ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္တို႔ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ ၂၀၁၁ သတင္းေတြထဲမွာ ဘယ္လိုသတင္းေတြက သတင္းေကာင္းေတြအျဖစ္ ေရးသားခဲ့ၾကရတယ္။ သတင္းေကာင္းဆိုတာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ သတင္း႐ႈေထာင့္ကေန ၾကည့္ၿပီးေတာ့ သတင္းအဂၤါရပ္ေတြဘာေတြနဲ႔ ညီတာကိုေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တုိင္းျပည္အတြက္၊ ျပည္သူအတြက္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ေကာင္းတဲ့သတင္းလို႔ ယူဆႏိုင္သလဲဆုိတာကို စၿပီးၾကည့္ၾကရပါစို႔ ခင္ဗ်ား။ ပထမဦးဆံုး ဆရာ ကိုေဝၿဖိဳးအေနနဲ႔ ဘယ္သတင္းေတြက သတင္းေကာင္းလို႔ဆိုခ်င္ပါသလဲ အၾကမ္းဖ်ဥ္း သံုးသပ္ေပးပါ။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံအတြက္ေကာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ မီဒီယာအတြက္ေကာ အမ်ားျပည္သူကို ေဖာ္ျပေပးႏိုင္တဲ့ အမ်ားျပည္သူသိခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားဆံုးႏွစ္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ႏွစ္တႏွစ္ပါ။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ အေကာင္းဆံုးလို႔ ေျပာႏိုင္တဲ့သတင္းကေတာ့ ျမစ္ဆံုအေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့သတင္းပါ။ ျပည္တြင္းအေနနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ တႏိုင္ငံလံုးျပည္သူေတြက ျမစ္ဆံုမွာ ေဆာက္မယ့္ေရကာတာကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈေတြနဲ႔ အမ်ားအျပားေျပာဆိုခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ျမစ္ဆံုကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ႔သမၼတ သက္တမ္းတေလွ်ာက္မွာ ရပ္နားထားမယ္ဆိုတဲ့သတင္းက တျခားသတင္းေတြထဲက အေကာင္းဆံုးထဲမွာ အပါအဝင္တခုလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ တျခား အေျပာင္းအလဲေတြမွာလည္း ႏိုင္ငံေရးအေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့သတင္း။ ေနာက္တခါ ဒီဘက္ အရပ္သားအစိုးရအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာၿပီးေနာက္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းထဲကို ျပန္လည္ေျခခ်လာတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြက ေကာင္းမြန္တဲ့သတင္းအျဖစ္ ေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာကိုေအာင္ေဇာ္ သေဘာထားလည္း ေျပာျပအုန္း။ ဘယ္သတင္းေတြကို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က သတင္းေကာင္းေတြလုိ႔ သတ္မွတ္လိုပါသလဲ ခင္ဗ်ား။
ကိုေအာင္ေဇာ္ ။ ။ သတင္းေကာင္းေတြ မ်ားတဲ့ႏွစ္ပါ။ ၂၀၁၁ ဒီႏွစ္က အခုနေျပာသြားတဲ့ ျမစ္ဆံု သတင္း။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္ မတိုင္ခင္မွာ ဆက္ဆံေရးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္နဲ႔ စေတြ႔ကတည္းက အျပင္ကသတင္းေထာက္ေတြက guess feeling … sense တခုရေနခဲ့တယ္။ အေျပာင္းအလဲတခု လာေနၿပီဆိုတဲ့ပံုစံမ်ဳိး။ အဲဒါမ်ဳိးကိုရခဲ့တာ။ အဲဒီသတင္းမ်ဳိးေတြကို အျပင္က မရေသာ္လည္း အေတာ္အားက်ဳိးမာန္တက္ လိုက္ခဲ့တယ္။ ေရးခဲ့တယ္။ ေထာင့္စံုက ေရးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးတခုကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို sanction နဲ႔ ပိတ္ဆို႔ထားၿပီးေတာ့မွ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကလင္တန္ လာတဲ့ခရီးစဥ္။ အဲဒီ ခရီးစဥ္မတုိင္ခင္မွာ သမၼတ အုိဘားမားကေန သူ႔ Air Force One ကေန ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ စကားေျပာတယ္။ ေနာက္ ျမန္မာကို အာဆီယံ ဥကၠ႒အျဖစ္နဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တယ္။ ၂၀၁၄ မွာ က်င္းပမယ့္ကိစၥ။ အဲဒီသတင္းေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ အားက်ဳိးမာန္တက္ လုိက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒါေတြက ျမန္မာျပည္အတြက္လည္း အားရွိေစတဲ့ သတင္းေကာင္းေတြလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ သတင္းေကာင္းေတြေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ သတင္းထဲမွာမွ က်ေနာ္တို႔ သတင္းသမားေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာလို႔မရခဲ့တဲ့ သတင္းေတြကို သတင္းဆိုးလို႔ သတ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ သတ္မွတ္ႏိုင္တဲ့သတင္းေတြ ျပည္တြင္းမွာ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အဲဒီမွာ တုိင္းရင္းသားစစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ ဒုကၡပင္လယ္ေဝရတဲ့ကိစၥေတြ။ တခါ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတခ်ဳိ႕ရဲ႕က်န္းမာေရးကိစၥေတြ။ အဲဒီလို သတင္းမ်ဳိးေတြကိုေရာ ၾကားေတာ့ၾကားရတယ္ ဘယ္ေလာက္ ေက်ေက်နပ္နပ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေရးသားခြင့္ရခဲ့ပါသလဲ။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ ေစာေစာက ေျပာတဲ့သတင္းေတြထဲမွာဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ တခ်ဳိ႕အေၾကာင္းအရာေတြကို သင့္သေလွ်ာက္ကလႊဲရင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါအျပင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း တခ်ဳိ႕အေၾကာင္းအရာေတြမွာ … ထားပါေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္းမွာ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနသူ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ႏွစ္ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ ပါသင့္ပါထိုက္သူေတြ ပါလာသလို။ က်ေနာ္တုိ႔ ပါေစခ်င္တဲ့ အမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ တခ်ဳိ႕လည္း ပါမလာေသးတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဖာ္ျပသင့္ ေဖာ္ျပထုိက္သေလာက္ အေျခအေနကလႊဲလို႔ တခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေအာင္ေဇာ္တို႔ကေတာ့ အျပင္ကဆိုေတာ့ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြထက္ အဲဒီကိစၥေတြကို ပိုၿပီးေဖာ္ျပခြင့္ရခဲ့တယ္ ထင္ပါတယ္။
ကိုေအာင္ေဇာ္ ။ ။ က်ေနာ္ထင္တယ္ အျပင္နဲ႔အထဲ ႏွစ္ဖက္စလံုးက complimentary role တခုကို က်ေနာ္တို႔ play ၾကတယ္ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ခုေပါင္းမွ တခုျဖစ္တဲ့ သေဘာျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒါလည္း က်ေနာ္ထင္တယ္ သဘာဝက်ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္အေနအထားနဲ႔ဆိုရင္။ အျပင္မွာဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥ။ ကခ်င္မွာ တုိက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္တဲ့ကိစၥ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အက်ဥ္းသားကိစၥေတြမွာဆိုရင္လည္း ကိုမင္းကိုႏိုင္၊ ကိုကိုႀကီးတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးကိစၥေတြ ထဲထဲဝင္ဝင္ ေရးခြင့္ရခဲ့တာ ေရးခြင့္ရေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အထဲမွာရွိတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ညီေနာင္ သတင္းစာဆရာေတြ၊ အယ္ဒီတာေတြ Eleven ကအစ အဲဒါေတြကို ထဲထဲေရာက္ေရာက္ သူတို႔ ေရးလို႔မရတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီဘက္ကေနၿပီးေတာ့ သူတုိ႔မရႏိုင္တဲ့ အပိုင္းေတြ၊ သူတုိ႔ မေရးႏိုင္တဲ့အပိုင္းေတြကို က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္ကေနၿပီးေတာ့ မီးေမွာင္းထိုးျပၿပီး ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ျပည္တြင္းက ပရိသတ္ေတြ သိေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ေရးျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ သတင္းေကာင္းတခုက ဘာလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာ အားရမိတာတခုရွိတာက က်ေနာ္တုိ႔လို website ေတြက အထဲမွာ ban လုပ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးလ၊ ေလးလ ေလာက္ကစၿပီး အဲဒီ ban လုပ္ထားတဲ့ website ေတြကို ႐ုတ္လိုက္ပါတယ္။ ႐ုတ္လိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ျပည္တြင္းက က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ site ေတြကို အမ်ားႀကီး ဖတ္တဲ့လူေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္သြားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ကလာၿပီးၾကည့္တဲ့ စာဖတ္သူဦးေရဟာ နံပတ္ ႏွစ္ အဆင့္မွာ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါက သတင္းေကာင္းတခုပါ။ ေနာက္တခ်က္က ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ မီဒီယာေတြက အတိုင္းအတာတခုအထိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေၾကာင္း ေရးခြင့္ရတာတုိ႔။ ျပည္တြင္းစစ္ကိစၥကိုလည္း အေပၚယံ ပါးပါးေလးေရးလို႔ ရတဲ့ကိစၥမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာတာကအစ ဒါေလးေတြကေတာ့ စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ထင္တာကေတာ့ ျပည္ပကေနၿပီေတာ့ အားက်ဳိးမာန္တက္ ျပည္တြင္းက က်ေနာ္တို႔ ညီေနာင္မိတ္ေဆြေတြ၊ သတင္းစာဆရာေတြ လုပ္လို႔မရတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ဒီကလုပ္ေပးႏိုင္တာ သတင္းေကာင္းတခုပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔လိုက္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းဟာ ပထမဆံုး ၾကားရတာ အေတာ္အားရစရာေကာင္းတဲ့ သတင္းပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီသတင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲမွာ ဘာေတြ လုပ္ေပးႏိုင္သလဲဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ပါသလဲ။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အခုန ကိုေအာင္ေဇာ္ ေျပာသြားသလိုပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းက အေနအထားနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ က်ေနာ္တို႔က အတတ္ႏိုင္ဆံုး ဒီမတုိင္ခင္ေကာ ၂၀၁၁ မတိုင္ခင္ အေျခအေန ၿပီးခဲ့တဲ့ ေလးငါးေျခာက္ႏွစ္အတြင္းမွာ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ဳိးကေန ဒီလိုအေျခအေနေရာက္လာေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္ေလာက္၊ ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ အားလံုးအသိျဖစ္သလို။ ဒီႏွစ္အတြင္းမွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ရႏိုင္တဲ့ေနရာကေန က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာတာဝန္ ေက်ႁပြန္ေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေဖာ္ျပသင့္ ေဖာ္ျပထိုက္ ေဖာ္ျပႏိုင္ခြင့္ရေအာင္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ရွိရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ ေရးထုိက္တာေတြ၊ ေရးသင့္တာေတြ၊ ေရးသင့္တာထက္ ပိုၿပီးေရးႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသလို ေရးခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ အေစာက ဆရာေမးသလို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သတင္းတခုရဲ႕ေနာက္က follow up လိုက္ႏိုင္တဲ့ အပိုင္းေတြမွာ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ လိုတာေလးေတြ ရွိေနပါတယ္။ လုိတာေလးေတြ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ႏွစ္ပိုင္းရွိသလို။ ဒီဘက္က လုပ္ေဆာင္မႈအပိုင္းက ေမးျမန္းမႈ၊ ေဖာ္ထုတ္ေရးသားမႈအပိုင္း လိုအပ္ခ်က္ရွိေနသလို။ တဖတ္က က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထုတ္ပိုင္မႈ၊ ထုတ္ျပန္မႈအပိုင္းေတြမွာ ေရးလို႔ရႏိုင္တဲ့အေနအထားေတြမွာလည္း တခ်ဳိ႕ လိုအပ္တာတခ်ဳိ႕ရွိေနဆဲပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ၂၀၁၁ ကုန္လြန္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ကို မွန္းၾကည့္ၾကပါစို႔ခင္ဗ်ား။ ၂၀၁၂ ရဲ႕ အလားအလာေကာ ဘယ္လိုျဖစ္လာမယ္ ထင္ပါသလဲ။ ပထမဦးဆံုး သတင္းအေနနဲ႔ ပိုမိုၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရလာမယ္ ထင္ပါသလား။ ဆရာ ကိုေဝၿဖိဳး ဆက္ေျပာပါ။ ျပည္တြင္းက လူတေယာက္အေနနဲ႔။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ၂၀၁၁ က က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြရဲ႕အစလို႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ေစာေစာက ကိုေအာင္ေဇာ္ ေျပာတဲ့အထဲမွာလည္း ပါပါတယ္။ ၂၀၁၄ အာဆီယံဥကၠ႒အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း အပါအဝင္၊ ဟီလာရီ ကလင္တန္က ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) ေက်ာ္အတြင္းမွာ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး တေယာက္အေနနဲ႔ လာခဲ့တဲ့ခရီးစဥ္ အပါအဝင္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းထံ ျပန္လည္ ဝင္ဆန္႔ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တာေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ နားလည္းတာကေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအဝန္းအဝိုင္းနဲ႔ ဆက္ဆံႏိုင္ေလာက္တဲ့ လံုေလာက္တဲ့ စံႏႈန္းေတြ ရွိဖို႔ ႀကိဳးပမ္းလာျခင္းကို ျမင္ပါတယ္။ ဒီအတုိင္း မွန္ခဲ့လို႔ ဒီလမ္းေၾကာင္းအတုိင္းပဲ အေကာင္းဖက္ကို ဆက္သြားခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၂၀၁၂ က က်ေနာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံအတြက္ ဒီထက္ ေမွ်ာ္လင့္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိလာႏိုင္တဲ့ ႏွစ္လို႔ ေျပာလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေအာင္ေဇာ္ရဲ႕ ၂၀၁၂ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္လည္း ေျပာပါ။
ကိုေအာင္ေဇာ္ ။ ။ ၂၀၁၂ ရဲ႕ Crystal ball ကို က်ေနာ္တုိ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အခုန က်ေနာ္ အျမဲတမ္း ေျပာေနတဲ့ အထူးသတိထား ေစာင့္ၾကည့္ႀကိဳဆိုတယ္။ Cautious optimism ကိုဆက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းရမယ္။ အခုသြားေနတဲ့ အရွိန္ကို က်ေနာ္တို႔ မ႐ုတ္ေအာင္ မီဒီယာေတြက သူ႔ရဲ႕ watch of role ကေန အျပင္ကေန၊ အထဲကေန အလုပ္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဆိုေတာ့ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ မီဒီယာ၊ ျပည္ပမွာရွိတဲ့ မီဒီယာေတြ professional ျဖစ္ျဖစ္နဲ႔ အခု ၂၀၁၂ မွာ ျဖစ္လာမယ့္ ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ဳိးေတြကို ဘယ္ေလာက္အထိ critical ျဖစ္ျဖစ္၊ independence ျဖစ္ျဖစ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔က cover လုပ္ႏိုင္မလဲ။ Media ethics ေတြ မီဒီယာေတြမွာ ရွိသင့္တဲ့ က်င့္ဝတ္ေတြနဲ႔အညီ ဘယ္ေလာက္လုပ္လို႔ရမလဲ။ အစုိးရကလည္း အေျပာနဲ႔အလုပ္ညီညီနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ အခြင့္ေပးမလဲဆိုတာေတြက အေရးႀကီးတဲ့ေနရာေတြလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တဆက္တည္း ေမးခ်င္တာက အဲဒီမွာ အစိုးရက မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို မီဒီယာသမားေတြ ေမွ်ာ္လင့္သေလာက္ မလိုက္လာႏိုင္ဘူး။ အဲဒီအထဲ မီဒီယာသမားေတြက သူတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ ေဘာင္ခ်ဲ႕ေရးရတယ္လို႔ျမင္ၿပီး မီဒီယာနဲ႔ အာဏာပိုင္တို႔ၾကားမွာ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ျပန္ ေလွ်ာက်ႏိုင္တဲ့ အဆိုးဆံုး scenario အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္တယ့္ အေျခအေန ရွိႏိုင္သလား။
ကိုေအာင္ေဇာ္ ။ ။ ျဖစ္ႏိုင္တာေပါ့။ က်ေနာ္ ထင္တာကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ထင္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ အေကာင္းဆံုးကို ေမွ်ာ္လင့္သလို၊ အဆိုးဆံုးကိုလည္း ေလွ်ာ့မတြက္ထားသင့္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ အထက္မွာရွိတဲ့ တကယ့္ corruption ျဖစ္တဲ့ကိစၥေတြ။ corrupt ျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြကိစၥေတြ၊ အတြင္းေရးကိစၥေတြ မီဒီယာေတြမွာ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ေဖာ္ျပခြင့္မရေသးတာ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေဖာ္ျပခြင့္၊ ေရးခြင့္။ အဲဒါေတြကို လိုင္းမာေတြလို႔ ေျပာလို႔ရတယ့္ လူေတြက ဘယ္လိုတံု႔ျပန္မလဲ။ အေရးယူမလဲဆိုတာေတြက ၂၀၁၂ - ၂၀၁၃ တုိ႔မွာ အဲဒါေတြကို စျမင္ရေတာ့မယ္လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမယ္။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုေဝၿဖိဳး က ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ အဲဒီ အာဏာပိုင္ေတြၾကားထဲက တင္းမာတဲ့လူေတြနဲ႔ မီဒီယာနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႔လာၿပီးေတာ့ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္က ပိုၿပီး တင္းၾကပ္ခံလာရႏိုင္ဖြယ္ ရွိလာႏိုင္ပါသလား။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ လက္ရွိ အေနအထားက က်ေနာ္တုိ႔ ျဖတ္သန္းလာခဲ့တဲ့ ေလးငါးဆယ္ႏွစ္ထက္ဆရင္ အခုလက္ရွိမွာ တခ်ဳိ႕ ေျဖေလွ်ာ့ေပးလာတဲ့ အေနအထားေတြရွိလာတယ္ဆိုတာေတာ့ အားလံုးလည္း ျမင္ေနေတြ႔ေနၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္း တခ်ဳိ႕ကိစၥရပ္ေတြမွာ အေျပာင္းအလဲကို တကယ္ ယံုၾကည္ၿပီး ဒီအေျပာင္းအလဲေတြမွာ ပါဝင္ပတ္သက္လာသူေတြ ရွိေနသလို။ တခ်ဳိ႕လည္း ဒီအေပၚမွာ လိုက္ေလ်ာညီေထြ မျဖစ္လာႏိုင္ေသးတာေတြ၊ မီဒီယာေတြရဲ႕အေနအထားကို နားမလည္ႏိုင္ေသးတာေတြလည္း တခ်ဳိ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တုိ႔က သတိရွိရွိနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္စရာရွိတဲ့အလုပ္ကို သတိထားၿပီးေတာ့ အေကာင္းဆံုးလုပ္ႏိုင္ဖို႔ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေနာက္ျပန္မသြားရေလေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ရွိေနတဲ့ေနရာ၊ ရေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေလးကေန ဒီလိုပဲ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းခ်ဲ႕ၿပီးေတာ့ … တခ်ဳိ႕ကိစၥရပ္ေတြက ျဖည္းျဖည္းသြားလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ျမန္ျမန္သြားရမွာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ အားလံုး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွ ရမယ့္ကိစၥပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပုဂၢလိက သတင္းစာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ထုတ္ပိုင္ခြင့္ဆိုတာေကာ ၂၀၁၂ အတြင္းမွာ ကိုေဝၿဖိဳး တို႔ Eleven Media က ရရင္လည္း အရင္ဆံုးရမယ္လို႔ တခ်ဳိ႕က ခန္႔မွန္းေနၾကပါတယ္။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ က်ေနာ္တို႔ရယ္မွ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာေနၿပီး ပုဂၢလိက သတင္းစာ ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ျပင္ဆင္ထားမႈရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔မွ မဟုတ္ပါဘူး ဘယ္သူမဆို ရေစခ်င္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ တခု စဥ္းစားမိတာက ဒီလို မီဒီယာသမားေတြက မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ေဘာင္ခ်ဲ႕ဖို႔ စဥ္းစားလာၾကတာကို ဒီမုိကေရစီေတာင္းဆိုေနၾကတဲ့ လႈပ္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကေရာ နားလည္းၾကပါသလား။ ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရးထဲမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္အဝေပးပါဆိုၿပီေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဘက္ကေရာ ပံ့ပိုးေျပာေပးဖို႔ မလုိဘူးလား။ ေျပာတာကို ၾကားရပါသလား။ လႊတ္ေတာ္တို႔ ဘာတုိ႔မွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေပးပါလို႔ အဆိုတင္သြင္းတာေတြ ၾကားရပါသလား။
ကိုေအာင္ေဇာ္ ။ ။ လႊတ္ေတာ္ထဲက အသံေတြကေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာတာဆိုတာေတြ အရမ္းနည္းတာကို က်ေနာ္ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ေတြ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း သူရဦးေရႊမန္းတို႔ကအစ မီဒီယာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာလာတာေလးေတြ ေတြ႔ရတဲ့အခါၾကေတာ့ နည္းနည္း အံ့ၾသမိတယ္။ က်ေနာ္ ထင္တယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြကိုယ္တုိင္က ဒီမုိကေရစီ လမ္းစဥ္ကို က်င့္သံုးတယ္။ ဒီမုိကေရစီကို တိုက္လာတယ္ဆုိတဲ့ လူေတြကိုယ္တိုင္ကလည္း က်ေနာ္ ထင္တာကေတာ့ အေျပာနဲ႔အလုပ္ ညီညီ။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕က႑။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕အခန္းက႑ကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္ထဲမွနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွာ သတင္းစာဆရာေတြကို ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ ပံုစံေလးေတြေျပာင္းၿပီး ဆက္ဆံမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္က ဒီထက္ပိုၿပီး အလားအလာေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြကို cover လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာကိုေဝၿဖိဳးရဲ႕ ေနာက္ဆံုးမွတ္ခ်က္လည္း ေျပာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္း၊ ဒီမုိကေရစီအင္အားစု - ဒီမုိကေရစီလိုလားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းက မီဒီယာေတြကို ဆက္ဆံတာက ဘယ္လုိေနပါသလဲ။ ပိုၿပီးေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္။ ပိုၿပီးေတာ့ နားလည္းမႈနဲ႔ ဆက္ဆံမႈလိုေသးတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။ အလံုအေလာက္ သူတုိ႔ဟာ လြတ္လပ္မႈ ပြင့္လင္းမႈေပးေနတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
ကိုေဝၿဖိဳး ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းမွာ သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ sensitive ျဖစ္ေနတာေလးေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ နယ္ပယ္တုိင္းမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ မီဒီယာအေနနဲ႔ တခ်ဳိ႕ကိစၥရပ္ေတြမွာ source ကို ဒီအေၾကာင္းအရာကို ဘယ္သူက ဘယ္လုိေျပာပါတယ္ဆိုတာကို တိတိက်က် ေရးႏိုင္ဖို႔ တခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာတဲ့လူေတြ ရွိေနေပမယ့္ တခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေျပာႏိုင္ေသးတဲ့၊ ေျပာလို႔မရေသးတဲ့လူေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒီအေျပာင္းအလဲေတြကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ အားလံုးက ရဲရဲတင္းတင္းနဲ႔ ေျပာသင့္ေျပာထိုက္တာေတြ မွန္တာကို မွန္တယ့္အတိုင္း ေျပာခြင့္ရေစခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ ဘယ္နယ္ပယ္မွ မဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ဳိ ႔နယ္ပယ္ေတြမွာလည္း အေျပာင္းအလဲအတြက္ အခု ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းအတြင္းကဆိုရင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က အားကစား၊ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေကာ္မတီ ဥကၠ႒ သူရဦးေအးျမင့္ က စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္မရွိရင္ ဒီမုိကေရစီ မရွိႏိုင္ဆိုတဲ့ စကားလံုးမ်ဳိး သံုးႏႈန္းသြားတာမ်ဳိးေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါမ်ဳိးက တကယ္ေျပာသင့္ ေျပာထိုက္တဲ့ လူက ေျပာသလို။ တခ်ဳိ ႔ေတြကလည္း ဒါကို တကယ့္လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ တကယ္ကို ျဖစ္ေစခ်င္ပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံအေနနဲ႔လည္း မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိေနေစခ်င္ပါၿပီ။
ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပိုင္း) အစီအစဥ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။
No comments:
Post a Comment