ဒီမုိကေရစီပ်ဳိးပင္ (၃) - ညီေစာလြင္

ဒီမုိကေရစီပ်ဳိးပင္ အပုိင္း (၂) မွာ အီဂ်စ္မွာ အေရးႀကီးတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြ ညႇိႏႈိင္းဖို႔ အားနည္းခဲ့လို႔ ဒီမုိကေရစီကို ပ်ဳိးေထာင္တဲ့အခ်ိန္မွာ အခက္အခဲေတြ ၾကံဳရတဲ့အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ အခု ဒီစာေရးတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ အီဂ်စ္အေျခအေနက အေတာ္ေလးကို ေျခလြန္လက္လြန္နဲ႔ ပဋိပကၡေတြ ဘယ္အထိ စခန္းသြားဦး၊ ေသြးေတြ ဘယ္ေလာက္ ထြက္ဦးမလဲဆုိတာ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ အခုေတြ႔ေနရတဲ့ အီဂ်စ္အေျခဟာ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔လည္း ပတ္သက္ေနပါတယ္။ အဓိက ေျပာခ်င္တာက အပိုင္း (၂) မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အတုိင္း လူမႈအုပ္စုေတြ အခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ ညႇိႏႈိင္းဖို႔ အေရးႀကီးတဲ့အေၾကာင္းပါ။ လူမႈအုပ္စုေတြလို႔ ေျပာတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံေရး အုပ္စုေတြပါဝင္သလို၊ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မ်ဳိးစလံုးဟာ ဒီမုိကေရစီ တည္ေဆာက္တဲ့ေနရာမွာ အဓိက အုတ္ျမစ္ေတြ၊ မ႑ိဳင္ေတြပါပဲ။ 

အဲဒီေတာ့ ပထမအုတ္ျမစ္ျဖစ္တဲ့ lively civil society ရွင္သန္အားေကာင္းတဲ့ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြအေၾကာင္းက စၾကပါစို႔။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြလို႔ဆိုတဲ့အတုိင္း ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္း၊ အသင္းအပင္းေတြကို ဆုိလိုပါတယ္။ အက်ဳိးစီးပြားတူတဲ့ အုပ္စုေတြ၊ စိတ္ဝင္စားမႈတူတဲ့၊ အုပ္စုေတြက လုိအပ္ခ်က္အလုိက္၊ တန္ဖိုးထားမႈေတြအလိုက္ စုေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဆုိလိုပါတယ္။ ဥပမာ အမ်ဳိးသမီးသမဂၢ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ႔ေတြ၊ ပညာရွင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ စသျဖင့္ အသက္ေမြးမႈေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြကေန ရပ္ကြက္သာေရး၊ နာေရးအဖြဲ႔ေတြအထိ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒုတိယအုတ္ျမစ္ကေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အသိုက္အဝန္း(autonomous political society) ေတြပါပဲ။ အစိုးရအာဏာအတြက္ တရားဝင္တဲ့နည္းလမ္း ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြပါ။ 


လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ တနည္း လူထုအသင္းအပင္းအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ အာဏာရွင္ အစိုးကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေပမယ့္ တကယ္တမ္း ဒီမုိကေရစီကိုတည္ေဆာက္ဖုိ႔ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြမရွိလို႔ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒီမုိကေရစီကို တည္ေဆာက္ဖို႔ဆုိရင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ ႏုိင္ငံေရးအရ ဦးေဆာင္မႈ၊ ပါတီအခ်င္းခ်င္း မဟာမိတ္ဖြဲ႔တာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ အႏုိင္ရတဲ့ ပါတီေတြ အမတ္ေတြက ဥပေဒျပဳတာေတြမရွိဘဲ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါကို အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြက အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုပါတယ္။ 

ပိုၿပီး အေရးႀကီးတာက အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြအၾကားမွာ သီးျခားစီ လြတ္လပ္ေနရမယ္ဆုိေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာ အျပန္အလွန္ျဖည့္ဆည္းေပးရတဲ့ အပိုင္းလည္း ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အျပန္အလွန္ ျဖည့္ဆည္းရတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကို လူေတြက ေမ့ေနတတ္ပါတယ္။ တဖက္ကိုတဖက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးခြင့္မေပးဘဲ ခ်ဳိးႏွိမ္ဖို႔ အျမဲတမ္း စဥ္းစားေနတာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ “အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း Vs အစိုးရ” ဆုိတဲ့ ၿပိဳင္ဘက္လို စဥ္းစားမႈ ပံုစံမ်ဳိးပါ။ အကယ္၍ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ အစိုးရေတြေအာက္မွာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ပိတ္ပင္ထားတဲ့အခါ၊ ရွင္သန္ခြင့္မျပဳတဲ့အခါမွာ၊ အင္အားခ်ိနဲ႔ေအာင္ ဖိႏွိပ္ထားတဲ့အခါ “အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း Vs အစိုးရ” ဆုိတဲ့ စဥ္းစားခ်က္က လုိအပ္ပါတယ္။ အသံုးဝင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဒီမုိကေရစီ ေတာ္လွန္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ သူရဲေကာင္းေနရာမွာ ရွိတာလည္း အမွန္ပါပဲ။ ဥပမာ အာရတ္ေႏြဦး လႈပ္ရွားမႈေတြကို ၾကည့္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့အဆင့္မွာေတာ့ စဥ္းစားခ်က္အေဟာင္းေတြက ဒုကၡေပးႏုိင္ပါတယ္။ 

ဒီလို ဒုကၡေပးတဲ့ေနရာမွာလည္း ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္ကေရာ၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္ကေရာ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွာ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕အျမင္မွာ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့အဆင့္မွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕အခန္းက႑က အားေကာင္းဖို႔ မလိုေတာ့ဘူး၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕အခန္းက႑ကို ေလွ်ာ့ခ်သင့္ၿပီလို႔ သေဘာထားတတ္ပါတယ္။ ဒါမွပဲ ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံေရး ရွင္သန္ႏုိင္မယ္လို႔ စဥ္းစားတတ္ပါတယ္။ ဒါက မွားယြင္းတဲ့စဥ္းစားခ်က္နဲ႔ ဆင္ေျခပါပဲ။ ဆုိးရြားတဲ့ ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို ဦးတည္သြားတတ္လို႔ပါပဲ။ ခုိင္ခံတဲ့ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွင္သန္အားေကာင္းမွပဲ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ အစိုးရအတြက္ တျခားတဖက္က ဆင္ျခင္စရာ ေပၚလစီေတြကို ခ်ျပႏုိုင္တဲ့အတြက္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ အဓိက ေမာင္းႏွင္အားအျဖစ္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး ျဖစ္စဥ္တေလွ်ာက္လံုး၊ အဆင့္တုိင္းအတြက္ ရွင္သန္အားေကာင္းၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ တန္ဖုိးျဖတ္လို႔ မရပါဘူး။ 

ဒီေနရာမွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းၾကားထဲမွာ မွားယြင္းတဲ့ ဆန္႔က်င္မႈကို ေရွာင္ရွားဖို႔လိုပါတယ္၊ အထူးသျဖင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က စံႏႈန္းအေျချပဳ စဥး္စားခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေပၚေပါက္တတ္တဲ့ ျပသနာပါပဲ။ ဥပမာအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကားမွာ အတြင္းပဋိပကၡေတြေပၚေပါက္တဲ့အခါ၊ အကြဲအျပဲေတြကို ျမင္ရတဲ့အခါမွာ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ခါးခါးသီးသီး႐ႈတ္ခ်တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ “ျဖန္ေျဖတယ္၊ အေလွ်ာ့အတင္း လုပ္တယ္၊ အေပးအယူ လုပ္တယ္” ဆုိတာမ်ဳိးကိုလည္း က်င့္ဝတ္ပိုင္းအရ သိကၡာမဲ့တဲ့လုပ္ရပ္အျဖစ္ သေဘာထားတတ္ၾကတယ္၊ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြက ဒီမုိကေရစီတည္ေဆာက္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီ ရင့္က်က္လာေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္တဲ့ အဆင့္ေတြပါပဲ။ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ခြဲျခားမရတဲ့ အသြင္အျပင္ လကၡဏာေတြပါပဲ၊ 

ဒီမုိကေရစီ ရင့္က်က္လာဖို႔ဆုိရင္ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီအၾကားမွာ မတူတဲ့အယူအဆေတြ၊ မတူတဲ့အျမင္ေတြကို စု႐ံုးၿပီး အားလံုးကို ကုိယ္စားျပဳႏုိင္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ကို ယူရပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြကို ဒီမုိကေရစီ မူေဘာင္အတြင္းက၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေဘာင္ထဲက ေျဖရွင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ကို ပ်ဳိးေထာင္ယူရပါတယ္။ စည္းကမ္းမူေဘာင္အတြင္းက ေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ကို တုိးတက္လာဖုိ႔ ပ်ဳိးေထာင္ရပါတယ္။ 

ဒီလိုပဲ အစုိးရနဲ႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြအၾကားမွာ ညႇိႏႈိင္းမႈေတြလည္း လိုအပ္တာပါပဲ။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအတြက္ တရားနည္းလမ္းက်သလို၊ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အတုိခ်ဳပ္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းကို အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းက ပံုမွန္လုိလို အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ တျခားတဖက္က ဆင္ျခင္စရာ မူ၀ါဒဆုိင္ရာ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို တင္ျပၿပီး အလုပ္ျဖစ္မယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ကို ႏွစ္ဖက္ ရွာေဖြသြားဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒီလို အျပဳသေဘာ ညႇိႏႈိင္းမွပဲ ဒီမုိကေရစီပ်ဳိးပင္က ဆက္လက္ရွင္သန္ႏုိင္တာမ်ဳိးပါ။ ဒီလို ဒီမုိကေရစီ အေလ့အက်င့္ေတြကို သည္းမခံႏုိင္ရင္၊ နားလည္မႈလြဲၾကရင္ ဘယ္ေလာက္ အႏၱရာယ္ႀကီးသြားႏုိင္သလဲဆုိရင္ အီဂ်စ္အျဖစ္အပ်က္ေတြက ျပေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ေနာက္တပတ္က်ရင္ေတာ့ က်န္ေသးတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး (rule of Law)၊ အသံုးဝင္တဲ့ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီစနစ္ (usable Bureaucracy)၊ လူမႈႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေပၚမွာ စနစ္တက် တည္ေဆာက္ထားတဲ့ စီးပြားေရး အေဆာက္အအံု (economic Society) အေၾကာင္းကို ဆက္ေဆြးေႏြးပါမယ္။   ။