ျမန္္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ (ခင္မမမ်ဳိး)

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပႆနာႀကီး ရွိေနသည္။ ရွိခဲ့သည္မွာလည္းၾကာၿပီ။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဟူသည္ ႏိုင္ငံတခု၏ တည္ေထာင္ရာ အုတ္ျမစ္။ အုတ္ျမစ္က အစ ျပႆနာျဖစ္ေနေတာ့ မည္သည့္ ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အအံုမွ ခိုင္ခိုင္မာမာ တည္ေဆာက္၍မရဘဲ ျဖစ္လာေတာ့သည္။

အဆိုပါ ျပႆနာႀကီးက ျပည္တြင္းစစ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးႏွင့္ အုပ္စုလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္မႈမ်ား အားနည္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူအမ်ားမွာ ဆင္းရဲတြင္းသို႔ နစ္ခဲ့ရသည္။ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသား စသည့္ လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီးတို႔၏ ဘဝေပါင္းမ်ားစြာ ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရသည္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေပါင္းစံု၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မ်ား ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရသည္။

တရားခံသည္ကား ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ အဆိုပါ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အုတ္ျမစ္မမွန္မႈေၾကာင့္ ေခါင္းေထာင္ထလာသည့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္။


ျမန္မာလူ႔ေဘာင္တြင္ လူထုလူတန္းစား အလႊာေပါင္းစံုပါဝင္ၿပီး၊ လယ္သမားႏွင့္ အလုပ္သမားလူတန္းစားမွာ အမ်ားစုျဖစ္သည္။ ဤအေျခအေနက လူတဦးခ်င္းစီ၏ ပုဂၢလိကအခြင့္အေရးမ်ား (individual rights) ကိုသာမက၊ လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီးအလိုက္ အမ်ားစု ဘံုပိုင္အခြင့္အေရးမ်ား (collective rights) မ်ားကို အာမခံခ်က္ေပးမည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေတာင္းဆိုထားသည္။ ယင္းသို႔အာမခံခ်က္ေပးေသာ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ မေပၚထြန္းပါက တိုင္းျပည္ထဲတြင္ လူတန္းစားတိုက္ပြဲမ်ားႏွင့္ လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီး ပါဝင္ေသာ လူထုတိုက္ပြဲမ်ား ေပၚထြက္လာမည္မွာ ဧကန္မုခ်။

ထိုမွ်ႏွင့္ မကေသး။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေရွးယခင္ အစဥ္အဆက္ကတည္းက တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းစံု စုေပါင္းေနထိုင္ေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္။ ဤအေျခအေနက လူမ်ဳိးအလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ား (ethnic rights) ကို အာမခံခ်က္ေပးမည့္၊ တနည္းဆိုလွ်င္ လူမ်ဳိးမ်ား၏ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးျဖစ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ (self-determination) ကို အာမခံခ်က္ေပးမည့္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ အေျခခံေသာ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေတာင္းဆိုထားသည္။ ယင္းသို႔ အာမခံခ်က္ေပးေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မေပၚထြန္းပါက တိုင္းျပည္တြင္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္တတ္သည္။

သို႔ျဖစ္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျဖစ္တည္မႈ ပကတိအေျခအေနက ေတာင္းဆိုထားခ်က္သည္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့သမိုင္းအဆက္ဆက္တြင္ ယင္းသို႔ေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မေပၚထြန္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒ၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္တို႔ ထြန္းကားလာခဲ့ရျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

(၁၉၄၇) ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသည္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ားစြာကုိ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားခဲ့ေသာ္လည္း (စာႂကြင္း။ ။ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးခဲ့သည္ဟု ကၽြႏု္ပ္ မဆိုလိုပါ) တျပည္ေထာင္စနစ္ကိုသာ အေျခခံခဲ့ေသာေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ရွည္ၾကာခဲ့ရသည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုး ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

(၁၉၇၄) ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသည္ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ဟုဆိုကာ လူထုလူတန္းစား အခြင့္အေရးမ်ားကို အေပၚယံေဖာ္ျပၿပီး၊ စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ အာဏာရွင္အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ရွစ္ေလးလံုးလူထုအေရးေတာ္ပံုႀကီး ေပၚထြက္လာၿပီး အဆိုပါ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေျမျမႇဳပ္သၿဂႋဳဟ္ခဲ့ရသည္။

လက္ရွိက်င့္သံုးေနေသာ (၂၀၀၈) ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ကား တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးမ်ား၊ လူထု လူတန္းစားအခြင့္အေရးမ်ားကို အေပၚယံေဖာ္ျပၿပီး၊ စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ထားခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (electoral authoritarianism) ကို ဒီမိုကေရစီေယာင္ေယာင္ ဗန္းျပၿပီး ေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ေရႊတုအထုပ္ႀကီးကို လမ္းေပၚခ်ၿပီးမွ ေရႊထုပ္ေကာက္ရသည့္ႏွယ္ ဂြင္ဖန္သည္ကို ေရႊထုပ္အစစ္မွတ္ၿပီး လုၾက ယက္ၾကႏွင့္ အေတာ္ပင္ ပြဲစည္လိုက္ေသးသည္။

သို႔ေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ားကို အျပည့္အဝ အကာအကြယ္ေပးထားျခင္းမရွိသည့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႀကီးသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီး အသက္ဝင္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္းျဖစ္ရပ္မ်ားက သက္ေသထူလာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတနံတလ်ားက ရဲစခန္းမ်ားမွာ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္မ်ားကို လိုက္လံပိတ္ပင္ အေရးယူေနရသည္ႏွင့္ပင္ အလုပ္႐ႈပ္ေနၾကရၿပီး တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို အာ႐ံုမစိုက္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ လူသတ္မႈမ်ား၊ မုဒိမ္းမႈမ်ားက တႏိုင္ငံလံုးမွာ စည္စည္ကားကား ျဖစ္လာသည္ကိုသာ ပမာထားၾကည့္ပါေလာ့။

လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာလည္း စစ္တပ္လူတန္းစားတရပ္က ထပ္မံေပၚထြက္ေနခဲ့ၿပီး အဆိုပါ တပ္ေဟာင္း၊ တပ္သစ္ လူတန္းစားမ်ား၏ စီးပြားေရးအခြင့္အေရးမ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအခြင့္အေရးမ်ားကိုသာ ႏိုင္ငံေတာ္ယႏၱရားမ်ားက ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေနခဲ့ရာမွ အျခား လယ္သမား၊ အလုပ္သမား လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီးတို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားမွာ ထိခိုက္ဆံုး႐ႈံး နစ္နာခဲ့ၾကရေတာ့သည္။ တပ္ေဟာင္း၊ တပ္သစ္ လူတန္းစားမ်ားႏွင့္ ေခတ္ပ်က္သူေဌးအမည္ခံ အႀကီးစား ဓားျပ သူခိုးတို႔၏ ေသြးစုပ္ျခယ္လွယ္မႈတို႔အလယ္မွာ ျပည္သူတို႔ရဲ႕ အနာဂတ္က စမ္းတဝါးဝါး။

ထိုမွ်ႏွင့္ မကေသး။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီး အသက္ဝင္လာၿပီး လသားပင္မၾကာေသး။ ေသနတ္သံမ်ားက ထေပါက္ေတာ့သည္။ ေပါက္ေပမည္ေပါ့။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီးသည္ လူမ်ဳိးအလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကုိ အာမခံခ်က္ေပးေသာ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွ မဟုတ္သည္ပဲ။

ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္မ်ားရွိသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို အေျခခံထားသည္ဟု အခ်ဳိ႕က ဆိုၾကသည္။ ဤသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကဲ့သို႔ ပံုမွား႐ိုက္ျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုစနစ္၏ အဓိက အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ေသာ အာဏာခြဲေဝမႈ ေပ်ာက္ကြယ္ေနခဲ့သည္။

စဥ္းစားၾကည့္ေစလိုပါသည္။

ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး အဆင့္ဆင့္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကို လူထုက ေရြးသည္လား၊ အထက္မွ ခန္႔အပ္သည္လား။ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးဝန္ထမ္းမ်ားကို ဗဟိုအစိုးရက ခန္႔သည္လား၊ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရမ်ားက ခန္႔သည္လား။ အခြန္အတုပ္မ်ားကို ဗဟိုအစိုးရကို ေပးရသည္လား၊ ျပည္နယ္အစိုးရကို ေပးရသည္လား။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးမ်ားတြင္ ဗဟိုအစိုးရသို႔တင္ျပျခင္းမရွိဘဲ မည္သည့္က႑ကို မိမိတို႔ဘာသာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ ရွိသနည္း။ စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ထားျခင္း ရွိမရွိဆိုသည္ကို တိုင္းတာႏိုင္သည့္ စံႏႈန္းမ်ားကား အမ်ားအျပားမို႔ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ ေဖာ္ျပလွ်င္လည္း စံႏႈန္းႏွင့္ကိုက္ညီသည့္အခ်က္မ်ားက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒစာအုပ္ထဲမွာ ပါဝင္သည္မွ မဟုတ္သည္ပဲ။

သို႔ျဖစ္ရာ (၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီးမွာလည္း ယင္းေနာင္ေတာ္မ်ားျဖစ္သည့္ (၁၉၄၇) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ (၁၉၇၄) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတို႔ကဲ့သို႔ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျဖစ္တည္မႈ အေျခအေနက ေတာင္းဆိုထားသည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီး မဟုတ္သည္ကား အထင္အရွားပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

ထိုဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႀကီးကို ျပင္မည္လား (သို႔တည္းမဟုတ္) အသစ္ေရးဆြဲမည္လား။ ဤသည္ကား လမ္းစဥ္ေရးရာ။ ဒီထက္ပိုၿပီး အေရးႀကီးသည္က ပန္းတိုင္။

ကားနဲ႔သြားမည္လား၊ ရထားနဲ႔သြားမည္လား၊ ေလယာဥ္နဲ႔သြားမည္လားဆိုသည္ထက္ ဘယ္ကိုသြားမွာလဲဆိုသည္က ပို၍ အေရးႀကီးသည္။ အဆံုးသတ္ပန္းတိုင္က ဘယ္သို႔ဦးတည္သနည္း။ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႀကီး ေပၚထြန္းလာေရးကို ဦးတည္သည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ ျပင္/သစ္ ႏွင့္ အျငင္းမပြားၾကေစလိုပါ။

ျပင္လိုသူမ်ားက ျပင္ႏိုင္မည့္နည္းလမ္းမ်ားကိုရွာေဖြၿပီး တျပည္ေထာင္စနစ္ ေက်ာ႐ိုးေပၚတြင္ အေျခခံထားသည္ကို မည္သို႔မည္ပံု ျပည္ေထာင္စုစနစ္ ေက်ာ႐ိုးျဖစ္ေအာင္ ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာရမည္၊ တပ္သစ္ တပ္ေဟာင္း လူတန္းစား အခြင့္အေရးအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးထားသည္ကို မည္သို႔မည္ပံု လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီး၏ အခြင့္အေရးမ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးျခင္းျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ယူၾကမည္နည္းဆိုသည္ကိုသာ အာ႐ံုစိုက္သင့္သည္။ အေျခခံသ႑ာန္မေျပာင္းဘဲ ႏႈတ္ခမ္းနီ၊ ပါးနီဆိုးလိုက္႐ံုနဲ႔ ဘီလူး႐ုပ္က လူ႐ုပ္ျဖစ္မလာႏိုင္ပါ။

အသစ္ေရးဆြဲလိုသူမ်ားကလည္း ေရးဆြဲၿပီးပါက မည္သို႔မည္ပံု အသက္သြင္းရမည္ကိုသာ အာ႐ံုစိုက္သင့္သည္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟူသည္ အသက္မဝင္ေသးသမွ် ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္မႈ အုတ္ျမစ္မျဖစ္၊ စာအုပ္တအုပ္သာ ျဖစ္သျဖင့္ မည္သို႔ အသက္သြင္းမည္နည္းဆိုသည္မွာ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဓိကျပႆနာသည္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျပႆနာျဖစ္ၿပီး ပကတိအေျခအေနက ေတာင္းဆိုထားသည့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႀကီး ေပၚထြက္မလာမခ်င္း၊ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။

သို႔ျဖစ္ရာ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒ ပေပ်ာက္ေရး၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးမႈ ထာဝရ ရပ္စဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းစံု၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မ်ား အာမခံခ်က္ရွိေရး၊ တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လူထုလူတန္းစားအလႊာ အသီးသီးအလိုက္ အခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အဝ ရရွိေရးတို႔သည္ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႀကီး ေပၚထြန္းလာေစေရးအေပၚတြင္သာ အဓိက တည္မွီေနပါသျဖင့္ ပန္းတိုင္ကိုသာ အာ႐ံုစိုက္ၿပီး လမ္းစဥ္မ်ားႏွင့္ သေဘာထား မကြဲၾကေစလိုေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါသည္။ ။

ခင္မမမ်ဳိး 
(၁၄၊ ၅၊ ၂၀၁၄)