အတၳဳပၸတိၱေရးသူ Peter Popham ေဒၚစုအေၾကာင္း ဘယ္လိုသံုးသပ္

"အႀကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔ထဲ ပါလာတဲ့အခါ အဲဒီ အစိုးရအဖြဲ႔ကို သူလုိခ်င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းဆီ၊ ဦးတည္ခ်က္ဆီ တည္မတ္ေပးရမယ့္ အေရးျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္႐ံုနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ရက္ရက္စက္စက္၊ ၾကမ္းၾကမ္းၾကဳတ္ၾကဳတ္ အုပ္စိုးလာတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတရပ္ရဲ႕ အျပဳအမႈေတြ၊ မူဝါဒေတြကို ေျပာင္းလဲေရးဟာ ဘာမွမဆိုင္ေသးပါဘူး။ နဖူးေတြ႔ ဒူးေတြ႔ ရင္ဆိုင္ရအံုးမယ့္ ျပႆနာေတြက က်န္ေနပါေသးတယ္ ..."

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့အေရး မ်က္ေမွာက္ေရးရာ သံုးသပ္ခ်က္အစီအစဥ္မွာ The Lady and the Peacock ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ ႔ အတၳဳပၸတိၱစာအုပ္တအုပ္ စတင္ျဖန္႔ျဖဴးတဲ့ အခမ္းအနားကို ၿပီးခဲ့တဲ့တပတ္က ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုိရွင္ Anglican ဘုန္းေတာ္ႀကီး Desmond Tutu, ၿဗိတိန္ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးႀကီး Joanna Lumley စတဲ့ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုထားတဲ့ ဒီစာအုပ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာေရးဆရာ Peter Popham ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာက ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Peter ပထမဦးဆံုး စာအုပ္နာမည္က စၿပီး ေဆြးေႏြးၾကရေအာင္ပါ။ The Lady and the Peacock ဆိုေတာ့ the Lady က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေျပာမွန္းအားလံုး လူတိုင္းသိပါတယ္။ Peacock ဆိုတဲ့ ဥေဒါင္းငွက္က ဘာကိုတင္စားၿပီး ေျပာလိုတာပါလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဥေဒါင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သေကၤတေတြက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဆိုလည္း သူတုိ႔ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကို ခြပ္ေဒါင္း striking peacock လို႔ တင္စားၿပီး ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ Peter ရဲ႕ စာအုပ္ထဲမွာ peacock ဆိုတာ ဘာကိုရည္ရြယ္ေျပာသလဲဆိုတာကို ပထမဦးဆံုး ရွင္းျပေပးပါ။

Peter Popham ။ ။ ေဒါင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သိပ္အေရးပါတဲ့ အဓိပၸာယ္ႂကြယ္ဝတဲ့ နမိတ္ပံုတခု၊ သေကၤတတခုလို႔ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။ လြန္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္ေတြဆီက ဘုရင္ေတြရဲ႕သေကၤတပါ။ ၿဗိတိသွ်လက္ထက္မွာေတာ့ ေတာ္လွန္ေသာေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အမွတ္အသားပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒါဟာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕သေကၤတ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္အေနနဲ႔ လႊမ္းျခံဳသံုးသပ္မိတာက ေဒါင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ သမိုင္းေခတ္ေတြအရ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ဆုိင္မႈနဲ႔ ေတာ္လွန္အံုႂကြမႈေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Peter ရဲ႕ အခုစာအုပ္မတိုင္မီကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေၾကာင္း ေရးထားၾကတာေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခု Peter ေရးတဲ့စာအုပ္က အရင္ရွိတဲ့စာအုပ္ေတြနဲ႔ ဘာျခားနားမႈရွိပါသလဲဆိုတာကို ရွင္းျပေပးပါ။

Peter Popham ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေၾကာင္း အတၳဳပၸတိၱ ေလးငါးအုပ္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဘာျခားနားသလဲဆိုရင္ က်ေနာ္စာအုပ္က up to date ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေျခအေနအထိ ေရးထားတာပါ။ ေဒၚစုကို ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တခါ ဒီႏွစ္ အေစာပိုင္းမွာလည္း ထပ္ေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ သူ ထိန္းသိမ္းခံရက လြတ္လာၿပီးခါစမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေျခာက္ႀကိမ္ ခုႏွစ္ႀကိမ္ ေရာက္ဖူးပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ကစၿပီး စတင္သြားေရာက္ခဲ့တာပါ။ Tourist အေနနဲ႔ သြားခဲ့တာပါ။ ကရင္နယ္ေျမ မာနယ္ပေလာကိုလည္း ေရာက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေတြ႔အၾကံဳအေတာ္ေလး မ်ားပါတယ္။ တျခားတျခားေသာ biographer အတၳဳပၸတိၱေရးသူေတြထက္ သာပါတယ္။ ဘယ္သူမွ မျမင္မေတြ႔ဘူးေသးတဲ့ အေထာက္အထားေတြလည္း အမ်ားႀကီး က်ေနာ္မွာ ရွိပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ၿပီးေတာ့ Peter ဟာ သတင္းေထာက္တေယာက္အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းကို ေစာင့္ၾကည့္ေရးသားခဲ့တယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါတယ္ေနာ္။

Peter Popham ။ ။ မွန္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္ကို ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တုန္းက သြားခဲ့တာ Independent မဂၢဇင္းအတြက္ သတင္းေဆာင္းပါးေရးဖို႔ သြားခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္က the Independent သတင္းစာအတြက္ ေတာင္အာရွဆိုင္ရာ သတင္းေထာက္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ေဒလီမွာ အေျခစိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ဟာ က်ေနာ္ cover လုပ္ရမယ့္ သတင္းယူရမယ့္ နယ္ေျမထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္က ေဒၚစု လြတ္လာတုန္းကလည္း က်ေနာ္ ရန္ကုန္သြားၿပီး အင္တာဗ်ဴးလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ သတင္းသမား ႐ႈေထာင့္က ေမးခြန္းတခုကို က်ေနာ္ စေမးခ်င္ပါတယ္။ Objectivity လို႔ေခၚတယ့္ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ကမာၻေပၚမွာ သူေတာ္စင္လိုမ်ဳိး ေလးစားၾကည္ညိဳျခင္းခံၾကရတဲ့ Nelson Mandela လို႔လို၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔လို ပုဂၢိဳလ္ေတြအေၾကာင္းကို ေရးရတာ ေျပာရတာ က်ေနာ္တုိ႔ journalists ေတြအတြက္ အင္မတန္ တာဝန္ႀကီးပါတယ္။ သူတုိ႔ကို ေဝဖန္တာေတြ၊ အားသာခ်က္ေတြနဲ႔အတူ အားနည္းခ်က္ေတြကို ထည့္ေျပာဖို႔ဆိုတာ အင္မတန္ အခက္အခဲ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလို အခက္အခဲမ်ဳိး အခုအခါ Peter ေတြ႔ရပါသလား။ Peter ရဲ ႔ စာအုပ္ဟာ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တယ္လို႔ အခိုင္အမာ ေျပာႏိုင္ပါသလား။

Peter Popham ။ ။ ခင္ဗ်ားသိတဲ့အတိုင္းပါပဲ သတင္းေလာကမွာ ဓမၼဓိ႒ာန္ဆိုတာ ခက္ခဲတဲ့ကိစၥရပ္တခုပါ။ လံုးဝဥႆံု မွ်မွ်တတ ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ခက္ခဲပါတယ္။ တဖက္ဖက္ရဲ႕အယူအဆ၊ အျမင္ကို ျပတ္ျပတ္သားသား မတင္ျပရင္ ကိုယ့္ရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ပီပီျပင္ျပင္ ေဖာ္ျပႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီစာအုပ္မွာ က်ေနာ့္ရဲ႕ထင္ျမင္ခ်က္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တင္ျပထားပါတယ္။ စာအုပ္တအုပ္လံုးဟာ လံုးဝ ဓမၼဓိ႒ာန္ မက်ပါဘူး။ က်ေနာ္အျမင္မွာ ေဒၚစုဟာ အလြန္အေရးပါ အရာေရာက္ၿပီး အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ဆိုးဝါးတဲ့ အျပဳအမႈ ဆက္ဆံျခင္းကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံလာခဲ့ရသူပါ။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ဟာ ဒီကိစၥမွာ ဓမၼဓိ႒ာန္က်ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ မလိုအပ္ေတာ့ဘူးလို႔လည္း ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အာဏာပိုင္ေတြကိုေရာ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ဘယ္လုိ ပံုေဖာ္ျခယ္မႈန္းထားပါသလဲ။

Peter Popham ။ ။ တဆင့္ၿပီး တဆင့္ပါပဲ။ ၁၉၈၈ အံုႂကြမႈနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ရေတာ့မယ္ဆိုတာ ေလသံျပစ္လာကတည္းက စရင္ေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ ေခတ္၊ သူ စိတ္ဓာတ္ခ်ဳိ႕ယြင္းလာတာ၊ ဖယ္ရွားခံရတာ။ အဲဒီေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊရဲ႕ အားၿပိဳင္ပြဲကာလက ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ ရွိမယ္။ အခုတခါေတာ့ မ်က္ႏွာသစ္ေတြ တက္လာတဲ့အခ်ိန္။ အခု ဦးသိန္းစိန္တို႔ရဲ႕ စိတ္ဝင္စားစရာ အခ်က္အလက္ေတြေပါ့။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူမ်ဳိးစံုနဲ႔ တတ္ႏိုင္သမွ်ေတြ႔ဆံုၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ကာလကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလို အာဏာပိုင္ေတြ ေခတ္အဆက္ဆက္ကို ေနာက္ခံကားလို ျခယ္မႈန္းၿပီး ဒီအေပၚမွာမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အေကာင္းဆံုး၊ အလွပဆံုး၊ အျပစ္ကင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ပံုေဖာ္ထားတဲ့ သေဘာလား။ သူ႔ကို ေဝဖန္တဲ့၊ အားနည္းခ်က္ကို ေထာက္ျပတဲ့အခ်က္ေတြ ဘာလုပ္ထားပါသလဲ။

Peter Popham ။ ။ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္က သူ႔ကို အေတာ္ေလး ေဝဖန္ထားပါတယ္။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံထုတ္ သတင္းစာတခ်ဳိ႕က ဒါကို သတိျပဳမိၾကပါတယ္။ သတင္းစာတေစာင္ကဆုိရင္ က်ေနာ္စာအုပ္ဟာ warm, but objective လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ သူတုိ႔က ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့ ေရးသားခ်က္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ က်ေနာ္ကလည္း သူ႔ရဲ႕ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရပ္ကို ေဝဖန္ဖို႔ဆိုတာ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာ ခ်ီးမြမ္းေထာပနာျပဳထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္၊ ၾကည္ညိဳ ကိုးကြယ္ဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ေရးထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ သ႐ုပ္မွန္အတိုင္း ျခယ္မႈန္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏုိင္ငံေရးထဲ ဝင္ေရာက္လာတုန္းက သူဟာ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ တလံုးမွ နားမလည္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူ စတင္ သင္ယူပါတယ္။ သင္ယူတာကလည္း အင္မတန္မွ လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္နဲ႔ သင္ယူႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ့္ စာအုပ္မွာလည္း သူမရဲ႕ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ အေတြးအေခၚေတြ ဘယ္လိုတိုးတက္လာတယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္ေစတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုလက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အျပဳသေဘာေဆာင္တယ္လို႔ လက္ခံေနၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဒါကို လက္ခံတယ္။ ပိုမုိၿပီးေတာ့ ဒါေတြ အရွိန္ရေအာင္လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ သူ ပူးေပါင္းပါဝင္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ ေျခလွမ္းေတြလည္း လွမ္းလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လုိသံုးသပ္ထားပါသလဲ။

Peter Popham ။ ။ အခု အခ်ိန္က သိပ္ကိုစိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ က်ေနာ္ သတိထားမိသေလာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလေလာက္ကစၿပီး ေဒၚစုဟာ သိပ္သတိထား ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ ပဲခူးကို သြားတာ၊ ပုဂံကို သြားေရာက္လည္ပတ္တာေလာက္ပဲ လုပ္ပါတယ္။ နယ္လွည့္ စည္း႐ံုးေရးလုပ္ဖို႔ သိပ္အေလာတႀကီး မလုပ္ပါဘူး။ ဒါကို သူ သိပ္သတိထားတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါဟာ အစိုးရသစ္ထဲက သေဘာထားေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူေတြရဲ႕ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွန္ကန္ေရးအတြက္ ေဒၚစုအေပၚမွာ အင္မတန္ ႀကီးမားတဲ့တာဝန္ႀကီး ရွိေနပါတယ္။ အခုအခ်ိန္က ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး အေရးအႀကီးဆံုးအခ်ိန္ ေရာက္ေနတယ္ဆိုတာ သံသယရွိစရာ မလိုပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ခင္ဗ်ားရဲ႕စာအုပ္ထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ကိုယ္က်င့္သိကၡာ ျပည့္ဝေသာ ဒီမုိကေရစီ လူ႔ေဘာင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီ လူ႔ေဘာင္ဆိုတာကေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ ကိုယ္က်င့္သိကၡာျပည့္ဝေသာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို ရွင္းျပပါ။

Peter Popham ။ ။ အစကတည္းက သူက စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာျပည္က ေပးစာမ်ားထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စနစ္တက် ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေစဖို႔အတြက္ ျပည္သူေတြက ေၾကာက္ရြံမႈကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ရမယ္။ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ ဆင္ႏႊဲရမယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ထဲမွာ ကိုယ္က်င့္သိကၡာပိုင္းဟာ သိပ္အေရးႀကီးတဲ့ေနရာက ပါဝင္ေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဥပမာ သူဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကို အစဥ္တစိုက္ ဆန္႔က်င္ၿပီး non violence အၾကမ္းမဖက္ေရးကိုသာ ေျပာဆိုလာပါတယ္။ ဒါဟာ သိပ္အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေလ့လာခ်က္အရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ ႔ အနာဂတ္အခန္းက႑ကို ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ ေတာ္လွန္ေရးလိုကိစၥမ်ဳိးကို အေလးထားတဲ့ ျပယုဂ္ေခါင္းေဆာင္တဦးပဲ ျဖစ္လာမလား။ ဒါမွမဟုတ္ တိုင္းျပည္ကို ဦးေဆာင္စီမံခန္႔ခြဲရတဲ့ တကယ့္ထိေရာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တေယာက္ ျဖစ္လာႏိုင္သလားဆိုတာကို ခန္႔မွန္းေပးပါ။

Peter Popham ။ ။ က်ေနာ္က အတၳဳပၸတိၱ ေရးသားသူပါ။ ေဗဒင္ဆရာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေဒၚစုဟာ တက္ႂကြတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအခန္းက႑က ဆက္လက္ပါဝင္သြားဖို႔လမ္းကို ေရြးထားတယ္ဆိုတာကေတာ့ သိသာပါတယ္။ သူဟာ သူ႔ရဲ ႔ အနာဂတ္ကို အဂၤလိပ္ဘုရင္မႀကီးလို အခန္းက႑မ်ဳိးအတြက္ ရည္ရြယ္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေဗဒင္ဆရာ မဟုုတ္ေပမယ့္ biographer အေနနဲ႔ ေျဖႏိုင္မယ့္ေမးခြန္းတခုကိုေတာ့ က်ေနာ္ ထပ္ေမးခ်င္ပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ အနာဂတ္မွာ အႀကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈက ဘယ္အရာလို႔ ထင္ပါသလဲ။

Peter Popham ။ ။ အႀကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔ထဲ ပါလာတဲ့အခါ အဲဒီ အစိုးရအဖြဲ႔ကို သူလုိခ်င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းဆီ၊ ဦးတည္ခ်က္ဆီ တည္မတ္ေပးရမယ့္ အေရးျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္႐ံုနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ရက္ရက္စက္စက္၊ ၾကမ္းၾကမ္းၾကဳတ္ၾကဳတ္ အုပ္စိုးလာတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတရပ္ရဲ႕ အျပဳအမႈေတြ၊ မူဝါဒေတြကို ေျပာင္းလဲေရးဟာ ဘာမွမဆိုင္ေသးပါဘူး။ နဖူးေတြ႔ ဒူးေတြ႔ ရင္ဆိုင္ရအံုးမယ့္ ျပႆနာေတြက က်န္ေနပါေသးတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ သူလိုခ်င္တဲ့ ဦးတည္ခ်က္လမ္းေၾကာင္းဆိုတာကို နည္းနည္း အေသးစိတ္ေျပာပါ။

Peter Popham ။ ။ တုိင္းရင္းသားမ်ား သဟဇာတျဖစ္ေရး၊ လူထုသာယာဝေျပာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အမ်ားႀကီးပါပဲ။ မ်ားေျမာင္းလာတဲ့ မူဝါဒေတြကို သူ ေျပာင္းလဲခ်င္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔အတြက္ ႏိုင္ငံေရး စိန္ေခၚမႈေတြက ႀကီးမားလြန္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါနဲ႔ တုိင္းရင္းသားမ်ား သဟဇာတျဖစ္ေရးဆိုလို႔ Peter အင္တာဗ်ဴးလုပ္ခဲ့တဲ့အထဲမွာ၊ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ တုိင္းရင္းသားေရးရာ မူဝါဒကို တိတိက်က် ေဖာ္ျပထားပါသလား။

Peter Popham ။ ။ သိတဲ့အတုိင္းပါပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ တႏွစ္ေက်ာ္ သူျပန္လြတ္လာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြ ပါဝင္တဲ့ ပင္လံုညီလာခံတရပ္ ေခၚယူေရးကို ေႂကြးေၾကာ္လာခဲ့တာပါ။ ဒီတုိင္းရင္းသားျပႆနာဆိုတာ အာဏာပိုင္ေတြက သိပ္တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ ျပႆနာပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီ ဒုတိယ ပင္လံုညီလာခံကိစၥကို အခု သိပ္မေျပာေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ လက္ရွိ အစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ခ်င္လို႔ အဲဒါကို စေတးလိုက္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါသလား။

Peter Popham ။ ။ ဒီလို ယူဆတာ မွန္တယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ေဒၚစုဟာ မူဝါဒေရးရာ အေလွ်ာ့ေပးမႈ အႀကီးအက်ယ္ တစံုတရာ မလုပ္ဘဲ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ ပြဲတပြဲကို ကစားေနရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခ်ိန္မွာ ဒါကို တစံုတရာ ေျပာဆိုေဝဖန္ေနဖို႔ အင္မတန္ ေစာလြန္ေနပါေသးတယ္။ အခုအထိ သူဘက္က ခ်ဥ္းကပ္မႈဟာ သိပ္မွန္ သိပ္ေကာင္းေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အဓိက စိန္ေခၚမႈက ဒီအစိုးရကို အမွန္တကယ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေနေသာ အစိုးရတရပ္ျဖစ္လာေအာင္ ဆြယ္ေဆာင္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗြီအိုေအ ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္မွ ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါတယ္။