ေျမဇာပင္ႏိုင္ငံမ်ား

“ဘာေၾကာင့္သမိုင္းသင္မွာလဲ”လို႔ စာေရးဆရာ ေမာင္သာရေမးေတာ့ သမိုင္းပညာရွင္ႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္းက “မအေအာင္” လို႔ ေျဖတာကို မွတ္သားဖူးပါတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ဟာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အလွည့္အေျပာင္းႏွစ္ပါ လို႔ လူတိုင္းက ေျပာေနၾကတယ္။

ဒီလိုကာလမ်ဳိးမွာ သမိုင္းအခ်က္အလက္ အျဖစ္အပ်က္ေတြထဲက သင္ခန္းစာရယူႏိုင္ၿပီး လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဘာလုပ္သင့္တယ္ဆိုတာ မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါမွ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အနာဂတ္ဘဝဟာ သာယာလွပႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ စစ္ေအးေခတ္ ပံုရိပ္အခ်ဳိ႕ကို မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္။

တကယ္လို႔မ်ား ‘မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေခ်မႈန္းခံရတဲ့ လူမ်ဳိးအေျချပ ႏိုင္ငံတကာအၫႊန္းကိန္း’ သာရွိမယ္ဆိုရင္ လာအိုက မႈန္း(Hmong)လူမ်ဳိးေတြဟာ ေရွ႕ဆံုးက တန္းစီဇယားမွာ ေဖာ္ျပျခင္းခံရမွာပါ။

တ႐ုတ္ျပည္မွာ မူလအေျခခ်ခဲ့ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈသက္တမ္း ႏွစ္ ၄ဝဝဝ ေလာက္ရွိခဲ့တဲ့လူမ်ဳိးျဖစ္ေပမယ့္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာေညာင္းခဲ့တဲ့ စစ္ပဲြေတြ၊ သတ္ျဖတ္ ေခ်မႈန္းမႈေတြေၾကာင့္ မႈန္း(Hmong)ေတြဟာ ေဝးကြာလွတဲ့ ေတာင္တန္းေဒသေတြကို ထြက္ေျပးခိုလႈံခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ နယ္ေျမေတြကိုသိမ္းယူၿပီး သူတို႔ကို လက္ေအာက္ခံေတြအျဖစ္ သြတ္သြင္းတဲ့ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕အဆက္မျပတ္ က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္မႈေတြကို တြန္းလွန္ရင္းနဲ႔ မႈန္း(Hmong)ေတြဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ စစ္ပဲြေတြကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။

တ႐ုတ္ေတြဟာ မႈန္း(Hmong)ေတြရဲ႕ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစာေပေတြ အသံုးျပဳတာကို ေသဒဏ္ေပးႏိုင္တဲ့ အျပစ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ကို အုပ္စုငယ္ေလးေတြအျဖစ္ ခဲြပစ္လိုက္ၿပီး သူတို႔ကို တံဆိပ္ခပ္ထားႏိုင္ဖို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဝတ္အစားကိုပဲ ဝတ္ရမယ္လို႔ အဓမၼျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၈ ရာစုႏွစ္မွာ မန္ခ်ဴးဘုရင္တပါး က မႈန္း(Hmong)ခုခံစစ္ကို ေခ်မႈန္းႏိုင္ဖို႔ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္ေရးစစ္ပဲြကို ဆင္ႏဲႊခဲ့တယ္။

၁၈ ရာစုမွာ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕သုတ္သင္ေခ်မႈန္းမႈက လြတ္ေျမာက္ေစဖို႔ရာ ယေန႔ ဗီယက္နမ္၊ လာအို၊ ျမန္မာနဲ႔ ထိုင္း ႏိုင္ငံလို႔ေခၚေနတဲ့ ေဒသမ်ားရွိရာ ေတာင္ဘက္ပိုင္းကို ထြက္ခြာလာၾကရတယ္။ လြတ္လပ္လိုစိတ္ အရွိန္ၿငီးၿငီးေတာက္ေလာင္ေနတဲ့ (Hmong)မႈန္းေတြဟာ ဗဟိုအစိုးရေတြရဲ႕ ထိန္းကြပ္မႈေအာက္က ကင္းလြတ္ၿပီး ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္တဲ့ ေတာင္တန္းေဒသေတြေပၚမွာပဲ အထီးက်န္ မႈန္းလူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတာပါ။

၁၈ဝဝ ေက်ာ္ခုႏွစ္မ်ားရဲ႕ေႏွာင္းပိုင္းႏွစ္ေတြမွာ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားကို ျပင္သစ္ေတြေရာက္လာတယ္။ ဗီယက္နမ္၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယားတို႔မွာ ကိုလိုနီစနစ္ ထူေထာင္လိုက္တယ္။ မႈန္း(Hmong)ေတြက နယ္ခ်ဲ႕ျပင္သစ္ေတြကို ေရွးဦး ေတာ္လွန္သူေတြထဲမွာ ေရွ႕ဆံုးကပါခဲ့တာေပါ့။

ကယ္တင္ရွင္အျဖစ္ ေမွာ္အတတ္ပညာေတြကို တတ္ကြၽမ္းတယ္လို႔ မႈန္း(Hmong)လူထုက ယံုၾကည္ ကိုးစားခံရတဲ့ Pa Chny ဆိုသူက ေလး၊ ျမား၊ ေက်ာက္မီးေသနတ္နဲ႔ အိမ္လုပ္ေသနတ္ေတြသံုးၿပီး က်ဴးေက်ာ္သူေတြကို ေတာ္လွန္ခဲ့တဲ့ သည္ ၄ ႏွစ္ၾကာ ေတာ္လွန္စစ္ဟာ ဗီယက္နမ္နဲ႔ လာအိုအထိ ျပန္႔ႏွံ႔သြားခဲ့ပါတယ္။

၁၉၁၂ ခုႏွစ္မွာ ျပင္သစ္တို႔က ေနာက္ဆံုးေအာင္ပဲြရလိုက္ေပမယ့္ သည္စစ္ပဲြကို စံျပဳေလာက္တဲ့ ေျပာက္က်ားစစ္ပဲြအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳရပါတယ္။ ေနာက္တႀကိမ္ ေဒသတြင္းမွာ စစ္ပဲြျဖစ္လာေတာ့ (Hmong)ေတြကို ခ်က္ခ်င္းစုစည္းၿပီး သူတို႔ဘက္က ပါဝင္တိုက္ခိုက္ဖို႔ စီစဥ္ရတဲ့အထိ ျပင္သစ္ေတြက မႈန္း(Hmong)ေတြရဲ႕ စစ္ေသြးစစ္ရည္အေပၚ အထင္ႀကီးေလးစားခဲ့ရတာပါ။

ဒုတိယကမၻာစစ္ရဲ႕ေနာက္ပိုင္း ျပင္သစ္နဲ႔မဟာမိတ္တပ္ဖဲြ႔ေတြက ဂ်ပန္လက္က အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားကို ျပန္သိမ္းဖို႔ စစ္ဆင္ေရးေတြစလာတဲ့အခါမွာ ျပင္သစ္ကြန္မန္ဒိုတပ္ဖဲြ႔ေတြက လာအိုကုန္းျပင္ျမင့္မွာေနေနတဲ့ (Hmong)မႈန္းေတြကို သူတို႔ စစ္တပ္ထဲမွာ သြတ္သြင္းပါေတာ့တယ္။ လမ္းျပေတြ၊ သတင္းေပးသူေတြ၊ စကားျပန္ေတြ၊ အထမ္းသမားေတြ၊ ေျပာက္က်ား တပ္ဖဲြ႔ဝင္ေတြအေနနဲ႔ စုစည္းခဲ့တာပါ။

ေနာက္ဆံုးေပၚလက္နက္ေတြ၊ ေခတ္မီနည္းပညာေတြနဲ႔အတူ (Hmong)မႈန္းေတြဟာ ေက်ာက္ေခတ္ အေျခအေနကေန ပိုမိုခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာစစ္ပဲြနဲ႔ မဟာအင္အားႀကီးႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး တုိက္ပဲြအဆင့္ထဲကို ဆဲြသြင္းျခင္းခံလိုက္ရပါေတာ့တယ္။ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွစြာနဲ႔ဘဲ ၂ဝ ရာစုခုႏွစ္ စစ္ပဲြရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အေရးပါဆံုးေဒသေတြထဲက ေဒသတခုမွာေနထိုင္ခဲ့ၾကရတာမို႔ ဒီကေန႔မွာ အဲဒီအက်ဳိးဆက္မ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။

ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရးစစ္ပဲြေတြမွာ ထူးထူးျခားျခား ေအာင္ျမင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၅၄ ခုႏွစ္အထိ ဗီယက္နမ္ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ၇ ႏွစ္ၾကာစစ္ပဲြမ်ားမွာ (Hmong)မႈန္းေတြဟာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑က ပါဝင္ရျပန္ပါတယ္။ ဗီယက္နမ္ကြန္ျမဴနစ္ေတြက လာအိုေျမာက္ပိုင္းကို ရယူဖို႔ႀကိဳးစားလာေတာ့ ျပင္သစ္ေတြက (Hmong) မႈန္းေပ်ာက္ၾကားစစ္တပ္ရဲ႕ အမာခံေၾကာ႐ိုးကို ဖဲြ႕စည္းခဲ့တယ္။

မႈန္း(Hmong)ေတြဟာ စစ္ေသနဂၤဗ်ဴဟာမွာ အထူးကြၽမ္းက်င္သူေတြျဖစ္တယ္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ဒိန္ဗင္ဗူးၿမိဳ႕မွာ ျပင္သစ္စစ္သား ၁၄,ဝဝဝ ပိတ္မိေနၿပီး ဗီယက္နမ္တပ္သား (၅ဝ,ဝဝဝ)က ဝိုင္းထားခ်ိန္မွာ (Hmong)မႈန္းေတြက ျပင္သစ္ေတြကို ကယ္ထုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ဖူးတယ္။

အင္အား ၂,ဝဝဝ ရွိတဲ့ (Hmong)တပ္ဖဲြ႕က ရက္ေပါင္း ၂ဝ ၾကာ ခရီးျပင္းခ်ီတက္သြားေပမယ့္ သူတို႔မေရာက္ခင္ ဒိန္ဗင္ဗူးက ဗီယက္နမ္ေတြ လက္ထဲက်သြားတာမို႔ အလာေကာင္းေပမယ့္ အခါေႏွာင္းခဲ့ရတယ္။ ခ်ီတက္သြားတဲ့ သူတို႔အားလံုးလိုလိုေလာက္လည္း ဗီယက္နမ္ေတြရဲ႕ အက်ဥ္းသားျဖစ္ခဲ့ရတယ္။

ဒိန္ဗင္ဗူးက်သြားတာဟာ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားမွာ ျပင္သစ္ကိုလိုနီစနစ္ အဆံုးသတ္သြားတာျဖစ္တာေၾကာင့္ ျပင္သစ္ေတြ ထြက္သြားေပမယ့္လည္း အေမရိကန္ေတြက ဝင္လာခဲ့ပါတယ္။ မႈန္း(Hmong)ေတြကေတာ့ သည္စစ္ပဲြထဲကို ေနာက္တႀကိမ္ ထိုးသြင္းတာခံရျပန္တာပါပဲ။

ဒါကလည္း သူတို႔ေနတဲ့ေနရာက မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ေဒသျဖစ္ေနတာရယ္၊ ေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ ေျပာက္က်ားစစ္ပဲြကို ေကာင္းေကာင္းတတ္ကြၽမ္းတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ အရည္အေသြးေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္သစ္ေတြလိုပဲ အေမရိကန္ေတြက ဗီယက္နမ္ေတြကို ျပန္တိုက္ထုတ္ဖို႔ (Hmong)မႈန္းေတြကို အသံုးခ်ပါေတာ့တယ္။ အလားတူပဲ ဗီယက္နမ္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားတဲ့ ပသက္ လာအိုေတြရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္စစ္ေရး ပုန္ကန္မႈေတြကလည္း ႀကီးထြားလာပါတယ္။

၁၉၅ဝ ေက်ာ္ခုႏွစ္မ်ားရဲ႕ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားမွာေတာ့ လာအိုဟာ စစ္ေအးစစ္ပဲြ၏ အျပင္းအထန္ဆုံး ေရွ႕တန္း ေဒသျဖစ္လာတယ္။ အေမရိကန္စစ္ေရးကြၽမ္းက်င္သူေတြက ကြန္ျမဴနစ္အေျခစိုက္စခန္းေတြကို တိုက္ခိုက္ဖို႔ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားတပ္ဖဲြ႔ေတြကို သင္တန္းေတြေပးတယ္။ စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ တိတ္တိတ္ပုန္း ပါဝင္လာတယ္။

ဆိုဗီယက္ယူနီယံနဲ႔ တ႐ုတ္ကလည္း ဗီယက္နမ္ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ သူတို႔တပ္ေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီဖို႔၊ စစ္ကူေတြေစလႊတ္ဖို႔ လမ္းေၾကာင္းေတြရွာေဖြေနတဲ့ ေျမာက္ဗီယက္နမ္နဲ႔ လာအိုကြန္ျမဴနစ္ေတြကို အကူအညီ ေပးတယ္။ အားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း ၁၂,၅ဝဝ မိုင္နီးပါးရွည္တဲ့ ဟိုခ်ီမင္းလမ္းေၾကာင္းဟာ လာအိုေျမျပင္ေပၚမွာ ရွိတာပါ။ ဒီနယ္ေျမေတြကို ပသက္ လာအိုေတြက ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာပါ။

သည္ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕နယ္ေျမက်ယ္ျပန္႔လာတာကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ရာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက မႈန္း(Hmong) ေတာင္ေပၚသားလူမ်ဳိးေတြ အမ်ားစုပါဝင္တဲ့ ေျပာက္က်ားတပ္ဖဲြ႔ကို ဖဲြ႔စည္းခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါဝင္ပတ္သက္မႈကို ဖံုးကြယ္ထားဖို႔ရည္ရြယ္ၿပီး CIA က သည္တပ္ဖဲြ႔ကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

သည္လွ်ဳိ႕ဝွက္ေျပာက္က်ားတပ္ဖဲြ႔ဟာ ရာေပါင္းအနည္းငယ္မွ် အင္အားရွိရာကေန စစ္သား ၄ဝ,ဝဝဝ ခန္႔ ရွိလာၿပီး ကိုယ္ပိုင္ေလတပ္ပါရွိတဲ့ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖဲြ႔တဖဲြ႔အျဖစ္ကို ႀကီးထြားခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ ေခါင္းေဆာင္ကေတာ့ Gen Vang Pao ျဖစ္ၿပီး (Hmong)မႈန္းေတြရဲ႕ ခ်စ္ခင္ေလးစားမႈကို ရယူထားႏိုင္သူ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၆၂ အထိ လာအိုမွာရွိတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး အင္အားစုေတြကို ေထာက္ပံ့တဲ့ အေမရိကန္အကူအညီ အမ်ားစုဟာ Vang Pao နဲ႔ သူ႔ေျပာက္က်ားတပ္ဖဲြ႔ကို တိုက္႐ိုက္ေပးကမ္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ၁ဝ ႏွစ္ၾကာတဲ့အထိ Gen Vang Pao ရဲ႕စစ္တပ္အတြက္ US$ 20 Billion သံုးစဲြခဲ့တာျဖစ္ၿပီး CIA ရဲ႕သမိုင္းမွာ အႀကီးမားဆံုးလုပ္ငန္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။

သူတို႔ရဲ႕ အဓိကတာဝန္ကေတာ့ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္းေတြ စုေဆာင္းဖို႔၊ ပစ္ခ်ခံရတဲ့ အေမရိကန္ ယာဥ္မွဴးေတြကို ကယ္တင္ဖို႔နဲ႔ ေျမာက္ဗီယက္နမ္နဲ႔ ေျမာက္ပိုင္းလာအိုမွာရွိတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို ရာသီမေရြး ဗုံးၾကဲႏိုင္ဖို႔ ေလေၾကာင္းတပ္စခန္းေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ပံုမွန္အားျဖင့္လည္း ပသက္လာအိုနဲ႔ ဗီယက္နမ္တပ္ေတြကိုလည္း တိုက္ပဲြဆင္ရပါေသးတယ္။ အေမရိကန္ေတြကို သည္လိုကူညီခဲ့တဲ့အတြက္ (Hmong)မႈန္းစစ္သား ၁၇,ဝဝဝ စစ္ပဲြမွာ က်ဆံုးခဲ့ရၿပီး အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈေတြနဲ႔ ေရာဂါဘယနဲ႔အငတ္ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု ၅ဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ပိုမိုေဝးကြာလွတဲ့ ေတာင္ကုန္းျမင့္မ်ားဆီ ရြာလံုးကြၽတ္ ထြက္ေျပးၾကရတယ္။ Xieng Khouang နယ္မွာရွိတဲ့ (Hmong)မႈန္း အားလံုးလိုလိုဟာ စစ္ပဲြအတြင္းမွာ တနည္းမဟုတ္တနည္းနဲ႔ ဒုကၡသည္ဘဝ ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ စစ္ေၾကာင့္ မထိခိုက္ဘဲက်န္ခဲ့တဲ့သူဆိုလို႔ ဘယ္သူမွမရွိပါဘူး။

၁၉၇ဝ ေက်ာ္ခုႏွစ္ေတြမွာေတာ့ အေမရိကန္ကူညီေထာက္ပံ့ေနမႈဟာ တျဖည္းျဖည္း က်ဆင္းလာပါေတာ့တယ္။ (Hmong)မႈန္းေတြကို သူတို႔အတြက္ သူတို႔ကာကြယ္ဖို႔ပဲ ထားခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒါက ဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကိစၥပါ။ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ေလာက္မွာေတာ့ အႀကီးအက်ယ္ ႐ံႈးနိမ့္မႈကိုရင္ဆိုင္ရၿပီ။ Gen Vang Pao ဟာ သူ႔စစ္တပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရပါ တယ္။ သူ႔လူ ၅,ဝဝဝ နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးရပါတယ္။

သူထြက္မေျပးခင္ ရက္ပိုင္းအလိုမွာ ပသက္ လာအို သတင္းစာတေစာင္က (Hmong)မႈန္းလူမ်ဳိးေတြကို အျမစ္ျပတ္သုတ္သင္ေခ်မႈန္းမယ္လို႔ ႀကိမ္းဝါးပါတယ္။ ေနာက္ဆယ္စုႏွစ္ ၃ စု ေက်ာ္လာတဲ့အခ်ိန္ထိေတာင္ လာအိုအစိုးရက သူ႔ကတိကဝတ္ေတြကို ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနဆဲပါ။

လာအိုမွာ ၁၉၇၅ ခု ကြန္ျမဴနစ္ေတြ အာဏာရလာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ (Hmong)မႈန္းလူမ်ဳိး ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အက်ဥ္းစခန္းအသီးသီးမွာ ဖမ္းဆီးထားပါတယ္။ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကလည္း အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံထဲ ထြက္ေျပးခိုလံႈၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေတာေတာင္ထူထပ္ရာေဒသေတြကို ထြက္ေျပးၾကၿပီး လက္နက္ကိုင္တိုက္ပဲြ ဆက္လက္ဆင္ႏဲႊၾကတယ္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္။

ဓာတ္ပံု- www.zicasso.com