အင္းယား ရာဇဝင္႐ိုင္းတဲ့ေန႔ (ကိုညိဳ)

ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ရဲ႕ မတ္လဟာ ××× အင္းယားရာဇဝင္ေျပာင္းခဲ့ၿပီ... 
စိမ္းျမတဲ့ ေရလိႈင္းေတြ ××× အေရာင္ေျပာင္းသြား...
ျဖဴစင္တဲ့ တံတားငယ္လဲ ××× အနီစြန္းခဲ့ၿပီ... 
ရာသီအလီလီ ေျပာင္းေပမယ့္ ××× မေဟာင္းခဲ့ႏိုင္ဘူး ××× အင္းယားရယ္ 

ျပည္ပေရာက္ ေတာ္လွန္ေရးေတး အဆိုေတာ္ ကိုမြန္းေအာင္ရဲ႕ သီခ်င္းေဟာင္းေလးတပုဒ္က အခုလိုကာလမွာ အသစ္လိုျဖစ္လာၿပီး နားေထာင္ရတာ အရသာရိွလာတယ္။ ၁၉၈၈ မတ္လ နဲ႔ ဇြန္န္လ ရက္စဲြတခ်ဳိ႕ဟာ ျမန္မာ့ရာဇဝင္ကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစမယ့္ ၈၈ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ ဒီမိုကေရစီအံုႂကြမႈျဖစ္ေစဖို႔ ေလာင္စာမီးပြားေတြျဖစ္တယ္။ မတ္လ ၁၃ ရက္ (ကိုဖုန္းေမာ္ အေရးအခင္း) နဲ႔ မတ္လ ၁၆ (တံတားနီ အေရးအခင္း) ဟာ ေက်ာင္းသားေသြးေျမက်ၿပီး ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပဲြအတြက္ အရင္းအႏွီးေပးလိုက္ရတဲ့ ေန႔စဲြေတြျဖစ္တယ္။ 

မတ္လ ၁၆ မတိုင္မီ 

၁၉၈၇ စက္တင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔မွာ မဆလ ပါတီက ( ၇၅၊ ၃၅၊ ၂၅) က်ပ္တန္မ်ား တရားမဝင္ ေငြစကၠဴအျဖစ္ေၾကျငာမႈ၊ ကမၻာ့ဘဏ္ေႂကြးမ်ား ျပန္မဆပ္ခ်င္လို႔ ကမၻာ့ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေၾကျငာမႈေတြဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ ဂုဏ္သိကၡာညႇိဳးၿပီး ပိုမို ဆင္းရဲကုန္တယ္။ အစိုးရအေပၚ မေက်နပ္စိတ္ ႀကီးမားလာတယ္။ ေက်ာင္းလခ၊ အေဆာင္ခေပးရမယ့္အခ်ိန္ ဒုကၡေရာက္လို႔ စက္မႈေက်ာင္းသားတခ်ဳိ႕ ေဒါသထြက္ၿပီး ႀကိဳ႕ကုန္းနဲ႔ ျပည္လမ္းမ ဓာတ္မီးတိုင္၊ မီးပိြဳင့္၊ ဘတ္စ္ကား မီး႐ိႈ႕ဆႏၵျပခဲ့တယ္။ ျပႆနာပိုမိုမႀကီးထြားခင္ အစိုးရက တႏိုင္ငံလံုးက ေက်ာင္းေတြ၊ တကၠသိုလ္ေတြကို ပိတ္လိုက္တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြစိတ္ထဲ အစိုးရ မေက်နပ္စိတ္ ကိန္းေအာင္းလာတယ္။ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားလာတယ္။ 


၁၉၈၈ မတ္လ ၁၃ ရက္မွာ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ ႀကိဳ႕ကုန္းရပ္ ေက်ာင္းသားေတြ အခ်င္းမ်ားတာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး စစ္မႈတကၠသိုလ္ထဲ လံုျခံဳေရးတပ္ေတြ စီးနင္းတယ္။ ကိုဖုန္းေမာ္နဲ႔ ကိုစိုးႏိုင္ ေသနတ္ထိမွန္ေသဆံုးတယ္။ စက္မႈတကၠသိုလ္ကို မတ္လ ၁၄၊ ၁၅ ရက္ေတြမွာ ဆက္တိုက္အစိုးရတပ္ေတြ စီးနင္းသိမ္းပိုက္ၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို ဖမ္းဆီးတယ္။ RIT စက္မႈတကၠသိုလ္ေက်ာင္းက အေျခအေနကို တႏိုင္ငံလံုးသိေနၿပီ။ အစိုးရကေတာ့ သတင္းမွားေတြထုတ္ ဝါဒျဖန္႔လို႔ ေက်ာင္းသားထုအၾကား မေက်နပ္မႈ ပိုမ်ားလာတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြ မိမိအစုနဲ႔မိမိ ကဗ်ာတိုေတြ၊ ကာတြန္း႐ုပ္ေျပာင္ေတြ၊ အစိုးရဆန္႔က်င္စာရြက္ေတြကို တိုးတိုးတိတ္တိတ္ စတင္ျဖန္႔ေဝလာတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ မိမိတို႔ အစုအဖဲြ႔အလိုက္ တစုနဲ႔တစု စည္းဝါးကိုက္ထားတာ မရိွသလို မေပါင္းစည္းမိၾကဘူး။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးမေက်နပ္မႈေတြ တီးတိုးေျပာလာတယ္။ မေရရာတဲ့ လက္ရိွဘဝကို ၿငီးေငြ႔ၿပီး အေျပာင္းအလဲတစံုတခု ျဖစ္ခ်င္ေနတယ္။ ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားတက္ႂကြေနတယ္။ 

မတ္လ ၁၆ ရက္ နံနက္ (သို႔မဟုတ္) ေက်ာင္းသားေတြ လမ္းေပၚထြက္တဲ့ေန႔ 

မနက္ ၈ နာရီခဲြေလာက္ျဖစ္မယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝင္းထဲက လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တစ္ေရွ႕ ဆိုင္ကယ္ ၃ စီးနဲ႔ ေက်ာင္းသား ၄-၅ ေယာက္ ႐ုတ္တရက္ ေရာက္လာတယ္။ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ RIT ကပါလို႔ေျပာၿပီး မ်က္ႏွာကိုလည္း လက္ကိုင္ပုဝါ စီးထားလိုက္တယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေရွ႕က အုတ္ခံုေလးေပၚ တေယာက္က တက္ရပ္လိုက္တယ္။ “စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြ ပိတ္မိေနတယ္” “စစ္သားေတြ ေက်ာင္းဝင္းထဲ စီးနင္းထားတယ္၊ ဖမ္းေနတယ္၊ သတ္ေနတယ္” “က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းသားေတြ ေသြးေျမက်ေနၿပီ” “ကူညီၾကပါ” လို႔ ရင္ဖြင့္လိုက္တယ္။ အနီးတဝိုက္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ စုေဝး နားေထာင္လိုက္ၾကတယ္။ အခ်ိန္သိပ္မၾကာလိုက္ဘူး။ ၅ မိနစ္အတြင္း ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ထြက္ခြာသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းသားတစု က်န္ခဲ့တယ္။ ဒီအတိုင္းေနလို႔မရဘူး... အားလံုးသိေအာင္ လုပ္ရမယ္လို႔ တိုးတိုးတမ်ဳိး၊ က်ယ္က်ယ္တမ်ဳိး မွတ္ခ်က္ေပးတယ္။ 

ဒါနဲ႔ စုစုေဝးေဝး က်န္ေနတဲ့ လူ ၄၀ ေက်ာ္ရိွတဲ့ ေက်ာင္းသားတအုပ္ ဂ်ပ္ဆင္ေရွ႕ ခ်ီတက္သြားတယ္။ ဂ်ပ္စင္အနားက ကင္တင္းမွာ ထိုင္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအမ်ားႀကီး။ ယင္းမာ စားေသာက္ဆိုင္အေရွ႕ေရာက္ေတာ့ လူအုပ္ထဲက ေက်ာင္းသူတစ္ဦးက စားေသာက္ဆိုင္ထဲက ခံုတခံုယူလိုက္ၿပီး တက္ရပ္လိုက္တယ္။ “ရွင္တို႔ ဒီအတိုင္း ၿငိမ္သက္ေနၾကမွာလား၊ စက္မႈတကၠသိုလ္မွာ က်မတို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ ေသနတ္နဲ႔ပစ္ခံရလို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေတြရၿပီး ေသတဲ့သူေတြ ေသေနၿပီ။ ဒီအတိုင္း လက္ပိုက္ၾကည့္ေနမယ့္အစား ထမီသာဝတ္ထားၾက”... လို႔ ႏိုးေဆာ္လိုက္ပါတယ္။ စားေသာက္ဆိုင္ထဲက ေက်ာင္းသားေတြ တဝိုင္းၿပီးတဝိုင္း ထလာတယ္၊ မခံခ်င္စိတ္ေတြ ေပၚလာတယ္။ မတရားမႈ အလိုမရိွဆိုၿပီး ေနာက္ပိုင္း... ေနဝင္းအစိုးရ အလိုမရိွလို႔ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး ေႂကြးေၾကာ္သံကို ေအာ္ဟစ္လာတယ္။ အဲဒီေန႔ ယင္းမာ ကင္တင္းေရွ႕မွာ မိန္႔ခြန္းေျပာသူက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဥပေဒေနာက္ဆံုးႏွစ္ ေက်ာင္းသူ မယုယုေမာ္ျဖစ္တယ္။ 

တကၠသိုလ္ဝင္းထဲ လွည့္လည္စည္း႐ံုး 

ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ဒဂံုေဆာင္ဘက္ ခ်ီတက္သြားၾကတယ္။ အေဆာင္တံခါးမႀကီးကို အေဆာင္မွဴးက ပိတ္ထားတယ္။ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြ အေဆာင္ေတြေပၚက ဆင္းလာၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ ဝရံတာေပၚက ခုန္ခ်လာ၊ အေဆာင္ေခါင္မိုးကေန ေရပိုက္ကိုခိုၿပီး ဆင္းလာသူတခ်ဳိ႕ေတာင္ ပါတယ္။ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြ ပိုမ်ားလာတယ္။ ေနဝင္းအစိုးရ က်ဆံုးပါေစ။ ေက်ာင္းသားေတြေတြ ေျမက်ေနၿပီ။ အာအိုင္တီက ဒို႔ညီအကိုေတြ အသတ္္ခံေနရၿပီ။ ငါတို႔ သြားကယ္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားတေယာက္က ဘယ္ကယူလာတဲ့ မီးပန္းလည္း မသိ ေဖာက္လိုက္ေသးတယ္ (မီး႐ွဴးလႊတ္တဲ့သူက အခု အေမရိကားေရာက္ေနတဲ့ ဆလိုင္း ကိုကိုဦးျဖစ္တယ္) အားလံုးက ေအာင္ရမည္္၊ ေအာင္ရမည္လို႔ ေအာ္ၾကတယ္။ 

ေက်ာင္းသားေတြ ဒဂံုေဆာင္ကေန ဝိဇၨာေဆာင္ေတြျဖစ္တဲ့ ျမန္မာစာ၊ သမိုင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ဌာနမ်ားရိွရာ ေတာင္ငူေဆာင္ကို ခ်ီသြားတယ္။ ေတာင္ငူေဆာင္ကေန ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ အုတ္ဂူဘက္ ခ်ီတက္ၾကသူေတြ ရိွတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြနဲ႔ ေအာ္ဟစ္ၾကတယ္။ အေဆာင္တံခါးဝ အုတ္ခံုမွာ ေက်ာင္းသားတေယာက္ တက္စကားေျပာတယ္။ “ေနဝင္း အစိုးရရဲ႕ မတရားသတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ အာအိုင္တီမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ေသြးေျမက်ေနတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ လာသတင္းပို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ သြားၾကမယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ အားလံုး စာသင္ခန္းေတြကို စြန္႔လႊတ္လိုက္ပါ။ အားလံုးအတူတူ က်ေနာ္တို႔ ညီေနာင္တေတြရိွရာ စက္မႈတကၠသိုလ္ကို ခ်ီတက္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္ လို႔ ေဆာ္ၾသလိုက္တယ္။ (သူကေတာ့ ဒီကေန႔အထိ ထင္ရွားတဲ့ ၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တေယာက္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံလႈပ္ရွားေနတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ တတိယႏွစ္ သတၱေဗဒေက်ာင္းသား ကိုေပၚဦးထြန္း ေခၚ မင္းကိုႏိုင္ ျဖစ္တယ္) ေတာင္ူေဆာင္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြက ဝရံတာေပၚေတြကေန လက္ခုပ္တီး အားေပးေနၾကတယ္။ ေနာက္မွ ဆင္းလာတယ္။ 

ဘယ္သူကစၿပီးထုတ္လိုက္တဲ့ အိုင္ဒီယာလည္း မသိပါ။ ေတာင္ငူေဆာင္ အေပၚထပ္ကေန လက္ကိုင္ပုဝါေတြ ေလမွာဝဲၿပီး ေဖြးေနေအာင္ ျဖည္းျဖည္းက်လာတယ္။ သိပ္ၾကည့္လို႔ေကာင္းတယ္။ အားလံုးက အားရပါးရ လက္ခုပ္ေတြတီးၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ လက္ကိုင္ပုဝါေတြေကာက္ယူေဝငွၿပီး သူတို႔မ်က္ႏွာကို အုပ္စီးလိုက္ၾကတယ္။ မၾကာခင္ အမရေဆာင္နဲ႔ ရာမည၊ ဒဂံုနဲ႔ သိပၸံဌာနဘက္က ေက်ာင္းသားေတြပါ လာေရာက္ပူးေပါင္းၿပီး ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ တကၠသိုလ္ဝင္းထဲ စုမိသြားၾကတယ္။ ထိုစဥ္က ေဒဝဒတ္လို႔ တမ်ဳိး ငါးပါးစပ္လို႔တဖံု ေနာက္ေျပာင္ေခၚတဲ့ ၈၈ အဖဲြ႔က ကိုေဇာ္မင္းဟာ ျမက္ဦးထုတ္ႀကီးေဆာင္းၿပီး ေရွ႕က ဦးေဆာင္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ 

ခန္႔မွန္းေျခ လူ ၃ ေထာင္ေလာက္ရိွတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဘဲြ႔ႏွင္းသဘင္ခန္းမဘက္ ခ်ီတက္သြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ တေယာက္ၿပီးတေယာက္ တရားေဟာၾကတယ္။ ပထဝီက ကိုေဇာ္မင္း၊ ကိုမင္းေဇယ်၊ မယုယုေမာ္၊ မိန္းခြန္းေတြေျပာၾကတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာခ်စ္ေဆြက ဒုတိယ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာဘသန္းနဲ႔ တျခားဆရာေတြကတဆင့္ ေက်ာင္းသားေတြ ေက်ာင္းဝင္းထဲက အျပင္မထြက္ဖို႔၊ လူစုခဲြၾကဖို႔ တားခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက လက္မခံဘူး။ ၿပီးေတာ့ လွည္းတန္းဘက္ သြားမလား၊ အင္းယားလမ္း တံတားျဖဴဘက္က သြားမလားေပါ့... အခ်ီအခ်ေတြ ေျပာၾကတယ္။ 

ခြပ္ေဒါင္းအလံ ျပန္ေတြ႔ၿပီ 

ေနာက္ဆံုး အနီးဆံုးျဖစ္တဲ့ အင္းယားလမ္းဘက္က ခ်ီတက္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကတယ္။ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ေရွ႕မွာ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေတြ လက္ခုပ္လက္ဝါးတီး ႀကိဳဆိုၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔လူအုပ္ႀကီးနဲ႔ ပူးေပါင္းလာၾကတယ္။ သိပ္မၾကာခင္ ၂ ေတာင္ပတ္လည္ရိွတဲ့ အနီေရာင္ပိတ္စတခု လူအုပ္ထဲကေန အေပၚကို လႊားခနဲ တက္လာတာ အားလံုး ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ စကၠန္႔ပိုင္းေလးမွာပဲ စကၠဴထုတ္ေလးနဲ႔႔ လံုးတင္လိုက္တ့ဲ ပိတ္စအနီဟာ တျဖည္းျဖည္း ေလထဲဝဲက်လာတယ္... ေနာက္ေတာ့မွ အဲဒီအနီေရာင္ပိတ္စဟာ ခြပ္ေဒါင္းအလံမွန္း အားလံုး သိလိုက္ၾကတယ္။ ခြပ္ေဒါင္းအလံလည္းေတြ႔ေရာ လူေတြအားလံုး ေပ်ာ္ၿပီး အားတက္သြားတယ္။ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ လူအုပ္ႀကီးမွာ အဲဒီအလံ တလက္ထဲ ပါၾကတယ္။ (အလံကို လႊင့္တင္လိုက္သူေတြက ဗကသ အဖဲြ႔က ကိုတင္ေအးနဲ႔ ကိုညိဳထြန္း ျဖစ္တယ္) 

ခြပ္ေဒါင္းေအာင္လံနဲ႔ ေက်ာင္းသားအုပ္ႀကီးဟာ အင္းယားလမ္းအတိုင္း ခ်ီတက္သြားတယ္။ ေလးဘီးကားတစီးကိုတားၿပီး ကားေပၚမွာ အလံကို ဝါးလံုးနဲ႔ခ်ည္ၿပီး အလံကို ေက်ာင္းသားတေယာက္က ကိုင္သြားတယ္။ (အလံကိုင္ေဆာင္သူက အခု အေမရိကားမွာေနထိုင္ေနတဲ့ ကိုသက္ထြန္းျဖစ္တယ္) အဲဒီအခ်ိန္ ၁ နာရီခဲြေလာက္ရိွလိမ့္မယ္။ မတ္လေနဆိုေတာ့ ျခစ္ျခစ္ေတာက္ပူၿပီး ေနေရာင္က တအားျပင္းတယ္။ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ ပူေလာင္ၿပီး ေရဆာေလာင္ေနၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေန႔လည္စာမစားထားဘူး။ ေက်ာင္းထဲမွာ လူမရိွသေလာက္ပဲ။ တေက်ာင္းလံုးကလူေတြ အင္းယားကန္ေဘာင္မွာ ခ်ီတက္ေနတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြေသာက္ဖို႔ အင္းယားကန္လမ္းမွာရိွတဲ့ ေနအိမ္ေတြကေန ေရအိုးေတြ ေရခြက္ေတြခ်ေပးၿပီး ေရတိုက္ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြအားလံုး အင္းယားကန္လမ္းအတိုင္း စက္မႈတကၠသိုလ္ဘက္ ခ်ီတက္သြားၾကတယ္။ 

ေရွ႕မွာ ရန္သူ 

ကန္ေဘာင္လမ္းအဆံုး စြပ္က်ယ္စက္မွတ္တိုင္ေရွ႕နားမွာ ဘယ္သူမွ လံုးဝ မေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ျမင္ကြင္းကို ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ လူအုပ္ရဲ႕အေရွ႕မွာလိုက္ပါလာတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ တတိယႏွစ္ သခၤ်ာေက်ာင္းသား ကိုသူရိန္က သူျမင္ခဲ့တာကို အခုလို ျပန္ေျပာျပတယ္။ “အေရွ႕မွာ သံဆူးႀကိဳး ၃ ဆင့္ ကာရံထားတယ္။ အဲဒီသံဆူးႀကိဳးအေနာက္မွာ ၉ ေယာက္တတန္းစီနဲ႔ လက္နက္အျပည့္၊ ယူနီေဖာင္းဝတ္ စစ္သားေတြ ၃ တန္းေလာက္ ကိုေတြ႔ရတယ္။ ပထမဆံုးအတန္းက ဒူးေထာက္အေနအထားနဲ႔ အသင့္ခ်ိန္ထားတယ္။ သူတို႔ေနာက္မွာမွ ခပ္ကုန္းကုန္းနဲ႔ တတန္းခ်ိန္ထားတယ္။ ေနာက္ဆံုးတန္းမွာ မတ္တပ္ရပ္လွ်က္ စစ္သားေတြ ခ်ိန္ထားတယ္။ 

အဲဒီ စစ္သားေတြ ၃ တန္းေနာက္မွာ ဘရင္းကယ္ရီယာကား ၆ စီးကို တဖက္ ၃ စီး ရပ္ထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ မီးသတ္ကား၊ မီးသတ္ကားအေနာက္မွာ ေထာင္ကားအျပာေတြကို ေတြ႔ရတယ္” အဲဒီအခ်ိန္ ေက်ာင္းသားေတြက ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ ဒို႔တပ္မေတာ္၊ ျပည္သူ႔စစ္သား ဒို႔စစ္သားလို႔ ေႂကြးေၾကာ္ၾကတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ဟာ ေက်ာင္းသားေတြျဖစ္တယ္၊ လက္နက္ဆိုလို႔ အပ္တေခ်ာင္းေတာင္မပါဘူး၊ (ေဘာ္လ္ပင္ေတြကို ေျမႇာက္ျပၿပီး) စက္မႈတကၠသိုလ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ခ်ီတက္ေနတာျဖစ္တယ္၊ လမ္းရွင္းေပးပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔လိုပဲ က်ေနာ္တို႔လည္း တိုင္းျပည္ကိုခ်စ္တယ္လို႔ ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းေတြ ဆိုၾကတယ္။ 

ညိႇႏိႈင္းမရ 

ကိုသူရိန္ အပါအဝင္ ေက်ာင္းသားတခ်ဳိ႕က လံုျခံဳေရးအဖဲြ႔ကို ဦးေဆာင္တဲ့ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီးအဆင့္ရိွတဲ့ အရာရိွကို (ေနာက္ပိုင္းမွာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး သန္႔ဇင္ လို႔ စံုစမ္းသိရိွရတယ္) ညႇိႏိႈင္းတယ္။ စကားေတြတင္းမာၿပီး အဆင္မေျပျဖစ္ၾကတယ္။ အရာရိွက ေက်ာင္းဝင္းထဲျပန္သြားဖို႔၊ ဒီကဆက္ၿပီး မက်ဴးေက်ာ္ဖို႔ခ်ည္း ရွင္းျပေနတယ္။ အနားမွာရိွတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာဌာနက က်ဴတာ ကိုေက်ာ္သန္းက မိမိ္တို႔ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ အာအိုင္တီကို သြားဖို႔ျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္လည္ရွင္းျပၿပီး ဆက္လက္သြားခြင့္ျပဳဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံတယ္။ အရာရိွကလည္း အထက္အမိန္႔ပါရိွၿပီးျဖစ္လို႔ ခြင့္မျပဳႏိုင္တဲ့အေၾကာင္း ရွင္းျပတယ္။ “က်ေနာ္ မွတ္မိေနတယ္ အဲဒီအရာရိွက က်ေနာ့္ကို သား လို႔ ေခၚတယ္။ သားတဲ့ ဒီကေန အျမန္ဆံုး လူစုခဲြသြားပါ။ ဒီအတိုင္းဆို အေျခအေနက မေကာင္းႏိုင္ဘူး၊ သိပ္မၾကာခင္ ႀကီးမားတဲ့ အခက္အခဲနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရလိမ့္မယ္၊ ဒီတားျမစ္ထားတဲ့ စည္းကိုေတာ့ လံုးဝ ေက်ာ္ခြင့္မေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ရွင္းျပတယ္၊ က်ေနာ္ ဘယ္လိုမွ ရွင္းျပလို႔မရဘူး၊ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလိုခ်ည္း ဇြတ္ျငင္းတယ္” ယခု ၾသစေတးလွ်ားေရာက္ေနတဲ့ ကိုေက်ာ္သန္းက ရွင္းျပတယ္။ 

ညႇပ္ပူးညႇပ္ပိတ္ 

လူတန္းႀကီးက မီတာ ၄၀၀ ေလာက္ရိွမယ္၊ ေထာင္နဲ႔ခ်ီရိွတယ္။ အင္းယားလမ္းကန္ေဘာင္ႀကီး အျပည့္ပဲ၊ တဖက္မွာ အင္းယားကန္ေဘာင္၊ တဖက္မွာက ၉ ေပေလာက္ျမင့္တဲ့ အုတ္နံရံနဲ႔ လူေနအိမ္ျခံစည္း႐ိုး၊ ေရွ႕မွာက စစ္တပ္ ညႇပ္ပိတ္မိေနတယ္။ “စစ္သားေတြပံုစံက ခပ္တည္တည္ေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ကို ရန္သူေတြလို ၾကည့္ေနတယ္။ အသားမဲမဲနဲ႔၊ ယူနီေဖာင္းေတြကလည္း ခတ္ႏြမ္းႏြမ္းပဲ။ အမိန္႔ေပးရင္ ပစ္ခ်လိုက္မယ့္ပံုစံမ်ဳိး၊ အရာရိွပုခံုးေပၚက ၾကယ္ပြင့္က အနက္ေရာင္၊ ေရွ႕တန္းေရာက္ အရာရိွေတြ၊ စစ္ေျမျပင္မွာသံုးေလ့ရိွတဲ့ အေရာင္ေပါ့...၊ ေရႊေရာင္လက္လက္ မဟုတ္ဘူး။ ေရွ႕ဆံုးမွာ ေရာက္ေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔ ဘာလုပ္ရမွန္းမသိဘူး။ ဘာဆက္ျဖစ္မယ္ဆိုတာလည္း မသိဘူး။ ေနာက္ကလူေတြကလည္း စိတ္မရွည္ၾကဘူး၊ ခ်ီတက္မယ္၊ ဆက္သြားမယ္နဲ႔ ေအာ္ေနၾကၿပီ၊ ေနကလည္း ျခစ္ျခစ္ေတာက္၊ ေခါင္းေတြလည္း ပူ၊ နားေတြလည္း ဆူေနတယ္၊ ေနဝင္းအစိုးရ က်ဆံုးပါေစ၊ ဒို႔ေက်ာင္းသားေတြ ညီရဲ႕လားေဟ့၊ ညီတယ္ေဟ့၊ ညီတယ္ေဟ့... နဲ႔ ေႂကြးေၾကာ္ေနၾကတယ္” ထိုစဥ္က အေတြ႔အၾကံဳကို ကိုသူရိန္က ျပန္ေျပာျပတာပါ။ က်ေနာ္တို႔ကိုလည္း အရာရိွႀကီးက ျပန္လွည့္ခိုင္းေနၿပီ၊ အေျခအေနက တင္းေနတယ္။ 

အႏၱရာယ္အနံ႔ 

အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ... ရႊီ…ခနဲ ဝီစီမႈတ္သံအရွည္ႀကီးကို လူအုပ္ႀကီးရဲ႕ အေနာက္ဘက္ကေန တခ်က္ၾကားလိုက္ရတယ္။ ဟိုး... အေနာက္ဘက္ တကၠသိုလ္ ဓမၼာ႐ံုဘက္မွာ ကားအျပာႀကီးေတြ အမ်ားႀကီး ရပ္ထားတယ္။ ကားေပၚမွာ အျပာေရာင္ ယူနီေဖာင္းေတြ ဦးထုတ္အနီ၊ လည္ပတ္အနီေတြဝတ္ထားၿပီး ဒိုင္းနဲ႔ တုတ္ကိုင္ထားတဲ့လူေတြ ေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔က ဆင္းမလာေသးဘူး၊ ေက်ာင္းသားေတြကို လွမ္းၾကည့္ၿပီး အမိန္႔တခုခု ေစာင့္ေနတဲ့ပံုစံပဲ။ ေက်ာင္းသားေတြမွာ ခုခံ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ သိပ္နည္းသြားၿပီ။ 

အဲဒီအခိုက္အတန္႔မွာ ေက်ာင္းသားေတြလည္း မထင္မွတ္ထားတာေတြ ၾကံဳလိုက္ရလို႔ အံ့ၾသကုန္ဟန္တူတယ္၊ အေစာက ေႂကြးေၾကာ္သံေတြ ရပ္သြားတယ္။ ဘာမွကို မေႂကြးေၾကာ္ေတာ့ဘူး။ ၿငိမ္က်သြားတယ္။ အႏၱရာယ္တခုခုေတာ့ ေတြ႔ေတာ့မယ္လို႔ အားလံုးစိတ္ထဲ အလိုလိုေတြးမိလိုက္တယ္။ တေယာက္မ်က္ႏွာ တေယာက္ၾကည့္ၿပီး ဘာလုပ္ရမွန္းလဲ မသိေတာ့ဘူး။ ေရွ႕မွာလည္း ေသနတ္ေတြနဲ႔ ခ်ိန္ထားၿပီ။ ေနာက္မွာလည္း ကားေတြနဲ႔ပိတ္ထားၿပီ။ တုတ္ကိုင္ထားတဲ့လူေတြ ေစာင့္ေနၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္ ဘယ္သူကစၿပီး ေအာ္လိုက္တာလဲ မသိဘူး။ “လံုထိန္း” “လံုထိန္း” “လုံထိန္းေတြ အလိုမရိွ” “လံုထိန္းေတြ ထြက္သြား” ဆိုတဲ့အသံေတြ ဆူညံၿပီးေပၚလာတယ္။ လံုထိန္းဆိုတဲ့ေဝါဟာရဟာ အဲဒီအခ်ိန္က စၿပီးတြင္က်ယ္သြားတယ္၊ ထိုစဥ္က ဦးေနဝင္းရဲ႕ညာလက္႐ံုး မဆလ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴ ဦးစိန္လြင္ ကြပ္ကဲတဲ့တပ္လို႔ သတင္းထြက္ေနၿပီး မတ္ ၁၆ လုပ္ၾကံံမႈတခုလံုးကိုလည္း ဦးစိန္လြင္ကိုယ္တိုင္ ႀကီးၾကပ္ခဲ့တယ္လို႔ လူေျပာမ်ားပါတယ္။ 

႐ိုက္ၾကၿပီ၊ သတ္ၾကၿပီ 

အဲလို လံုထိန္းလို႔ ေအာ္လို႔လဲၿပီးေရာ... ရႊီး... ဆိုၿပီး ဝီစီမႈတ္သံျပန္ၾကားရတယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာ ေတာင္ႀကီးၿပိဳလာသလိုပဲ အေနာက္ဘက္မွာ ေဝါခနဲ လူေတြ ဝ႐ုန္းသုန္းကားနဲ႔ အေရွ႕ဘက္ ၿပိဳဆင္းလာတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြလည္း ဘာမွ မေတြးၾကေတာ့ဘူး၊ အင္းယားကန္ေဘာင္ေပၚ တက္ေျပးၾကေတာ့တာပဲ။ ဖိနပ္ေတြ၊ လြယ္အိပ္ေတြ ဘာမွ ျပန္မေကာက္ႏိုင္ေတာ့ဘူး၊။ ေဝး... ေဝးနဲ႔ ညာသံေပးၿပီး ကစဥ့္ကလွ်ား ကန္ေဘာင္ေပၚ တက္ေျပးၾကတယ္။ ခ်ီတက္ေနသူေတြရဲ႕အေရွ႕ပိုင္းကိုေရာက္ေနတဲ့ အုပ္စုေတြက ေျပးႏိုင္တာျဖစ္တယ္။ အေနာက္ဘက္က လူေတြကေတာ့ လံုထိန္းေတြနဲ႔ ဝ႐ုန္းသံုးကားျဖစ္ေနၿပီ။ အဲဒီတုန္းက ကန္ေဘာင္ကေနျမင္ရတဲ့ျမင္ကြင္းကို ကိုသူရိန္က အခုလို ေျပာျပတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ ကန္ေဘာင္ေပၚကေနၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေခ်ာင္္ပိတ္မိေနတဲ့ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေတြဟာ အင္းယားကန္ထဲ ခုန္ဆင္းၾကတယ္၊ တခ်ဳိ႕ကို လံုထိန္းတပ္ေတြက ဆံပင္ဆဲြၿပီး ႐ိုက္တယ္၊ တခ်ဳိ႕ ေရထဲ ေခါင္းႏွစ္ထားတယ္၊ မွတ္ၿပီလားကြ၊ မင္းတို႔ဘာေကာင္ေတြလဲ၊ မွတ္ပလားကြ၊ မွတ္ပလားဆိုၿပီး တုတ္ေတြနဲ႔ တေယာက္ၿပီးတေယာက္ကို ဝင္႐ိုက္တာ၊ ေယာက္်ားေတြေရာ၊ မိန္းကေလးေတြေရာ ေခ်ာင္ပိတ္မိၿပီး မေျပးႏိုင္ၾကဘူး၊ အလဲလဲအၿပိဳၿပိဳပဲ၊ ေသပါၿပီ ေသပါၿပီ၊ ကယ္ပါအံုး၊ မလုပ္ပါနဲ႔၊ မလုပ္ပါနဲ႔လို႔ ငယ္သံပါေအာင္ေအာ္ၿပီး ေတာင္းပန္ေနတဲ့ အသံေတြ က်ေနာ္ ဒီေန႔ထိ မ်က္လံုးထဲက ေဖ်ာက္လို႔မရဘူးဗ်ာ”... ကိုသူရိန္က မ်က္ရည္လည္ၿပီး ဝမ္းနည္းေၾကကဲြသံနဲ႔ ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ 

“ေရထဲအထိ ဆင္း႐ိုက္တယ္ဗ်ာ၊ ငါးစိမ္းသည္ေတြ ေစ်းထဲမွာ ငါးေခါင္းေတြကို ထုသတ္သလိုမ်ဳိး မွတ္ကြာ... မွတ္ကြာလို႔ ေအာ္ၿပီးကို ႐ိုက္ေနတာ။ လမ္းမွာ လြယ္အိပ္ေတြ၊ လက္ကိုင္ပုဝါေတြ၊ ဖိနပ္ေတြ ဝ႐ုန္းသုန္းကား ျပန္႔ေနတာဗ်ာ၊ သူတို႔က ႐ိုက္ၿပီး ကားေပၚဆဲြတင္၊ က်ေနာ္တို႔ ကန္ေဘာင္တဖက္က အိမ္ေတြမွာခိုေနရင္း လွမ္းျမင္ေနရတယ္” အိႏိၵယမွာ ၂၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ခိုလံႈေနထိုင္ခဲ့သူ ကိုေက်ာ္သန္းကလည္း “ေက်ာင္းသားေတြဟာ အုတ္တံတိုင္းေတြအေပၚ တေယာက္ပုခံုး တေယာက္တက္ ေက်ာ္လႊားၿပီး ျခံဝင္းေတြထဲ ခိုလံႈၾကတယ္။ အိမ္ရွင္အမ်ားစုက က်ေနာ္တို႔ကို အကာအကြယ္ေပးၾကတယ္။ က်ေနာ္ အပါအဝင္ အိမ္ရွင္ေတြ၊ တျခား ေက်ာင္းသားေတြဟာ လံုထိန္းေတြ ႐ိုက္ႏွက္ေနတာကို အားလံုးျမင္ေနရတယ္။ အေျခအေနတခုလံုးကို တခ်ိန္လံုး အကဲခတ္ၾကည့္႐ႈေနတဲ့ ကိုသူရိန္က ခုလို ဆက္ေျပာတယ္။ “သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ အသင့္ပါလာတဲ့ မီးသတ္ကားေတြက ေသြးေတြ လက္ကိုင္ပုဝါနဲ႔ ဖိနပ္ေတြကို ေရပိုက္ေတြနဲ႔ ရွင္းလိုက္တယ္၊ လြယ္အိပ္ေတြ၊ ဖိနပ္ေတြ အကုန္ေကာက္ရွင္းလိုက္တယ္၊ သိပ္စနစ္က်တယ္ဗ်ာ၊ သတ္ကြင္းဆင္တာေရာ၊ ဝင္႐ိုက္တာေရာ၊ အခ်ဳပ္ကားေတြထဲထည့္တာ မီးသတ္ကားေတြ လာေဆးတာ၊ ကိုယ့္အပိုင္းနဲ႔ကိုယ္ စနစ္တက် လုပ္သြားတာဟာ တကယ့္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ေတြ က်ေနတာပဲ။ အခုန ငရဲက်ေနတဲ့ ပံုစံေတြဟာ ခဏေလးမွာ နဂိုအတိုင္း ျဖစ္သြားတယ္။ 

ရွစ္ေလးလံုး တြန္းအား 

အင္းယားကန္ေဘာင္ အေရးအခင္းဟာ ေနာက္ပိုင္း ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးရဲ႕ အိပ္ဖြင့္ေပးစာေတြေပၚထြက္လာၿပီးေနာက္ လူေတြ ပိုသိသြားတယ္။ အလံုပိတ္ကားထဲမွာ လူေတြႁပြတ္သိပ္ထည့္သယ္ေဆာင္ၿပီး အင္းစိန္ေထာင္ဆီ ေကြ႔ပတ္ေမာင္းႏွင္ခဲ့သလို ေထာင္ဝင္းထဲမွာလည္း တံခါးခ်က္ခ်င္းမဖြင့္ေပးလို႔ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ၄၁ ေယာက္ အသက္႐ႈၾကပ္ၿပီး ေသဆံုးခဲ့ရတယ္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ဝန္ခံလိုက္ရတယ္။ အင္းယားကန္ေဘာင္ ႐ိုက္နွက္သတ္ျဖတ္ခံရမႈမွာ ၁၃ ေယာက္သာ ေသဆံုးတယ္လို႔ သတင္းထုတ္ျပန္ပါတယ္။ အတိအက်မသိရေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ လူ ၁၀၀ ဝန္းက်င္ လုပ္ၾကံခံရဖြယ္ရိွတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ 

မတ္လ ၁၆ ရက္ကစလို႔ ေနာက္ပိုင္း မတ္ ၁၇၊ ၁၈၊ ဆက္တိုက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝင္းထဲမွာ ဆႏၵျပမႈေတြ၊ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ရက္သတၱပတ္ၾကာျဖစ္ခဲ့တယ္။ တဖန္ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ၿပီး ဇြန္လ ေျပာက္က်ား ဆႏၵျပမႈေတြ ေျမနီကုန္းအေရးခင္းလို လႈပ္ရွားမႈေတြ ဆက္တိုက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ ရွစ္ေလးလံုး ျပည္သူ႔ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ ေက်ာင္းသားထုက ေသြးနဲ႔ အရင္းအႏွီးစိုက္ထုတ္လိုက္ရတာပါ။ ဒီကေန႔ဆို ၂၆ ႏွစ္ တိတိရိွပါၿပီ။ မတ္လ ၁၆ ဟာ အာဏာရွင္အစိုးရက ေက်ာင္းသားေတြကို တန္ဖိုးထား ေလးစားရေကာင္းမွန္းမသိဘဲ လက္နက္အားကိုးနဲ႔ ဖိႏွိပ္ရက္စက္တဲ့ေန႔၊ ပဋိပကၡကို အေပးအယူလုပ္ၿပီး မွ်မွ်တတ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္း အေျဖမရွာဘဲ တရားနည္းလမ္းမက် တဖက္သတ္ေျဖရွင္းတဲ့ေန႔၊ မတရားအစိုးရဆိုတာ မဟုတ္မခံ ဇဲြလံု႔လနဲ႔ ညီညြတ္စြာ တြန္းလွန္ရင္ က်ဆံုးတတ္တယ္လို႔ အစိုးရေတြကို သတိေပးတဲ့ေန႔၊ ၿပီးေတာ့ အင္းယားကန္ ရာဇဝင္႐ိုင္းတဲ့ေန႔အျဖစ္ သားစဥ္ေျမးဆက္ မွတ္တမ္းတင္ က်န္ေနအံုးမွာပါ။ 

ကိုညိဳ (ေအာ္စလို) 
၁၃ မတ္ ၂၀၁၄

ကိုးကား
ေဒါမာန္ဟုန္ (ေရး၊ ဘာေတးလင့္တနာ ) 
RFA (၂၀၁၁ မတ္ ၁၅ ရက္၊ စိတ္ယဥ္ေက်းမႈမွတ္စုမ်ား ေဆာင္းပါးမွ) 
အင္တာနက္ ဘေလာ့ဂ္မ်ား
RFA၊ VOA ေရဒီယိုမွ ၈၈ တံတားနီ အင္တာဗ်ဴးသတင္းမ်ား