ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ Reith Lectures (နိဂံုးပိုင္း)

ကၽြန္မတို႔ဟာ အတိုက္အခံ ပါတီတစ္ခုရဲ႕လုပ္ငန္းလို႔ ယူဆႏိုင္တဲ့ အစိုးရတစ္ဖြဲ႔ေနရာမွာ အျခား အစိုးရတစ္ဖြဲ႔ကို အစားထိုး႐ုံမွ် လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ေနခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။

ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕အလုပ္ပဲလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားမႈရွိႏိုင္သလို စံနစ္ႀကီးအတြင္းမွာ ဟိုအခ်က္ ဒီအခ်က္ ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္ေပးပါရယ္လို႔ အေရးဆို႐ံုမွ် လုပ္ကိုင္ေနတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ျပည္သူလူထုႀကီးအတြက္ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ လိုအင္ဆႏၵေပါင္းစုံအက်ဳံးဝင္တဲ့ အေျခခံမူႀကီးတစ္ခုအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတာ အသက္ရွင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ လိုအင္ဆႏၵေတြဟာ အျခား အျခားေသာ ႏိုင္ငံေတြက ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ လိုအင္ဆႏၵေတြနဲ႔ အလြန္အမင္း ျခားနားျခင္း မရွိပါဘူး။

စစ္အစိုးရက ကၽြန္မတို႔ကို အျခား ကမၻာ့ျပည္သူေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ကင္းကြာေအာင္ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔ဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕တိုက္ပြဲမွာ တကိုယ္တည္း အထီးက်န္ေနတဲ့ ခံစားခ်က္ကို တခါမွ် မခံစားခဲ့ပါဘူး။

အဲဒီလို မခံစားခဲ့ရတာက ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူထုကို ေျပာေရးဆိုခြင့္ပိတ္ပင္တဲ့ အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့တိုက္ပြဲဟာ လူသားေလာက ကမၻာႀကီးတစ္ခုလုံးမွာ ပ်ံ႕ႏံွ႔ၿပီး ႏိုင္ငံေရး နယ္နမိတ္နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ နယ္နိမိတ္ေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္မ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္နဲ႔ ေနရစဥ္ႏွစ္ေတြအတြင္းတုန္းက အျပင္ေလာကႀကီးနဲ႔ ကၽြန္မ အဆက္အသြယ္ျဖစ္တဲ့ ေရဒီယိုေၾကာင့္ ကၽြန္မဟာ ကၽြန္မ ေနထိုင္တဲ့လမ္းထိပ္ကိုေရာက္ဖို႔ လြယ္ကူသေလာက္ ကမၻာႀကီးရဲ႕ အစြန္အဖ်ားကို ေရာက္ဖို႔ လြယ္ကူခဲ့ပါတယ္။

ဘာလင္ တံတိုင္းႀကီးၿဖိဳခ်လိုက္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဆိုဗီယက္အုပ္စု ၿပိဳကြဲသြားတဲ့အေၾကာင္း၊ ခ်ီလီႏိုင္ငံမွာ အေျခခံဥပေဒေျပာင္းလဲေရး ေဆာင္ရြက္ပုံအေၾကာင္း၊ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစံနစ္ထူေထာင္မႈ တိုးတက္ေနပုံအေၾကာင္း၊ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိး အသားေရာင္ခြဲျခားမႈစံနစ္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ပုံအေၾကာင္းေတြကို ကၽြန္မ သိခဲ့ရတာ ေရဒီယိုကတဆင့္ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။

ကၽြန္မရဲ႕အိမ္နဲ႔ကပ္ေနတဲ့ အနီးပတ္ဝန္းက်င္မွာ (NLD) အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြအေၾကာင္းကို ကၽြန္မ ၾကားခဲ့ရတာဟာ ေရဒီယိုကတဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္မရဲ႕မိသားစုဆီကပို႔လို႔ ျပတ္ေတာင္း ျပတ္ေတာင္း ကၽြန္မ ရခဲ့တဲ့စာအုပ္ေတြအထဲမွာ Vaclav Havel ေရးတဲ့က်မ္းေတြ၊ Zakharov ရဲ႕ ဘဝမွတ္တမ္းေတြ၊ Nelson Mandela နဲ႔ Rinnie Mandela တို႔ရဲ႕အတၳဳပၸတၱိေတြ၊ Timothy Garton Ash ရဲ႕ အေရးအသားေတြ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဥေရာပမွာျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာင္အာဖရိကမွာျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာင္အေမရိကမွာျဖစ္ျဖစ္၊ အာရွမွာျဖစ္ျဖစ္ တရားမွ်တမႈနဲ႔ လြတ္လပ္မႈကိုေတာင္းဆိုေနၾကတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြရွိၾကတဲ့ေနရာတိုင္းမွာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ မဟာမိတ္ေတြ ရွိၾကပါတယ္။

ကၽြန္မ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကလြတ္လာတဲ့အခါမွာ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက လူမဲျပည္သူေတြရဲ႕ သတၱိ ဗ်တၱိနဲ႔ ဒုကၡ သုကၡမ်ားအေၾကာင္း အမွန္တရားနဲ႔အညီ ေနထိုင္ျခင္းအေၾကာင္း၊ အင္အားမဲ့သူတို႔ရဲ႕ အင္အားအေၾကာင္း၊ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕တိုက္ပြဲဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ဘဝျဖစ္သလို သူတို႔ရဲ႕တိုက္ပြဲဟာ သူတို႔ရဲ႕ဘဝျဖစ္တယ္လို႔ ယုံၾကည္ၾကသူေတြဆီက ကၽြန္မတို႔ယူႏိုင္တဲ့ သင္ခန္းစာမ်ားအေၾကာင္းေတြကို အခါအခြင့္သင့္တိုင္း ကၽြန္မတို႔ရဲ႕အဖြဲ႔ေတြကို ကၽြန္မ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္မဟာ အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈအေၾကာင္းကို မၾကာခဏ ေျပာခဲ့လို႔ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္မကို Dissident (အစိုးရဝါဒ ေဝဖန္သူ) တစ္ေယာက္ရယ္လို႔ ေခၚေဝၚ သုံးႏႈန္းလာၾကပါတယ္။

မူလက Vaclav Havel ဟာ Dissident (အစိုးရဝါဒ) ေဝဖန္သူဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို ေက်နပ္အားရရွိခဲ့ဟန္ မတူပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီေဝါဟာရဟာ (Czechoslovakia) ႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈမွာပါဝင္တဲ့ သူနဲ႔ အျခားသူေတြကို အေနာက္တိုင္း သတင္းသမားေတြက ခတ္ႏွိပ္ခဲ့တဲ့တံဆိပ္ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။

အဲဒီေနာက္မွာ သူက သူ႔တိုင္းျပည္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြနဲ႔ အဆက္အစပ္ျပဳၿပီး အစိုးရဝါဒ ေဝဖန္သူေတြနဲ႔ အစိုးရဝါဒ ေဝဖန္ေရးလႈပ္ရွားမႈကို ဘယ္လို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုသင့္ေၾကာင္း အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္က အစိုးရဝါဒ ေဝဖန္ေရး လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုရဲ႕ အေျခခံလုပ္ငန္းဟာ အမွန္တရားရဲ႕အက်ဳိးအတြက္ ရြက္ေဆာင္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။

ဆိုလိုတာက လူ႔ဘဝ ရည္ရြယ္ခ်က္ အစစ္အမွန္ေတြရဲ႕အက်ဳိးအတြက္ ရြက္ေဆာင္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို ရြက္ေဆာင္ႀကိဳးပမ္းမႈဟာ လူပုဂၢိဳလ္အသီးသီးနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္ၿပီး အမွန္တရားနဲ႔ညီတဲ့ ဘဝေနထိုင္ပိုင္ခြင့္ကို ကာကြယ္မႈအဆင့္ေရာက္ေအာင္ တိုးတက္သြားသင့္တယ္။ ဆိုလိုတာက လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္မႈနဲ႔ တရားဥပေဒ ေလးစားေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္မႈတို႔ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္ပါပဲ။

ဒီလိုဖြင့္ဆိုပုံဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာ (NLD) အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့တာျဖစ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို အင္မတန္ အားရဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ေဖာ္ျပေနသလားမွတ္ခဲ့ရလို႔ ကၽြန္မတို႔ဟာ အစိုးရဝါဒ ေဝဖန္သူေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ကၽြန္မ ေက်ေက်နပ္နပ္ လက္ခံခဲ့ပါတယ္။

အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ မ်က္လုံးနဲ႔ ၾကည့္ၿပီးျမင္တဲ့ ကၽြန္မတို႔ပါတီရဲ႕ တရားဝင္အေနအထားဟာ အေရးမႀကီးလွပါဘူး။

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အစိုးရဝါဒ ေဝဖန္သူေတြအေနနဲ႔ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ အေျခခံလုပ္ငန္းဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာရွိခဲ့တဲ့ အနွစ္သာရအတိုင္း တည္ျမဲေနၿပီး ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ အစိုးရဝါဒေဝဖန္ေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြဟာလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြမွာရွိခဲ့တဲ့ အႏွစ္သာရအတိုင္း တည္ျမဲေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။

သ႐ုပ္ေဖာ္ ေကာက္ေၾကာင္းပန္းခ်ီ - မင္းေက်ာ္ခိုင္