၾကား၌ ျဖဴလႊေသာ သဲေသာင္ျပင္ႏွင့္ သဲေသာင္ယံအတြင္း ထိုးထိုးေထာင္ေထာင္ ထြက္ေနေသာ ေက်ာက္တုံးႀကီးမ်ားက ျခားလ်က္ရွိသည္။

မဲနက္၍ ေျပာင္ေခ်ာေနေသာ ေက်ာက္တုံးႀကီးမ်ားႏွင့္ ျဖဴလႊသည့္ သဲေသာင္ျပင္သည္ ဆန္႔က်င္ဖက္တရားတို႔၏ ေပါင္းစည္းမႈအလွကို ဖြင့္လွစ္ျပေနသလို၊ အႏုပညာျဖစ္ေနသည္။ ေနသာေသာေန႔ရက္မ်ား၌ ၾကယ္ပြင့္မ်ားကဲ့သို႔ တလတ္လတ္ျဖင့္ သဲေသာင္ယံသည္ ေတာက္ပေနလ်က္။

ကမ္းပါးႏွင့္ ျမစ္ကမ္းစပ္အၾကား လူသြားလမ္းဟူ၍ သီးသန္႔မရွိ။ အမ်ားစု ထပ္ခါ၊ ထပ္ခါသြားထားၾကသည့္ ေျခရာမ်ားကပင္ သဲျပင္တြင္ ေျခဖဝါးရာ စြပ္ေၾကာင္းလမ္းငယ္ေလးအျဖစ္ ရွိေနသည္။ ေသာင္ျပင္စြပ္ေၾကာင္း လမ္းမႊာေလးမ်ားအတြင္း က်င့္သားမရေသးသည္ ဂ်ဳိင္းေထာက္ႏွင့္ စမ္းေလွ်ာက္ေနၾကေသာ သူေတြရဲ႕ ေျခရာမ်ားသည္လည္း မည္မွ်ပါဝင္ေနမည္နည္း။ အတိအက် မေျပာႏိုင္။

ခ႐ုပတ္စြပ္ေၾကာင္း လမ္းငယ္ေလးမ်ားသည္ ကမ္ပါးမွျမစ္ကမ္းၾကား သဲေသာင္ျပင္၌ ဟိုမွ၊ သည္မွ ပင့္ကူအိမ္ ကြန္ယွက္မ်ား သ႑န္အလား ႐ႈပ္ေထြး ေပြလိမ္ေနသည္။

‘မာနယ္ပေလာ’ မွ စုန္ဆင္းလာေသာ စက္ေလွသံကိုမူ ေသာင္ရင္းျမစ္အတြင္းရိွေနစဥ္ မၾကားရ၊ ‘သုမဲြထ’ ျမစ္ဆုံသို႔ ေရာက္၍ သံလြင္အား ဆန္တက္လာမွသာ စက္သံျပင္းေသာ စက္ေလွသံအား စူးစူးဝါးဝါး ၾကားရေတာ့သည္။ လူ ၁ဝ ေယာက္မွ ၁၅ ေယာက္အထိ စီးနင္းႏုိင္ေသာ ေလွငယ္မ်ားသာ။ ခုတ္ေမာင္းသံျပင္းျပင္းႏွင့္ မွန္မွန္ဆန္တက္လာေသာ ေလွမ်ားက ‘မယ္လထ’ ဘက္မွ ဆန္တက္လာေသာ ကြၽဲ၊ ႏြားတင္သည့္ ေလွႀကီးမ်ား။

‘မယ္ေညာခီး’ ဘက္မွ ဆန္တက္လာေသာ ေလွငယ္မ်ား၏ စက္အသံကား၊ အေဝးမွပင္ စူးဝါးစြာၾကားရတတ္ၿပီး ေသာင္ရင္းျမစ္အတြင္းသို႔ ခ်ဳိးေကြ႔ဝင္ေရာက္သြားပါက စက္ေလွအသံသည္ ႐ုတ္ျခည္းေပ်ာက္ကြယ္ တိမ္ဝင္၍ သြားျပန္သည္။ ‘ေသာလဲထ’ မွ စုန္ဆင္းလာသည့္ ေလွသံမ်ားကိုမူ ‘မဲေခါင္ဝဲ’ အား ေက်ာ္ျဖတ္သည့္ အခိုက္အတန္႔ေလးတြင္သာ အင္ဂ်င္စက္သံျပင္းျပင္းကို စူးစူးဝါးဝါး ၾကားရတတ္ၿပီးေနာက္ မၾကားရေတာ့ေပ။

ေဆာင္းအဝင္ ႏိုဝင္ဘာရက္မ်ား၏ နံနက္ခင္း၌ သံလြင္သည္ ႏွင္းထုအတြင္း ေအးခဲစြာျဖင့္ ၿငိမ္ဝပ္၍ ေနတတ္သည္။ ေႏြေန႔မ်ား၌ နီက်င္က်င္ ေႁမြႀကီးတေကာင္ကဲ့သို႔ေသာ သံလြင္သည္ ျဖဴလႊလႊ၊ ႏွင္းထုေအာက္၌ ေပ်ာက္ကြယ္လို႔ေနျပန္သည္။ တခါ၊ တခါ ‘ဥသုတ’ ေတာင္တန္းေပၚမွ ၿပိဳဆင္းလာေသာ ျမဴွႏွင္းအုပ္ႀကီးသည္ ဝါဂြမ္းလိပ္ႀကီးမ်ားအလား တအိအိႏွင့္ လိပ္ဆင္းလာၿပီး သံလြင္အတြင္းသို႔ထိုးဆင္း၍ ငုပ္လွ်ဳိးသြားတက္သည္။

နံနက္ခင္း ေနေရာင္ျခည္သည္ ျမဴႏွင္းထုႀကီးအားထိုးခဲြ၍ သံလြင္အား ရွာေဖြေနသည္။ ပိန္းပိတ္ေနေသာ ႏွင္းမႈန္တို႔က တိုးဝင္လာေသာ ေနေရာင္ျခည္အား ဖယ္မေပး။ သံလြင္အား သူတို႔၏ ျမဴမႈန္ေလးမ်ားျဖင့္ ဖုံးဖိထားလိုၾကသည္။ အခ်ိန္သည္ ရင့္လာသည္။ ေနျခည္သည္ ဝင့္ဝါစျပဳလာၿပီ။ ျမဴႏွင္းတို႔က ဖယိုဖရဲႏွင့္ ၿပိဳကဲြစျပဳၿပီ။

ၿပီးေတာ့ … …

သံလြင္သည္ သူ၏ပကတိ႐ုပ္သြင္ နီက်င္က်င္ ညိဳညစ္ညစ္ ေႁမြႀကီးတေကာင္လို ေဒါမာန္ႀကီးစြာျဖင့္ ‘ဝဲကေတာ့’ ႀကီးမ်ား ျဖစ္လိုက္၊ ေက်ာက္စိုင္ ေက်ာက္တုံးႀကီးမ်ားအား ‘ဝုန္းခနဲ’ ေျပးတိုက္လိုက္ႏွင့္ စီးဆင္းေနေတာ့သည္။

သံလြင္ကား ‘အ႐ုိင္း’ ပင္တည္း။ သူတြင္ သိမ္ေမြ႔မႈ မရွိ။ ၾကမ္းတမ္း၏။ သံလြင္ကား ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ မနီးစပ္။ ဟန္ေဆာင္မႈႏွင့္ မာယာအား နားမလည္။ ေက်းလက္၏ အေငြ႔အသက္ပင္လွ်င္ … တခါတခါ၌သာ ေတြ႔ရ၏။ သံလြင္ကား ေတာနက္ႀကီး၏ ျပယုဂ္ပင္တည္း။ သံလြင္သည္ သန္စြမ္း၏။ ျဖတ္လက္၏။ ရဲရင့္၏။ ထိုေၾကာင့္ … သံလြင္သည္ ‘အ႐ုိင္း’ ပင္ျဖစ္၏။

‘ထြီးပါးဝီးက်ဳိး’ ဟုေခၚေသာ ေခြးအိပ္ေတာင္သည္ မတ္မတ္ႀကီးရပ္၍ သံလြင္အား ငုံ႔၍ၾကည့္သည္။ လႈိင္းလံုးႀကီးမ်ားျဖင့္ ေျပး၍ေဆာင့္ရင္း သံလြင္က ေမာ့၍ၾကည့္သည္။ စကၠန္႔မလပ္ ထိေတြ႔ေနသည့္ သူတို႔၏ ဆက္ဆံေရးကား ရွည္ၾကာလွၿပီ။

သံလြင္သည္ လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္သားတုိ႔အားလည္း သယ္ပိုး၍ လိုရာသို႔ ပို႔ေဆာင္ခဲ့ဖူးသည္။ ဖက္ဆစ္ ဝါဒီတို႔သည္လည္း သံလြင္အား စီးေမ်ာ၍ သြားလာကူးလူးခဲ့ၾကသည္။ ေဖာက္ျပန္သူတို႔သည္လည္း သံလြင္ႏွင့္ ထိေတြ႔ခဲ့ၾက၍ သူရဲေကာင္းတို႔သည္လည္း သံလြင္ႏွင့္ ဆက္ဆံခဲ့ၾကရသည္။ ေၾကာက္ရြံ႕တတ္သူတို႔သည္လည္း သံလြင္ႏွင့္ မကင္းခဲ့ၾက။

သံလြင္သည္ကား ေအးေအးစက္စက္ အထိအေတြ႔ျဖင့္သာ အျမဲတမ္း တံု႔ျပန္တတ္ခဲ့သည္။ ရွည္လ်ားစြာ ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရေသာ အေတြ႔အၾကံဳတုိ႔ႏွင့္ သံလြင္သည္ ရင့္က်က္၍ေနေလၿပီ။

အေစာ္ကားခံ၊ အႏိုင္က်င့္ခံ၊ ေက်ာမြဲတို႔၏ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားသည္လည္း သံလြင္အတြင္း ျမဳပ္ခ်ီ၊ ေပၚခ်ီႏွင့္ ေမ်ာပါခဲ့ဖူးသလို ေဖာက္ျပန္သူတို႔၏ ဝိဉာဥ္မဲ့ ခႏၶာတုိ႔သည္လည္း သံလြင္အတြင္း ရွိခဲ့ၾကသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားဆီက သံလြင္သည္ ‘ေဒါင္းအလံ’ တလူလူႏွင့္ ေမာ္ႂကြားလို႔။ ျဖတ္လက္၊ တတ္ႂကြလုိ႔။ ‘ထြီးပါးဝီးက်ဳိး’ ေတာင္ထိပ္မွ ဖ်ာထြက္ေနေသာ ေနျခည္ေအာက္ခံႏွင့္ ဖားစည္အလံေတာ္သည္ ေလအေဝွ႔၌ တျဖတ္ျဖတ္။ ဤေနရာေရာက္သည့္အခါတုိင္း သံလြင္သည္ ျမင့္မားမတ္ေစာက္ေသာ ေက်ာက္ေတာင္ထိပ္ရွိ ဖားစည္အလံေတာ္အား ဦးၫႊတ္ျမဲ။ ဤေနရာ၌ သူရဲေကာင္းတုိ႔ ရွိခဲ့ဖူးေလသည္။ ယခုထိ ဝိဉာဥ္တို႔က ရွင္သန္ေနျမဲ။

အို - ထြီးပါးဝီးက်ဳိးတြင္သာမက ‘ေစာထ’ မွာ၊ ‘ေဒါင္းဂြင္’ မွာ၊ ‘ဥသုတ’ မွာ၊ ‘သုမဲထ’မွာ၊ ‘မဲေညာခီး’ မွာ၊ ‘ဆင္ျဖဴေတာင္’ မွာ … သူရဲေကာင္းေတြ၊ စစ္သည္ေတာ္ေတြ၊ အညတရ သူရဲေကာင္းေတြ။ ဟိုတုန္းက သံလြင္သည္ သူတို႔ေတြႏွင့္ ထိေတြ႔ရင္း ရင္းႏွီးရင္း၊ ေပ်ာ္ပါးရင္း ရင္ခုန္ခဲ့သည္။ အနာဂတ္ကို စိတ္ကူးယဥ္ခဲ့ဖူးသည္။

ထိုစဥ္က ေဖာက္ျပန္သူတို႔၏ အသံသည္ တုိးတိတ္ဆဲ။ စစ္သည္ေတာ္တုိ႔၏ လြတ္ေျမာက္ေရး ေတးသီသံသည္သာ ျမစ္ျပင္ေပၚဝယ္။ ကမ္းပါးမယ္။ စုိက္ခင္းထဲဝယ္။ ခံတုတ္က်င္းထဲမယ္။ ေလွ်ာက္ေျမာင္းထဲဝယ္။ အေသြးအသားထဲမယ္။ ပ်ံ႕ႏွ႔ံလို႔။ စီးေမ်ာလို႔။

“စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံျခင္း” ဟူသည့္အဓိပၸာယ္အား သံလြင္သည္ ‘ျဖစ္ရပ္’ မ်ားႏွင့္ယွဥ္၍ ေျပာျပႏိုင္သည္။ သူ႔ဝန္းက်င္တြင္ လက္ေတြ႔ျဖစ္ရပ္မ်ားက အေထာင္အေသာင္း။ ‘မဲေညာခီး’ ခုခံေရးစစ္။ ‘ထြီးပါးဝီးက်ဳိး’ တိုက္ပြဲ … သံလြင္ရဲ႕အတၳဳပတၱိ အတြင္း သူရဲေကာင္းတို႔၏ ကိုယ္ေရးသမိုင္းတို႔က အျပည့္၊၊ ကိုယ္က်ဳိးရွာသူ အေခ်ာင္သမားတို႔၏အေၾကာင္းေတြလည္း ကြၽဲကူးေရပါဆိုသလို အခန္းလိုက္၊ ေခါင္းစဥ္လိုက္ရွိေနျပန္သည္။

ယမ္းခိုးေတြ ေဝခဲ့သလို၊ ဗံုးမိုးေတြ ေစြခဲ့တာကိုလည္း သံလြင္သည္ ခံခဲ့ရသည္။ စစ္ကိုၾကံဳခဲ့သည့္သံလြင္သည္ ေဒါင္းအလံ တလူလူႏွင့္ အနာဂတ္ကို ခ်ီတတ္ခဲ့သည္။ လြတ္ေျမာက္ေရး စစ္ခ်ီေတးႏွင့္ သံလြင္သည္ တတ္ႂကြခဲ့၏။ ျဖတ္လတ္ခဲ့၏။ ရဲရင့္ခဲ့၏။ ၾကမ္းတမ္းခဲ့၏။ ထုိေၾကာင့္ … … သံလြင္သည္ ေတာနက္ႀကီးထဲမွ သားရဲတေကာင္ကဲ့သို႔ … ‘အ႐ိုင္း’ ျဖစ္ခဲ့၏။

ယခုေတာ့ … … …။