ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပုိင္အခြင့္အေရးေတြ ပုိၿပီးရရွိေရးဟာ ကခ်င္အေရး အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားအေရး ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အဓိကေသာ့ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ဳိးေဆာင္လည္းျဖစ္ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္လည္းျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡ ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ၁၉၄၇ ဖြဲ႔စည္းပံုထက္ပိုၿပီး Federal သေဘာေဆာင္တယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ပါေမာကၡ ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ကို ေမးျမန္းၿပီး ဦးေက်ာ္ဇံသာ သံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာ ပထမဦးဆံုးက အခုျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရတက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာျပည္သူေတြကေကာ ႏိုင္ငံတကာကေကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပိုမိုထြန္းကားလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တျခားတိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကေနၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ တိုးတက္တဲ့ သေဘာထားေတြေတြ႔ရေပမယ့္ ကခ်င္တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုနဲ႔က်ေတာ့ ဘာျဖစ္လို႔ပိုၿပီးေတာ့ အေျခအေနဆိုးသြားတယ္လို႔ ဆရာ ထင္ပါသလဲ။ ဆရာ သံုးသပ္ခ်က္ကို ပထမဦးဆံုး အက်ဥ္း႐ံုး ေျပာပါဆရာ။


ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ျပႆနာေတြကေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ျပႆနာရွိလို႔ပဲ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဒီျပႆနာေတြကို ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းဖို႔ကေတာ့ ႏွစ္ဖက္စလံုးကေတာ့ ႀကိဳးစားရမယ္လို႔ေတာ့ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ကရင္ နဲ႔ ကခ်င္ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ျပႆနာႏွစ္ခုက ဘယ္လို ကြာျခားပါသလဲ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ကရင္က သူ ပိုၾကာရွည္တာေပါ့။ သူက က်ေနာ္တို႔ ၄၉ ခုႏွစ္ကတည္းကစခဲ့တဲ့ ျပႆနာႀကီး။ အဲျပႆနာက ေတာက္ေလွ်ာက္ က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာ တခ်ိန္တုန္းကေတာ့ နည္းနည္း ပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးအဆင့္အထိ ေရာက္လာတယ္။ အဲဒါ ဒါေပမယ့္ ဆက္မလုပ္ျဖစ္ဘူးေပါ့။ အခုတခါေတာ့ ျပန္ၿပီးေတာ့ ဒီမႏွစ္က ပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးတင္မက ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမယ့္အဆင့္ထိေရာက္လာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး အားရစရာျဖစ္တာေပါ့။ ကခ်င္ကေတာ့ သူက ေစာေစာကတည္းက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရယူခဲ့တယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးယူၿပီးမွ ဒီအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအေျခအေနက ပ်က္ျပားၿပီး အခု ျပန္ၿပီးေတာ့ ပဋိပကၡျဖစ္လာေတာ့ သူက ထူးျခားတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုေပါ့။ ေနရာထိုင္ခင္းကေတာ့ မတူဘူးေပါ့။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တိုင္းရင္းသား အင္အားစုႏွစ္ခုလံုးကေတာ့ တကယ္ေတာ့ သူတို႔ ဒါ Self-Determination ကုိယ့္ၾကမၼာကို ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဒါ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဒါကေတာ့ ဒီႏွစ္ခုစလံုး မေကာင္းဘူး။ တိုင္းရင္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒါပဲ ဒီလို ေျပာေနၾကတာေပါ့ေလ။ အနည္းနဲ႔အမ်ားေပါ့။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အဲလို လိုလားခ်က္ျခင္း တူေပမယ့္လည္း အခု ကရင္နဲ႔က်ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ အေျခအေနက ေကာင္းမြန္လာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆရာေျပာသလို ကရင္နဲ႔ျဖစ္လာတဲ့ျပႆနာက ဟုိ လြတ္လပ္ေရးမတိုင္ခင္ သို႔မဟုတ္ လြတ္လပ္ေရးအဦးကတည္းက ျဖစ္လာခဲ့တာ။ ကခ်င္ႏွင့္ျပႆနာက ဒီထက္ေတာင္ ေနာက္က်တယ္ဆိုေတာ့။ ပိုတာရွည္တဲ့ဟာက ေအာင္ျမင္လာၿပီးေတာ့။ ေနာက္ပုိင္းမွျဖစ္လာတဲ့ျပႆနာက ဘာျဖစ္လို႔ အဲလိုျဖစ္ရတာလဲ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ သူ႔နယ္ေျမရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ရွိလို႔ ဒီလို ထင္ပါတယ္။ ကခ်င္နယ္ေျမက ကရင္နယ္ေျမနဲ႔ ပံုစံမ်ဳိး အေျခအေနမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးေလ။ သူ႔မွာက စီးပြားေရး အေနအထားက မတူဘူး။ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးေပါ့ေလ။ အဲဒါလည္း အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကရင္လည္းပဲ တခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ေတာ့ ထိုင္းနဲ႔ျမန္မာၾကားမွာ Buffer အျဖစ္နဲ႔ေနခဲ့ၿပီးေတာ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ ထိုင္းအစိုးရက Battle Field to Market Place ေျပာင္းမယ္ ဘာညာဆုိၿပီးေတာ့ လုပ္လာၿပီးေတာ့ ေနာက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ အလားအလာေတြ ရွိလာတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီေနရာကလည္း စီးပြားေရးအရ နည္းနည္း အေရးႀကီးလာတယ္ေလ။ ေနာက္ ကရင္အေနနဲ႔လည္းပဲ ဒီထိုင္းနဲ႔ ဒီဘက္က ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရၾကားမွာ သူက ႏွစ္ဖက္ဖိအားရွိလာတယ္။ ပိုျပင္းလာတယ္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူဖို႔ ပိုၿပီးေတာ့ ႀကိဳးစားလာတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲ႕ ဟုိဘက္ဒီဘက္မွာရွိတဲ့ ဒီတ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတြကလည္းပဲ ထိုင္းနဲ႔ျမန္မာလိုပဲ အခု စီးပြားေရးအရ သူတို႔ ဆက္ဆံမယ္။ အဲဒီေဒသမွာ စီးပြားျဖစ္ထြန္းေအာင္ လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားေတြရွိေနၾကတာပဲ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေခတ္ကာလတုန္းက ကခ်င္ေတြက ဥပမာအားျဖင့္ ေက်ာက္စိမ္းကိစၥတို႔၊ ျမစ္ဆံုဆည္ကိစၥတို႔။ အဲဒါေတြက သူတို႔အတြက္ နစ္နာတယ္လို႔ သူတို႔ထင္ခဲ့တဲ့ သေဘာေတာ့ ရွိေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ အခု ျမစ္ဆံုေရကာတာကို ရပ္ဆိုင္းလုိက္တယ္။ Suspend လုပ္ထားလိုက္တယ္ ဆိုေတာ့ ဆရာ အဲဒီဟာက သူတို႔အတြက္ ေက်နပ္စရာမျဖစ္ဘူးလား။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ အဲဒါေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူဖို႔အတြက္ အေတာ့္ကို ေကာင္းသြားတာေပါ့။ ဒီဥစၥာက။ ဒါေပမယ့္ နာက်ည္းခ်က္ေတြ က်န္ေသးတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ စီးပြားေရးအားျဖင့္ကေတာ့ ဒီ ေက်ာက္စိမ္းေတြ ဘာေတြ ထုတ္ယူတဲ့ေနရာမွာ အစိုးရဘက္က …

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ေက်ာက္စိမ္းေတြမက က်ဳပ္တို႔ သံယံဇာတပစၥည္းေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး ထုတ္သြားတယ္လို႔ သိရတယ္ေပါ့။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ သူတို႔က ေဒသခံ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ေဒသခံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို လ်စ္လ်ဴ႐ွဳၿပီးေတာ့ အျပင္က အင္အားစုေတြက ဝင္လာၿပီးေတာ့ အသံုးခ်သြားတယ္လို႔ အဲလို သူတုိ႔ျမင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အဲဟာကို ညိႇႏိႈင္းဖို႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ညိႇႏႈိင္းဖုိ႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား ဆရာ။ အဲဒါကုိ သူတို႔ နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္။ ဒီဟာ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးမယ္ဆိုတာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ အဲဒါေတာ့ ညိႇႏိႈင္းဖို႔ လုိတာေပါ့။ အဲဒါညိႇႏႈိင္းလို႔ရမွပဲ က်ေနာ္တို႔က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူမွာျဖစ္တာေပါ့။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ေျပာတာကေတာ့ သူတို႔က ထုိးစစ္မဆင္ဘူး။ သူတို႔ရဲ႕တပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးအတြက္သာ ပစ္မွတာ ျပန္ပစ္တာ ျဖစ္ပါတယ္ ဘာညာဆိုတာကိုေတာ့ ေျပာေနတာပါပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖဲြ႔ဆိုတာလည္း အႀကိမ္ေပါင္း။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ဘက္က ေတာ္ေတာ္ျပင္းထန္တဲ့ သေဘာေပါ့။ လက္နက္ႀကီးေတြ သံုးတယ္။ ေလယာဥ္ေတြသံုးၿပီး အဲလုိမ်ဳိး ၾကားေနရတာပဲ။ ဒါ ျပင္းထန္တဲ့ သေဘာေပါ့။ ခံစစ္ျဖစ္ေပမယ့္ သံုးတဲ့လက္နက္ႀကီးေတြက လက္နက္ႀကီးသံုးေတာ့လည္း ၾကားထဲက ျပည္သူေတြက ခံရတဲ့သေဘာလည္း ရွိတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီေနရာမွာ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးဖို႔ဆိုတာ ဥပမာ ဆရာတို႔လို ပုဂၢိဳလ္ေတြ။ ဆရာတို႔ဆိုရင္ KNU နဲ႔ ေစ့စပ္ေရးကိုလည္းပဲ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ဖူးတဲ့ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလည္းျဖစ္တယ္။ တိုင္းရင္းသားဘက္က လူသူေလးစားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္လည္းျဖစ္ေတာ့ အဲလိုပုဂၢိဳလ္ေတြက ဝင္ေရာက္ ေစ့စပ္ေပးမယ္ဆိုရင္ေကာ ဆရာ။ ျဖစ္ႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ျမင္ပါလား ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ကခ်င္ဘက္ကရွိမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ကခ်င္ဘက္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုလားတဲ့သူ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ဝင္ၿပီးေတာ့ ေစ့စပ္ႏိုင္လို႔ရွိရင္ ျဖစ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အခု တခ်ဳိ႕ေျပာတာကေတာ့ အခု ၈၈ ေက်ာင္းသားေတြ။ ကုိျမေအးတို႔ သြားတယ္။ ျပန္လာတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ သူတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စကားေျပာဖို႔ဆိုတာကို ႏွစ္ဖက္လံုး သေဘာတူတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေသးစိတ္ေလးေတြမွာ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ေရွ႕တန္းမွာ သူ႔ကုိငါတိုက္လို႔ ငါ ျပန္တိုက္ရတယ္ဆိုၿပီး တစ္ေယာက္တစ္ေယာက္ အျပစ္တင္ၿပီး ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အဲလုိ အေသးမႊာေလးတာ က်န္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲေလာက္ထိေကာ ဟုတ္ပါရဲ႕လား ဆရာ။ ဒါထက္မ်ား။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ အေသးအမႊာမက။ အခုဟာဒီ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အေျခအေနေလာက္ေရာက္မွ က်ေနာ္တို႔က နည္းနည္း စိတ္ခ်မ္းသာမယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ တဖက္ကတုိက္ရင္း တဖက္က ေဆြးေႏြးလို႔ မလြယ္ေလာက္တဲ့ အေျခအေနပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တစ္ခုက ကခ်င္နဲ႔ သူတို႔က လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၇ ႏွစ္လံုးလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးရခဲ့တယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီကာလရဲ႕ မူဝါဒႏွင့္ အခုလက္ရွိ အစိုးရရဲ႕သေဘာထားနဲ႔ေကာ ဘယ္ေလာက္ကြာဟမႈ ရွိပါသလဲ ဆရာ။ အဲဒါေၾကာင့္မ်ား သူတို႔ ပိုၿပီးမ်ား ဆိုးလာသလား။ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြ ဒါေၾကာင့္မ်ား ပိုၿပီး နာက်ည္းလာၾကသလား။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ အခု အစိုးရ။ က်ေနာ့္စိတ္ထင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အရင္ကထက္ေတာင္ လုိလားတဲ့ အစိုးရ ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီဘက္ကလည္း ဆႏၵရွိပါတယ္။ ဒီဘက္က ဒီမိုကေရစီခ်ီတက္ရာမွာ တိုင္းရင္းသား စည္းစည္းလံုးလံုး ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔သြားဖို႔ ေတာ္ေတာ္ေလးဆႏၵရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာ အဲဒီေတာ့ အခု ဒီျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း အခုထိကေတာ့ ဒီကိစၥကို ပါးစပ္ကသာ ေျပာေသးတယ္။ ဘာမွ အေရးတယူလုပ္တာေတာ့ မရွိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ ေဆာ္ၾသသူေတြက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ သိပ္မ်ားေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီေပးတာေတာင္မွ ျပန္လည္စဥ္းစားသင့္တယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ေျပာေနၾကပါတယ္ ဆရာ။ ဆိုေတာ့ ဒီကခ်င္နဲ႔ျဖစ္ေနတဲ့ျပႆနာဟာ ျပည္ေထာင္စု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေရးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ထိ အႏၱရာယ္မ်ား ျဖစ္ေနပါသလဲ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဒါႀကီိးက အဟန္႔အတားႀကီး တစ္ခုျဖစ္တာေပါ့။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈကလည္း။ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတဲ့ကာလကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ ရွိမွာပဲ။ ဒါကေတာ့ မလြဲမေရွာင္တာပဲေလ။ တျခားေနရာေဒသမွာလည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ေနရာဌာနေတြဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီလုိပဲ လူ႔အခြင့္အေရးဟာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြားတာေပါ့။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရး ေနာက္ျပန္လွည့္ႏုိင္တယ္။ ေနာက္ဆုတ္ႏုိင္တယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ရပ္တန္႔ႏိုင္တယ္လို႔ေကာ ထင္ပါသလား။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ဘူး။ ေရွ႕ဆက္သြားမွာပဲ။ ဒီတိုင္းရင္းသား ရင္ၾကားေစ့ေရးကိစၥပဲ နည္းနည္း ျပႆနာရွိေနတာ။ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းကေတာ့ ဆက္သြားမွာပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု အစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားေတြေျပာေနတဲ့ Federal ဆိုတဲ့စကားကို သိပ္ေၾကာက္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာက သံုးသပ္သူတခ်ဳိ႕လည္း ေျပာၾကပါတယ္။ တိုင္းရင္းးသားေတြကလည္း ဒါကို လုိခ်င္တယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီဟာေကာ ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးပါလဲ ဆရာ။ ဒီစကားကိုမသံုးဘဲနဲ႔ တခ်ဳိ႕ဆိုလို႔ရွိရင္ ဦးခင္ေမာင္ႀကီး တစည ကဆိုရင္ က်ေနာ္ အင္တာဗ်ဴး တစ္ခါလုပ္ခဲ့တုန္းက ဒီစကားကိုေတာ့ မသံုးဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအဆင့္အတန္းမ်ဳိး အခြင့္အေရးမ်ဳိး ေပးခ်င္ပါတယ္ ဘာညာ ေျပာပါတယ္ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ သေဘာကေတာ့ အခုကလည္း အခုလက္ရွိပံုစံကလည္း Federal သြားမယ့္ လမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္တဲ့ ပံုစံမ်ဳိးပဲ။ ျပည္နယ္အစိုးရေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသေတြ အခြင့္အေရးပိုေပးမယ္၊ အာဏာပိုေပးလာမယ္ဆုိၿပီး ဒါလည္း Federal သေဘာသက္ေရာက္တာပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာ ဒါေပမယ့္ အႏွစ္သာရက ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ State Authority ကေတာ့ ျပည္ေထာင္စု ဗဟုိအစိုးရက ေခါင္းေခါက္ေရြးတဲ့ဟာေတြ အဓိကျဖစ္ေနတာေပါ့ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ မဟုတ္ဘူးေလ။ ပံုစံကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးေရာက္ေနပါၿပီ။ ျပည္နယ္အစိုးရ ပိုၿပီးေတာ့ အာဏာရွိလာ၊ ျပည္နယ္အစိုးရ ပိုၿပီိးေတာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိလာမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဒါက Federal ပဲေလ။ ဒါေပမယ့္ Federal နဲ႔ အဆင္ေျပခ်င္မွ ေျပမွာကိုး။ ဒါကလည္း ျပည္နယ္လည္းရွိတယ္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္တျခား တျခားတိုင္းရင္းသားေတြကလည္း ရွိေသးတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Federal ပံုစံကုိေျပာမယ္ဆိုရင္ ၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာလည္း ဒီလိုပဲေပးခဲ့တာ မဟုတ္ဘူးလား ဆရာ။ ျပည္နယ္ဆိုတာ ဖြဲ႔စည္းေပးထားခဲ့တာ။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို တိုင္းရင္းသားေတြက ...

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုက ပံုစံတစ္မ်ဳိးေလ။ သူက အရင္ရွိခဲ့တဲ့ Ministries of Burma Proper ကို ဆြဲၿပီးေတာ့ … … ေလးေတြ သူက ဆက္ဆက္ေပးလိုက္တဲ့ သေဘာေလာက္ပဲရွိတယ္။ ထူးထူးျခားျခား မျဖစ္လာဘူး။ အဲဒါကုိ ေတာင္ႀကီး ညီလာခံတုန္းက ဒါ အႀကီိးအက်ယ္ ေဝဖန္တာပဲ မဟုတ္ဘူးလား။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အခု ဆရာက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုက ၄၇ ဖြဲ႔စည္းပံုထက္သာတယ္လို႔ ဆရာက ယူဆပါသလား။ ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ က်ေနာ္ ယူဆတယ္။ သူ သာတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဘယ္အခ်က္ေတြမွာ သာပါသလဲ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဘယ္အခ်က္ေတြမွာသာသလဲဆိုလို႔ရွိရင္ သူက ျပည္နယ္ေတြ တုိင္းေဒသႀကီးေတြမွာ သီးျခားအစိုးရေတြရွိၿပီးေတာ့ သူ႔ဟာသူ သီးျခားေဆာင္ရြက္သြားတဲ့သေဘာ ရွိတယ္ေလ။ ဟုိတုန္းက ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြက ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြပဲေလ။ သိပ္ၿပီးေတာ့ သူက သီးျခား မရွိလာဘူး။ အခုက သီးျခားရွိတဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲဒီကေနဆက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ျပည္နယ္တို႔ တိုင္းေဒသႀကီးတို႔ ပိုၿပီးေတာ့ အာဏာေပးလိုက္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒါ Federal လမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္သြားမွာပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တစ္ခုက စစ္တပ္ရဲ႕အခန္းက႑ေကာ ဆရာ။ ျပည္နယ္ေတြမွာဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးတယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ တိုင္းမွဴးနဲ႔ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘယ္သူ ပိုၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္အဆင့္ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ေပါ့ ဆရာ။ ျပည္နယ္မွာ စစ္တပ္က ပိုၿပီးေတာ့ အာဏာလႊမ္းမိုးမႈရွိေနတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဒါကေတာ့ ပဋိပကၡရွိတဲ့ေဒသမွာကေတာ့ တပ္က အခန္းက႑ရွိတာေပါ့။ တကယ့္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရလာတဲ့အခါမွာ တပ္က သူရဲ႕ဟိုဒင္းက ေလ်ာ့သြားမွာေပါ့။ သူ႔အခန္းက႑က နည္းနည္းမွိန္သြားမွာေပါ့။ ဥပမာအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာပဲ။ ဒီတိုင္းရင္းသားအမ်ားႀကီးမွာမွ ဘာမွ သိပ္ၿပီးေတာ့ ျပႆနာ မရွိလာဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွာေကာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက တခ်ဳိ႕က ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီ ကခ်င္အေရး အပစ္အခက္ရပ္စဲဖို႔ သမၼတက ညႊန္ၾကားတယ္။ တပ္က မလိုက္နာဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတေတာင္မွာ ဒီကိစၥမွာ အာဏာမရွိဘူးလို႔ ေျပာေနၾကတာပါ။ ဘယ္လိုျမင္ပါလဲ ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ဒါေတာ့ မသိဘူးေလး။ က်ေနာ္တို႔ ေရွ႕ေနာက္ command က ဘယ္လိုရွိမွန္း က်ေနာ္ကလည္း ေသခ်ာသိတာမွ မဟုတ္ပဲ။ သမၼတက အေမရိကန္သမၼတလို Commander in Chief မွ မဟုတ္ပဲ။ Commander in Chief သက္သက္ ရွိတာကို။ က်ေနာ္တို႔ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ သမၼတက Commander in Chief မွ မဟုတ္ပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥ ကခ်င္နဲ႔ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥကို ခဏထားရင္ က်န္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ရရွိထားတဲ့အဆင့္ကေကာ ေတာ္ေတာ္ေလး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအလားအလာရွိတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါသလား။ အခု ရွမ္းနဲ႔လည္းပဲ ျဖစ္ေနတယ္ ဆရာ။ ရွမ္းမွာလည္းပဲ တခ်ဳိ႕။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလားအလာေတာ့ ရွိပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး ေကာင္းေနပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားျပႆနာကေတာ့ ေန႔ခ်င္းညခ်င္းေျဖရွင္းလို႔ ၿပီးမယ့္ျပႆနာမ်ဳိးမွ မဟုတ္ပဲ။ တိုင္းရင္းသားေတြကလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သူတို႔ဆႏၵေတြကလည္ အမ်ဳိးစံုရွိတယ္။ ဒါေတြကို ညိႇၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ကိစၥဆိုေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္လာဘူး။ ၾကာေတာ့ ၾကာဦးမွာပဲ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တခ်ဳိ႕က ဗမာဗဟိုအစိုးရက Federal တိုင္းရင္းသားေတြ ခြဲထြက္မွာကိုစိုးရိမ္တယ္ဆိုၿပီး ေျပာပါတယ္။ အဲလိုခြဲထြက္မယ္ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စရာ တကယ့္အေျခအေန ဆက္လက္ရွိေနေသးတယ္လို႔ ဆရာ ထင္ပါသလား ဆရာ။ တကယ္မ်ား။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။ က်ေနာ္ထင္တယ္ တုိင္းရင္းသား။ ဘယ္တိုင္းရင္းသားမွ ခြဲထြက္မယ့္ သေဘာေတာ့ ရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ အားလံုးေနခ်င္မယ့္သေဘာ ရွိပါတယ္။ တစ္ခုပဲေပါ့ နည္းနည္း။ တိုင္းရင္းသားေတြ အခြင့္အေရး ပိုရလာမယ္၊ အာဏာ ပိုရွိလာမယ္။ အဲဒီသေဘာေလာက္ပဲ သူတို႔ လုိခ်င္ၾကမယ္လို႔ ထင္တယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါကိုေကာ ဗဟိုအစိုးရက သေဘာေပါက္မယ္ ထင္ပါသလား ဆရာ။

ဦးထြန္းေအာင္ခ်ိန္ ။ ။ ေပါက္ပါလိမ့္မယ္။ သူကလည္း အခု ပိုၿပီးေတာ့ Open ျဖစ္လာတယ္ေလ။ ႏိုင္ငံတကာကေကာ၊ ျပည္တြင္းကေကာ သေဘာထားေတြအမ်ဳိးမ်ဳိး ေဖာ္ထုတ္လာေတာ့ သူလည္း အဲဒါေတြ နားလည္ပါတယ္။ ။

ဗီြအိုေအ (ျမန္မာပိုင္း) အစီအစဥ္မွ ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါတယ္။