ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဘီဘီစီ Radio 4 ရဲ႕ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ Reith Lectures အစီအစဥ္မွာ ေဟာေျပာခ်က္ ႏွစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အဂၤလိပ္လို ေဟာေျပာခ်က္ေတြကို ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္က ဘာသာျပန္ဆိုၿပီး အပိုင္းလိုက္ တင္ဆက္ေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခု အစီအစဥ္မွာေတာ့ လြတ္လပ္ခြင့္အေၾကာင္း ေဟာေျပာခ်က္ စတုတၳပိုင္းကို နားဆင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
ကမၻာတဝွမ္း လူသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခ်င္တဲ့ လိုအင္ဆႏၵကို အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ရာ အေျခအေနေတြက ကၽြန္မတို႔ကို ျပလိုက္ပါၿပီ။
ျမန္မာျပည္သူေတြပါ တျခား တိုင္းျပည္ေတြက ျပည္သူေတြလိုပဲ ဒီအေျခအေန အျဖစ္အပ်က္ေတြေၾကာင့္ စိတ္လႈပ္ရွားၾကပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ရဲ႕စိတ္ဝင္စားမႈက အထူးသျဖင့္ ထက္သန္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ Tunisia ႏိုင္ငံမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၂ဝ၁ဝ ဒီဇင္ဘာ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ၁၉၈၈ အုံႂကြမႈ ဒီႏွစ္ခုမွာ မွတ္သားေလာက္စရာ တူညီခ်က္ေတြရွိေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ နွစ္ခုစလုံးဟာျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အေသးအဖြဲ အေရးမႀကီးလို႔ထင္ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက စခဲ့ပါတယ္။
Tunisia ႏိုင္ငံက ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕မွာ သစ္သီးေရာင္းတဲ့ေစ်းသည္တေယာက္ဟာ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြရဲ႕ အေရးႀကီးပုံကို ေမ့ႏိုင္ေလာက္စရာမရွိေအာင္ ျပသခဲ့တာ ကမၻာတဝွမ္းက မသိခဲ့ပါဘူး။ သာမန္ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ကလည္းပဲ သူ႔ရဲ႕ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ဟာ သူ႔အဖို႔ အသက္ထက္ပင္လွ်င္ ပိုၿပီး တန္ဖိုးရွိေၾကာင္းကို တေလာကလုံး သိေအာင္ ျပသခဲ့ပါတယ္။
ဒီကိစၥဟာ ေတာ္လွန္ေရးႀကီးတခုလုံး ျဖစ္ေပၚလာေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ဆႏၵျပပြဲေတြေပၚေပါက္ခဲ့ရာမွာ (ဖုန္းေမာ္) အမည္ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္ ေသဆုံးရတဲ့ အျဖစ္ထိေအာင္ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ဟာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီရဲ႕ အာဏာရွင္စနစ္ကို ကန္႔ကြက္တဲ့ ျပည္လုံးကၽြတ္ ဆႏၵျပပြဲေတြကို ေပၚေပါက္ေစခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
တခါတုန္းက မိတ္ေဆြတေယာက္ ေျပာဖူးတာ ရွိပါတယ္။ ကုလားအုတ္ရဲ႕ေက်ာ႐ိုးကို က်ဳိးေစခဲ့တဲ့ ေကာက္႐ိုးဟာ သည္းမခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေလးလံလာခဲ့တယ္ဆိုတာ၊ ကုလားအုတ္ႀကီးက မွန္ထဲမွာ သူ႔ကိုသူ ျမင္သြားလို႔ျဖစ္မယ္လို႔ သူ ထင္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ သယ္ပိုးေနရတဲ့ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးႀကီးဟာ လက္မခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ႀကီးမားေနတယ္ ဆိုတာကို ကုလားအုတ္ႀကီး သိျမင္သြားလို႔ ျဖစ္မယ္၊ သူ ေခြလဲသြားတယ္ဆိုတာကလည္း အမွန္မွာ ဒါေလာက္ ေလးလံလြန္းလွတဲ့ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးႀကီးကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ သယ္ပို႔ေနဖို႔ ျငင္းဆန္လိုက္တဲ့သေဘာျဖစ္မယ္လို႔ သူ ထင္တဲ့ အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
Tunisia မွာေရာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေရာ လူထုခံစားေနရတဲ့ မတရား မမွ်တမႈနဲ႔ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးႀကီးေတြဟာ ခံႏိုင္စြမ္းမရွိေအာင္ ဘယ္ေလာက္ႀကီးမားေနတယ္ဆိုတာ ျပည္သူေတြ သိျမင္သြားေအာင္ ဘယ္ေလာက္ႀကီးမားေနတယ္ ဆိုတာ ျပည္သူေတြ သိျမင္သြားေအာင္ လူငယ္ႏွစ္ေယာက္တို႔ရဲ႕ ေသဆုံးမႈေတြက မွန္ေထာင္ၿပီး ျပသခဲ့ပါတယ္။
လူငယ္တြေဟာ လြတ္လပ္မႈကို အလြန္အမင္း လိုခ်င္ၾကတယ္ဆိုတာ သဘာဝတရား ျဖစ္ပါတယ္။ စုံလင္လာတဲ့ အေတာင္သစ္ေတြကို ျဖန္႔ခ်င္ ဆန္႔ခ်င္တဲ့ ဆႏၵဟာ သူ႔အလိုလို ျဖစ္ေပၚလာတာနဲ႔အမွ် ခြန္အားလည္းပဲ ႀကီးမားပါတယ္။ Tunisia ေတာ္လွန္ေရးမွာ လူငယ္ေတြ ေရွ႕တန္းကထြက္ၾကတယ္ဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကၽြန္မတို႔အဖို႔ အံ့ၾသဖြယ္ရာ မျဖစ္ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ဘဝေနထိုင္မႈ ပုံသ႑ာန္ကို သူတို႔ဖာသာ ဆုံးျဖတ္ခြင့္ေပးပါဆိုၿပီး ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသူေတြအထဲမွာ ပရိသတ္ႀကိဳက္တဲ့ Rap အဆိုေတာ္တေယာက္ ထင္ထင္ရွားရွား ပါဝင္ခဲ့တယ္ဆိုတာကလည္း အံ့ၾသဖြယ္ရာ မျဖစ္ပါဘူး။
ဒီေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Rap အဆိုေတာ္ လူငယ္ေတြဟာ (Generation Wave) မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္အဖြဲ႔ရဲ႕ အဓိက မ႑ိဳင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ထက္ထက္သန္သန္ ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ပါတီ သ႑ာန္မဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔တခု ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အထဲက တခ်ဳိ႕ဟာ ရဟန္း သံဃာေတာ္ေတြရဲ႕ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ေနာက္ပိုင္းမွာ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။
သူတို႔အထဲက ၁၅ ေယာက္ေလာက္ဟာ ဒီကေန႔ ေထာင္ထဲမွာရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြဟာ အခု ျဖဳတ္ခ်ခံခဲ့ရတဲ့ Tunisia အစိုးရလိုဘဲ စိတ္ေနစိတ္ထားျပင္းျပတဲ့ ႐ိုးရာဓေလ့ မလိုက္နာဘဲ လူငယ္ေတြကို မႀကိဳက္ပါဘူး။
ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံမွာ သူတို႔ခ်မွတ္ေပးခ်င္တဲ့ စံနစ္ပုံစံကို ဒီလူငယ္ေတြက အႏၱရာယ္ေပးမွာလို႔ အာဏာပိုင္ေတြက ျမင္ပါတယ္။
လြတ္လပ္မႈကို ယုံၾကည္သူေတြအဖို႔ကေတာ့ Rap အဆိုေတာ္ လူငယ္ေတြဟာ အယူသည္း အစြဲအလမ္းတို႔၊ အာဏာျပၿပီး ခ်မွတ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းတို႔၊ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈတို႔၊ မတရား မမွ်တမႈတို႔ရဲ႕ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ကင္းရွင္းတဲ့ အနာဂတ္ကို ပိုင္ဆိုင္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
Tunisia နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ တူညီခ်က္ေတြဟာ လြတ္လပ္မႈကို တမ္းတၾကတဲ့ ကမၻာတဝွမ္းလုံးက ျပည္သူေတြကို အညီအညြတ္ျဖစ္ေစတဲ့ တူညီခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမဆုံး မတူညီတဲ့အခ်က္က Tunisia စစ္တပ္ဟာ သူတို႔ရဲ႕ျပည္သူေတြကို ေသနတ္နဲ႔ မပစ္ခတ္ မႏွိမ္နင္းခဲ့ျခင္း၊ ျမန္မာ စစ္တပ္ကေတာ့ ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းခဲ့ျခင္းဆိုတဲ့အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယလည္းျဖစ္ ေရရွည္မွာ ပိုၿပီး အေရးႀကီးဖြယ္ရာလည္းရွိတဲ့အခ်က္က Tunisia ေတာ္လွန္ေရးဟာ ဆက္သြယ္မႈ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးကို ခံစားခဲ့ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ သူတို႔ရဲ႕ဖြဲ႔စည္းလႈပ္ရွားမႈေတြကို ပိုၿပီး ခရီးေရာက္ေအာင္ စည္း႐ုံးေဆာင္ရြက္တာတို႔ ညႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္တာတို႔ကို လုပ္ႏိုင္ခဲ့႐ုံမွ် မကေသးဘဲနဲ႔ ကမၻာ တဝွမ္းလုံးရဲ႕ အာ႐ုံကလည္း ဘယ္လိုမွ မလြင့္ဘဲ သူတို႔ရဲ႕အေပၚမွာ စူးစိုက္ေနခဲ့ပါတယ္။
ေသဆုံးမႈတခုျဖစ္တိုင္းသာလွ်င္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒဏ္ရာရမႈတခုျဖစ္တိုင္းပင္လွ်င္ အျဖစ္အပ်က္ကို မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ကမၻာသိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။
Libya ႏိုင္ငံမွာေရာ Syria ႏိုင္ငံမွာေရာ အခုဆိုလို႔ရွိရင္ Yemen ႏိုင္ငံမွာေရာ ေတာ္လွန္ေရးသမားတြေဟာ အာဏာ ရွိသူေတြရဲ႕ ရက္စက္တဲ့ အျပဳအမူေတြကို ကမၻာသိေအာင္ အသိေပးေနပါတယ္။
Syria ႏိုင္ငံမွာ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ ေယာက္်ားကေလးတေယာက္ ေသသြားတဲ့အထိ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရတဲ့ပုံကို ျမင္ရသူေတြမွာ ေဒါသအမ်က္ေျခာင္းေျခာင္း ထြက္ကုန္ၾကတဲ့အတြက္ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြကိုယ္တိုင္ ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ်တဲ့စကားကို ေျပာခဲ့ၾကရပါတယ္။
ဆက္သြယ္ေရးစံနစ္ဟာ လူခ်င္းအဆက္အသြယ္ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသက ေတာ္လွန္ေရးေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အဲဒီ အဆက္အသြယ္ဟာ လြတ္လပ္မႈအတြက္ အဆက္အသြယ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
Tunisia နဲ႔ Egypt ႏိုင္ငံေတြက ျပည္သူေတြကို ကၽြန္မတို႔ အားက်ပါသလားလို႔ေမးရင္ ဟုတ္ကဲ့ သူတို႔ဆီမွာ လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ကုန္တာကို ကၽြန္မတို႔ အားက်ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အားက်စိတ္ထက္ ပိုတာက စည္းလုံးတဲ့ စိတ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ အေရးအတြက္ အားသစ္ေလာင္းၿပီး သစၥာျပဳတဲ့စိတ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေရးဟာ လူသားရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ လြတ္လပ္မႈကို တန္ဖိုးထားၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီး အမ်ဳိးသားအားလုံးတို႔ရဲ႕အေရး ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ဟာ လြတ္လပ္မႈကို ရွာေဖြတဲ့အခါမွာ လြတ္လပ္တဲ့စိတ္ကို ေမြးျမဴတတ္လာပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ဟာ လြတ္လပ္မႈကို ယုံၾကည္ၿပီး ယုံၾကည္တဲ့အတိုင္း ျပဳမူေနထိုင္ရပါတယ္။ ဒါဟာ Vaclav Havel ရဲ႕ Living in Truth (အမွန္တရားႏွင့္အညီ ေနထိုင္ျခင္း) လမ္းစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။
လြတ္လပ္မႈမရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ျပည္သူေတြကဲ့သို႔ ေနထိုင္ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြရွိေသာ္လည္းပဲ ကၽြန္မတို႔ဟာ မိမိသေဘာ မိမိဆႏၵအတိုင္း မိမိတို႔ရဲ႕တာဝန္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ၾကပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ဟာ မွန္ကန္တယ္လို႔ ကၽြန္မတို႔ယူဆတဲ့အရာကို လုပ္ကိုင္ဖို႔ေရြးခ်ယ္ျခင္းအားျဖင့္ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ကို သုံးစြဲပါတယ္။ အဲဒီလို ေရြးခ်ယ္မႈေၾကာင့္ တျခား လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းခံရတဲ့အထိ ေရာက္သြားသည္တိုင္ေအာင္ပင္လွ်င္ ဒီေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ကို သုံးစြဲတာပါ။
ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လြတ္လပ္မႈဟာ ေနာက္ထပ္ လြတ္လပ္မႈေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္လို႔ ကၽြန္မတို႔ ယုံၾကည္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
NLD အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဌာနခ်ဳပ္မွာ အခေၾကးေငြမရဘဲ လာေရာက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ကိုင္ေပးၾကတဲ့ အဖြားအို အမယ္အိုေတြနဲ႔ လူငယ္လူရြယ္ေတြဟာ လြတ္လပ္မႈဆီကိုသြားရာ လမ္းၾကမ္းႀကီးကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးကို သုံးစြဲေနၾကတာပါ။
အခု မိတ္ေဆြတို႔ကို ကၽြန္မ စကားေျပာေနတဲ့အခါမွာ ကၽြန္မဟာ လြတ္လပ္စြာ ဆက္သြယ္ခြင့္ဆိုတဲ့ ကၽြန္မရဲ႕ အခြင့္အေရးကို သုံးစြဲေနတာပါ။ ေနာက္ၿပီး ဒီအခြင့္အေရးကို ကၽြန္မ သုံးစြဲေနတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုကပင္လွ်င္ ကၽြန္မရဲ႕ စိတ္မွာ အမ်ားႀကီး ပိုၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ လူတေယာက္အျဖစ္ကို ခံစားရေစပါတယ္။
နိုင္ငံေရးဟာ လုပ္ကိုင္သူရဲ႕ စိတ္ေနစိတ္ထားနဲ႔သင့္ေလွ်ာ္ ေလွ်ာက္ပတ္လို႔ လုပ္ကိုင္ရတဲ့ အလုပ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ Max Reber ရဲ႕ အယူအဆအတိုင္း ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အစိုးရဝါဒ သေဘာမတူတဲ့လုပ္ငန္းဟာ အဲဒီအလုပ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ဟာ လြတ္လပ္ခြင့္အက်ဳိးကို ေမွ်ာ္ကိုးၿပီးေတာ့ အစိုးရဝါဒ သေဘာမတူတဲ့အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ဟာ တခ်ဳိ႕သူေတြအဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အသြင္ေပါက္ႏိုင္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ အေရးႀကီးနဲ႔ အေရးမႀကီးတာ ခြဲျခားဉာဏ္ရွိရွိနဲ႔ေရာ ထပ္ခါတလဲလဲ ႀကိဳးစားအားထုတ္ဖို႔ အသင့္ရွိပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ဟာ ကၽြန္မတို႔လိုခ်င္တဲ့ လြတ္လပ္မႈ ရည္မွန္းခ်က္ကို လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ျဖစ္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အတြက္ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ အေျခအေနေတြကို ျမင္ေနလ်က္နဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္မ ဒီေဟာေျပာခ်က္ကို Kipling ရဲ႕ကဗ်ာထဲက ကၽြန္မ အႀကိဳက္ဆုံး စာေၾကာင္း ကေလးေတြနဲ႔ နိဂုံးခ်ဳပ္ပါရေစ။ ဒီစာေၾကာင္းကေလးေတြကို ကၽြန္မအတြက္ ရွာေဖြေပးတဲ့ Tim Garton-Ash ကိုလည္း ေက်းဇူး အမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။
ဧကရာဇ္ တပါး အခန္းေနရာ
ငါေပးအပ္မည္ မဟုတ္ပါ။
ဘုရင္တပါး ႂကြျမန္း အလာ
ငါ့လမ္းငါ သိမ္းပိုက္ထားမွာ။
သရဖူ သုံးဆင့္ အရွင္ႀကီး
ငါဦးညြတ္မည္ မဟုတ္သတည္း။
သို႔ရာတြင္ ယခု ဤအရာ
ျခားနားလွေပတာ
အာေဘာ္ေလသံ စြမ္းပကား
သူႏွင့္ငါ ရန္မပြား။
အေစာင့္အၾကပ္ တံခါးမွဴး
သူ႔ကိုဝင္ခြင့္ ေပးပါအထူး။
တံတားအရွင္ ေျမႇာက္၍ထား
ေအာက္သို႔ခ်ေပး လိုက္ပါလား။
သူကား ငါတို႔ အားလုံး၏ သခင္
အိပ္မက္မွန္ မက္ခဲ့သည့္ အိမ္မက္ရွင္။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္။
သ႐ုပ္ေဖာ္ ေကာက္ေၾကာင္းပန္းခ်ီ - မင္းေက်ာ္ခိုင္
No comments:
Post a Comment